De eerste weken van de zwangerschap – als alles nog geheim is en je wacht op die eerste echo – gaan tergend langzaam. Ben je eenmaal de 20 weken gepasseerd, dan lijken de weken voorbij te vliegen. Totdat je zo’n 36 weken zwanger bent. Dan lijkt ieder uur vaak ineens weer dubbel te tellen. Je wacht al maanden op het moment dat je eindelijk je kleintje gaat ontmoeten. Je bent het zat om niet meer lekker te slapen, je schoenen niet meer te kunnen strikken, rugpijn te hebben en iedere minuut te moeten plassen. Wij moeten de eerste zwangere vrouw nog ontmoeten die in die laatste weken niet heeft gegoogled naar natuurlijke manieren voor het opwekken van de bevalling…
Maar: hoe zit het daar nu echt mee? Kun je zelf zorgen dat de bevalling van start gaat door tonic te drinken, seks te hebben of acupunctuur te ondergaan? We leggen de vele bekende bakerpraatjes over het opwekken van de bevalling en weeën voor aan verloskundige Irene Sonneveld.
Iedere dag een rondje wandelen, een paar keer extra de trap op en af lopen, een danslesje volgen via Youtube: voldoende bewegen kan ervoor zorgen dat bij jou de weeën beginnen. Het idee is dat zwaartekracht ervoor zorgt dat de baby dieper in het geboortekanaal zakt en dat die druk ervoor zorgt dat bij jou de ontsluiting begint.
Irene: Ik vrees dat dit een fabeltje is! Om ontsluiting te krijgen heb je krampen of weeën nodig. Dat heeft voornamelijk met hormonen te maken in plaats van met bewegen. Het is wel zo dat als je eenmaal krampen of weeën hebt, het supergoed is om te blijven bewegen omdat het ervoor kan zorgen dat de ontsluiting daardoor sneller verloopt.
Er zijn stellen die tot het einde toe lekker blijven vrijen, er zijn stellen die het al maanden bij knuffelen houden. Allebei helemaal prima. Maar zit jij ongeduldig te wachten tot jouw kleintje komt, dan kan een vrijpartij wel helpen bij het op gang brengen van dat proces. Een theorie hierachter is dat sperma prostaglandinen bevat, een hormoon dat samentrekkingen van je baarmoederspier kan veroorzaken. Zodra jouw partner in jouw vagina klaarkomt, komt dit hormoon via het sperma bij jou binnen. Een andere theorie is dat het krijgen van een orgasme de baarmoeder kan stimuleren en dat seks kan zorgen voor het vrijkomen van oxytocine, het hormoon dat invloed heeft op het krijgen van weeën.
Irene: In theorie zou dit moeten werken, omdat de prostaglandinen in het sperma inderdaad voor krampen/weeën kunnen zorgen. Helaas is het nooit uit onderzoek gebleken dat het echt werkt. Maar dat betekent niet dat je het niet hoeft te proberen als jij daar zin in hebt. Als je lichaam er klaar voor is, dan kan seks (in welke vorm dan ook) het begin van de bevalling stimuleren doordat het het (inmiddels wankele) evenwicht van je hormonen de bevallingskant opduwt. Denk aan alle vormen van intimiteit en seks: masturbatie, knuffelen, zoenen, lepeltje-lepeltje liggen. Alles om de aanmaak van oxytocine te ondersteunen. Maar is je lichaam er nog niet klaar voor, dan gaat het ook weinig doen, behalve hopelijk een pleziertje!
Het stimuleren van je tepels zorgt voor het vrijkomen van oxytocine. Daar heb je ‘m weer: het hormoon dat het spierweefsel van je baarmoeder aanzet tot regelmatige samentrekkingen, oftewel weeën.
Irene: Ja, dit is een feit (deels)! Uit onderzoek is gebleken dat tepelstimulatie vaker zorgt voor spontane weeën. Ook het bloedverlies tijdens en vlak na de bevalling is minder bij de groep vrouwen die tepelstimulatie inzette, en het zorgde voor een vlotter verloop van de bevalling. Nadeel is wel dat dit eigenlijk alleen effectief is als de baarmoedermond rijp is, wat pas weer gebeurt als je lichaam er klaar voor is onder invloed van hormonen, hormonen, hormonen.
Rode pepertjes, sriracha saus of een flinke hap sambal: pittig eten zou er ook voor kunnen zorgen dat bij jou de weeën op gang komen. Wij kunnen ons vooral voorstellen dat je er geprikkelde darmen van krijgt, niet ideaal zo vlak voor de bevalling.
