Hormonen na de bevalling

Dat je na de bevalling hormonaal bent, is een gegeven. En als je pech hebt dan word je daar ook iets te vaak op gewezen door je omgeving. Maar waarom je zo’n last kunt hebben van je hormonen en wat eraan te doen, daar hoor je helaas weinig over.

Tijdens de zwangerschap zijn de vrouwelijke geslachtshormonen progesteron en oestrogeen veel hoger dan normaal. Deze hormonen gieren door je lijf en in bepaalde fases voelt dat fantastisch en soms ervaar je het als een enorme emotionele achtbaan.

Hormonale disbalans na zwangerschap

Na de zwangerschap ga je een periode van herstel en ontzwangeren in. Het teruggaan naar de hormonale staat van vóór de zwangerschap kan lang duren, omdat je hormonen eerst een diepe daling doormaken.

Je kunt het vergelijken met het ervaren van ontwenningsverschijnselen. Een heftige schommeling die je dus zo hormonaal maakt. Elke mama ervaart op een andere manier. Hoe heftig je reageert, hangt ook af van je hormonale gezondheid voor en tijdens de zwangerschap. Denk aan de ‘baby blues’ of kraamtranen als meest bekende uiting. Maar minder bekend is dat je ook heftige gevoelens van frustratie en boosheid kunt ervaren.

Slechter slapen

Een lage oestrogeen gehalte versterkt ook de moeite die je hebt om te slapen op de momenten waarop dat eindelijk kan. Je verdwenen libido en droge huid kun je ook hieraan wijten. En zonder voldoende progesteron ben je opgeblazen, wordt je slaap makkelijk onderbroken en loop je rond met een vergeetachtig mama brein (mombrain).

Pas bevallen? Stress vermijden

Mijn grootste wens voor nieuwe moeders is dat zij de rust hebben om goed te kunnen herstellen. Rust is enorm belangrijk: zo krijgen de hormonen ook de ruimte om weer in balans te komen. Knuffelen met je baby, veel rust en slaap, voedende maaltijden boordevol goede voedingsstoffen, zodat je helemaal op krachten kunt komen. Dat is het ideale kraamplan.

Wanneer je deze luxe niet hebt dan is het gevolg vaak dat je in deze periode juist veel stress ervaart. En we zien stress niet altijd als een hormonaal proces, maar dit is juist ons belangrijkste hormonale systeem. Het stresshormoon, cortisol, wordt aangemaakt wanneer we ons bedreigd voelen. En niets is belangrijker dan dat je overleeft. Dus al je andere hormonale systemen moeten wijken voor het stress-hormoon.

Snel overprikkeld na bevalling

En vooral postpartum is dat lastig, omdat je groeiende baby deels je stress-systeem heeft overgenomen. Dus wanneer je bevallen bent, is het zaak dat je dit langzaamaan weer zelf oppakt. Veel knuffelt met je kindje, zodat je je hormonen een handje helpt en zo oxytocine aanmaakt wat je kalmeert. Juist als je al overprikkeld bent, zal je stress systeem ook gaat overreageren. 

Hormonen weer in balans

Met andere woorden: het is niet zo gek dat je als nieuwe moeder niet meer zo stressbestendig bent! En ook niet zo gek dat je hormonaal bent.

Gelukkig kun je hier veel invloed op uitoefenen. Allereerst door te beseffen dat het helemaal niet gek is dat je na een zwangerschap en bevalling tijd nodig hebt om weer tot jezelf te komen. De hormonale processen – die nog veel verder gaan dan wat ik hoor schets – leiden er ook toe dat je prioriteiten zijn veranderd, je anders in het leven staat en je jouw nieuwe rol als moeder een plek moet geven.

Dit is was je zelf kunt doen om je minder hormonaal te voelen:

Voeding

Je hormonen kunnen ervoor zorgen dat je meer (lekkere) trek hebt of onverzadigbaar bent. Dus het is niet gek dat je het gevoel hebt dat je weet wat je zou moeten eten, maar dat het gewoonweg niet lukt. Wat je elke dag in je mond stopt, maakt uit voor hoe je hormonen zich gedragen. Maar dat betekent niet dat het werkt om heel streng voor jezelf te zijn, want als je de hormonale schommelingen herkent dan houd je het niet vol. Maar ook heeft je dieet niet het (snelle) resultaat wat je gewend bent van vroeger. 

De plek om te beginnen met voeding voor je hormonen is het voeden van je darmflora. Je darmen hebben namelijk op al jouw hormonale systemen een positief effect. Wanneer je darm- of buikklachten hebt dan zijn je hormonen eerder uit balans. Dit omdat je darmen helpen om je stress systeem in balans te houden.

Probeer met name dagelijks voeding toe te voegen waar je darmflora blij van wordt. Dat zijn allereerste – heel voorspelbaar – meer groenten en fruit, hier zitten vezels in waar de goede bacteriën in je darmen op leven. Een simpele manier om meer groenten te eten, is om altijd een extra handjevol bladgroenten toe te voegen aan je avondmaaltijd voordat je het opdient. Je darmen vinden het ook heel fijn als je dagelijks gefermenteeerde voeding of drinken neemt. Gefermenteerd betekent dat het is voorverteerd door bacteriën die dan melkzuur aanmaken, dit is de zure smaak die je proeft. Denk aan een dagelijks glaasje water of melk kefir. Of een eetlepel onverhitte zuurkool of kimchi. 

Levensstijl 

Wanneer moeders na een zwangerschap en bevalling weer in beweging komen dan is er de neiging om heel actief te gaan sporten. Lekker zweten en ervoor zorgen dat je weer strak in je vel zit. Helaas werkt dit vaak anders wanneer je batterij leeg is en hormonaal bent. Het is vaak een lijdensweg, omdat het enorm veel energie en wilskracht kost om het vol te houden. Maar ook het herstellen van zwaar trainen wanneer je slaaptekort hebt en je hormonen niet meewerken, is een straf voor je lijf.

Het advies is om juist heel rustig te bewegen. Liefst elke dag of wanneer dat lukt. Iets wat haaks staat op wat we denken nodig te hebben om weer uithoudingsvermogen en kracht op te bouwen. Je denkt juist dat je hartslag omhoog moet, terwijl het eigenlijk al constant verhoogd is in je dagelijks leven. Dus zoek juist beweging op waarbij je diep ontspant, tot rust komt en je zenuwstelsel wat gaat over rust en ontspannen, activeert. Voorbeelden daarvan zijn yin yoga, pilates, maar ook eenvoudigweg wandelen door de natuur, allemaal bewegingsvormen die je hormonen weer in balans brengen.

De volgende keer dat iemand tegen je zegt dat je zo hormonaal bent of je voelt je zo, vergeet dan niet dat je pasgeleden de meest indrukwekkende hormonale prestatie hebt geleverd: een baby! Het is dus niet gek dat je de tijd nodig hebt om te herstellen.

Over de auteur:

Mijn naam is Desirée Domacassé en ik ben de oprichter van Daisy’s Yellow Pepper, mijn orthomoleculaire praktijk waarbinnen (nieuwe) moeders worden geholpen met het ontzwangeren. Als therapeut heb ik een specialisatie in hormonen, natuurvoeding, het immuunsysteem, postnatale depletie en ben ik darmtherapeut. Ik heb mijn master Gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam afgerond, omdat ik geloof dat een holistische benadering gecombineerd met een wetenschappelijke basis de beste resultaten oplevert.