Gastblog: zo werken postpartum hormonen

Dat je na de bevalling hormonaal bent, is een gegeven. En als je pech hebt dan word je daar ook iets te vaak op gewezen door je omgeving. Maar waarom je zo’n last van hebt van je hormonen en wat eraan te doen daar hoor je helaas weinig over.  Tijdens de zwangerschap zwem je in een spreekwoordelijke hormonen soep, je vrouwelijke geslachtshormonen progesteron en oestrogeen zijn vele malen hoger dan normaal. Deze hormonen gieren door je lijf en in bepaalde fases voelt dat fantastisch en soms ervaar je het als een enorme emotionele achtbaan. Deze hormonale overdaad is plotsklaps verdwenen wanneer je eenmaal bevallen bent.

Het teruggaan naar de hormonale staat van vóór de zwangerschap kan lang duren, omdat je hormonen eerst een diepe daling doormaken. Je kunt het vergelijken met het ervaren van ontwenningsverschijnselen. Een heftige schommeling die je dus zo hormonaal maakt. Elke mama heeft hier weer op een andere manier last van. Hoe heftig je reageert, hangt ook af van je hormonale gezondheid voor en tijdens de zwangerschap.

Denk aan de ‘baby blues’ als meest bekende uiting. Maar minder bekend is dat je ook heftige gevoelens van frustratie en boosheid kunt ervaren. Een lage oestrogeen gehalte versterkt ook de moeite die je hebt om te slapen op de momenten waarop dat eindelijk kan. Je verdwenen libido en droge huid kun je ook hieraan wijten. En zonder voldoende progesteron ben je opgeblazen, word je slaap makkelijk onderbroken, loop je rond met een mama brein en is een grote mate van klunzigheid je lot.

Pas bevallen? Stress vermijden

Wanneer je utopische kraamweken beleeft waarin je de rust hebt om goed te herstellen dan krijgen je hormonen ook de ruimte om weer in balans te komen. Zulke weken bestaan o.a. uit niets anders om handen hebben dan kennismaken met je baby. Veel rust en slaap, omdat er geen huishoudelijke taken zijn die aan jou worden overgelaten. Alleen maar maaltijden boordevol goede voedingsstoffen eten, zodat je helemaal op krachten kunt komen. 

Wanneer je deze luxe niet hebt dan is het gevolg vaak dat je in deze periode juist veel stress ervaart. En we zien stress niet altijd als een hormonaal proces, maar dit is juist ons belangrijkste hormonale systeem. Het stress hormoon, cortisol, wordt aangemaakt wanneer we ons bedreigd voelen. En niets is belangrijker dan dat je overleeft. Dus al je andere hormonale systemen moeten buigen voor stress.

En vooral postpartum is dat lastig, omdat je groeiende baby deels je stress systeem heeft overgenomen. Dus wanneer je bevallen bent, is het zaak dat je dit langzaamaan weer zelf oppakt. Veel knuffelt, zodat je voldoende liefdeshormoon aanmaakt wat je kalmeert. En niet in een situatie terecht komt waarin je overprikkeld bent waardoor je stress systeem ook gaat overreageren. 

Balans is binnen handbereik

Met andere woorden niet gek dat je als nieuw(ig)e moeder niet meer zo stressbestendig bent. En ook niet zo gek dat je hormonaal bent. Want zo’n in de war geraakte stress prikkel houdt ook de eerdergenoemde hormonen, oestrogeen en progesteron ver van hun gezonde bandbreedtes. 

Als je jezelf hierin herkent dan is het altijd lastig te geloven dat hormonale balans binnen handbereik is. Het klinkt als een fantasie, maar wanneer je oestrogeen en progesteron op een gezonde peil zijn dan hebben ze een kalmerend effect wat zo goed voelt. Ook je cortisol is in staat om terug te keren naar een punt waarop je niet bij alles volledig in de stress schiet. 

Gelukkig kun je hier veel invloed op uitoefenen. Allereerst door te beseffen dat het helemaal niet gek is dat je na het maken van een menselijk wezen wat ademt en beweegt, tijd nodig hebt om weer tot jezelf te komen. De hormonale processen – die nog veel verder gaan dan wat net is besproken – leiden er ook toe dat je prioriteiten zijn veranderd, je anders in het leven staat en je jouw nieuwe rol als moeder wat allesomvattend kan zijn een plek moet geven. 