Irene: Dit is inderdaad een fabel. Waarschijnlijk zorgt dit vooral voor geprikkelde darmen, maar het gaat er niet voor zorgen dat de bevalling wordt opgewekt en je eerder gaat bevallen. Dit zou ik dus niet extra proberen als je normaliter niet heel pittig eet. Het laatste wat je wil zijn darmen die overstuur raken, toch?
Een klassieker die je heel vaak hoort is tonic drinken of ananas(hart) eten, omdat in deze beide producten een stofje zou zitten – kinine – dat je lichaam stimuleert om de bevalling in gang te zetten.
Irene: Ook dit is nooit aangetoond in onderzoek. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat het eten van ananas of het drinken van tonic de bevalling daadwerkelijk kan opwekken. Echt een bakerpraatje dus.
Weinig zo fijn om tijdens je zwangerschap af en toe je benen, enkels en voeten te laten masseren. Deze lichaamsdelen hebben het immers zwaar te verduren. Maar, je zult misschien weleens gehoord hebben dat je naar het einde van je zwangerschap toe moet oppassen met voetmassages. Aan de binnenkant van je voet zit schijnbaar een gedeelte dat veel zenuwen met je baarmoeder deelt. Als je dit gedeelte masseert en dus prikkelt, kan het zijn dat de baarmoeder ook geprikkeld raakt en je daardoor weeën krijgt.
Irene: Hier hebben we weer een feit te pakken! Al is dit (nog) niet wetenschappelijk bewezen, maar er is ook niet veel onderzoek naar gedaan. Op je voeten heb je een aantal drukpunten, die elk in verbinding staan met een bepaald orgaan of deel van je lichaam. Als de juiste drukpunten gestimuleerd worden, kan dat effect hebben op je hormoonhuishouding en baarmoedermond, wat er weer voor kan zorgen dat je weeën op gang komen. Uit onderzoek is tot nu toe gebleken dat voetreflexmassage vooral invloed kan hebben op het rijper maken van de baarmoedermond.
In de eerste tien tot twaalf weken en in de laatste vier weken van de zwangerschap, ben je als vrouw gevoelig(er) voor acupunctuurbehandelingen. Deze Aziatische behandelvorm kan naar het schijnt bloedtoevoer naar de baarmoeder verhogen, hormonale reacties beïnvloeden en samentrekkingen van de baarmoeder stimuleren. Dat verklaart ook waarom het alleen mag worden gebruikt door een gespecialiseerd arts. Maar werkt het ook echt?
Irene: Eigenlijk geldt hier dezelfde uitleg als bij voetreflexmassage: het is (nog) niet uit onderzoek gekomen dat dit kan bijdragen aan de bevalling opwekken, maar kan wel invloed hebben op het rijper maken van de baarmoedermond.
Bevallen is een prachtig natuurlijk verschijnsel, en het is nog steeds niet helemaal duidelijk wat er nou precies voor zorgt dat een bevalling begint. Is het iets dat het lichaam aangeeft, of iets dat de baby aangeeft? Op dit moment wordt gedacht dat het een combinatie van beide is.
Aan het einde van de zwangerschap zijn veel vrouwen het helemaal zat en willen ze gewoon bevallen, wat helemaal logisch is. Maar wanneer je nog niet bevallen bent is het dus altijd belangrijk om je te bedenken: waarom niet? Misschien is je lichaam er nog niet klaar voor, en/of misschien is de baby er nog niet klaar voor.
Dat is ook de reden dat er in de meeste gevallen in Nederland, zowel bij de verloskundige als bij de gynaecoloog, wordt afgewacht tot 41 weken, omdat het inleiden van een bevalling ook risico’s met zich meebrengt voor de moeder en voor de gezondheidsuitkomsten van de baby. Als er een medische indicatie is en de risico’s van het afwachten voor moeder en/of kind zwaarder wegen dan de risico’s van het inleiden van de bevalling, dan wordt een bevalling eerder ingeleid.
Irene: ‘Bij ons in de praktijk strippen wij vrouwen vanaf 41 weken en 0 dagen zwangerschap. Uit onderzoek is gebleken dat van de zes vrouwen die bij 41 weken en 0 dagen worden gestript, er één door het strippen gaat bevallen. De kans is dus alsnog groter dat je dan niet gaat bevallen. Maar uit onderzoek is ook gebleken dat de kans op een spontane start van de bevalling vóór 42 weken en 0 dagen 25% hoger ligt als er vanaf 41 weken gestript wordt en er 23% minder kans is op een inleiding.’
‘Hoewel ik goed snap dat je misschien zoekt naar manieren om de bevalling te laten starten, is rustig afwachten en uitzitten het meest verstandige, Je kunt eventueel (een poging tot) strippen vanaf 41 weken en 0 dagen zwangerschap proberen.’