Er zijn daarbij 2 pijlers waar je meer aandacht aan kan besteden om je minder hormonaal te voelen.

1. Voeding
   

Je hormonen kunnen ervoor zorgen dat je meer (slechte) trek hebt of onverzadigbaar bent. Dus het is niet gek dat je het gevoel hebt dat je weet wat je zou moeten eten, maar dat het gewoonweg niet lukt. Wat je elke dag in je mond stopt, maakt uit voor hoe je hormonen zich gedragen. Maar dat betekent niet dat het werkt om heel streng voor jezelf te zijn, want als je de hormonale schommelingen herkent dan houd je het niet vol. Maar ook heeft je dieet niet het (snelle) resultaat wat je gewend bent van vroeger. 

De plek om te beginnen met voeding voor je hormonen is het voeden van je darmflora. Je darmen hebben namelijk op al jouw hormonale systemen een positief effect. Wanneer je darm- of buikklachten hebt dan zijn je hormonen eerder uit balans. Dit omdat je darmen helpen om je stress systeem in balans te houden.

Probeer met name dagelijks voeding toe te voegen waar je darmflora blij van wordt. Dat zijn allereerste – heel voorspelbaar – meer groenten en fruit, hier zitten vezels in waar de goede bacteriën in je darmen op leven. Een simpele manier om meer groenten te eten, is om altijd een extra handjevol bladgroenten toe te voegen aan je avondmaaltijd voordat je het opdient. Je darmen vinden het ook heel fijn als je dagelijks gefermenteeerde voeding of drinken neemt. Gefermenteerd betekent dat het is voorverteerd door bacteriën die dan melkzuur aanmaken, dit is de zure smaak die je proeft. Denk aan een dagelijks glaasje water of melk kefir. Of een eetlepel onverhitte zuurkool of kimchi. 

2. Levensstijl 
   

Wanneer moeders postpartum weer in beweging komen dan is er de neiging om heel actief te gaan sporten. Lekker zweten en ervoor zorgen dat je weer strak in je vel zit. Helaas werkt dit vaak anders wanneer je batterij leeg is en hormonaal bent. Het is vaak een lijdensweg, omdat het enorm veel energie en wilskracht kost om het vol te houden. Maar ook het herstellen van zwaar trainen wanneer je slaaptekort hebt en je hormonen niet meewerken, is een straf voor je lijf.

Het advies is om juist heel rustig te bewegen elke dag. Iets wat haaks staat op wat we denken nodig te hebben om weer uithoudingsvermogen en kracht op te bouwen. Je denkt juist dat je hartslag omhoog moet, terwijl het eigenlijk al constant verhoogd is in je dagelijks leven. Dus zoek juist beweging op waarbij je diep ontspant, tot rust komt en je zenuwstelsel wat gaat over rust en ontspannen, activeert. Voorbeelden daarvan zijn yin yoga, pilates, maar ook eenvoudigweg wandelen door de natuur, allemaal bewegingsvormen die je hormonen weer in balans brengen.

De volgende keer dat iemand tegen je zegt dat je zo hormonaal bent of je voelt je zo, vergeet dan niet dat je pasgeleden de meest indrukwekkende hormonale prestatie hebt geleverd. Het is dus niet gek dat het even de tijd nodig heeft om te herstellen.

.

Mijn naam is Desirée Domacassé en ik ben de oprichter van Daisy’s Yellow Pepper. Al meer dan 4 jaar bestaat mijn orthomoleculaire praktijk waarbinnen (nieuwe) moeders worden geholpen met het ontzwangeren. Als therapeut heb ik een specialisatie in hormonen, natuurvoeding, het immuunsysteem, postnatale depletie en ben ik darmtherapeut. Voor het coachen binnen de praktijk maak ik gebruik van de kennis die ik heb als gedragseconoom (MSc) en daarnaast ben ik ooit danseres geweest. Op het moment rond ik mijn master Gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam af, omdat een holistische benadering wat gecombineerd wordt met een wetenschappelijke basis de beste resultaten oplevert.

How About Mom publiceert regelmatig gastblog vanuit onze community van experts, (zorg)professionals en mede moms. Heb je ook interesse of wil je een bijdrage leveren? We horen graag van je via app@howaboutmom.nl.