Ademhaling tijdens de bevalling

Diep in- en uit ademen, puffen, door je neus in en door je mond uit. Zomaar wat adviezen die je als aanstaande moeder kan horen als het gaat om het inzetten van de ademhaling tijdens de bevalling. Maar zijn deze adviezen wel zo logisch? How About Mom-blogger en doula Sanne ging in gesprek met Buteyko ademhalingsspecialist Frans Helmer over de kracht van ademhaling bij misschien wel de grootste sportieve prestatie die je ooit gaat leveren: het op de wereld zetten van je kindje.

Bevallen: topsport (voor je baarmoederspier)

Tijdens de bevalling is je complete lichaam, maar in het bijzonder je baarmoeder keihard aan het werk. Wist je dat je baarmoeder een spier is? Tijdens de bevalling wordt er een grote krachtinspanning van deze spier gevraagd. Om deze inspanning te kunnen leveren, heeft de baarmoeder naast voeding ook zuurstof nodig. Een goede zuurstofvoorziening is daarom heel belangrijk want zo kan deze belangrijke spier de bevalling beter en langer volhouden. Maar wat kan je doen om de baarmoeder (en alle andere spieren en organen) zo goed mogelijk van zuurstof te voorzien? Om dit te weten te komen, moeten we eerst snappen hoe de ademhaling werkt.

De fysiologie van ademhalen

Het is het eerste wat je doet nadat je geboren bent en je gaat er je hele leven mee door tot het moment dat je letterlijk je laatste adem uitblaast. Ademhalen. Maar wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam als je ademhaalt?

Kort gezegd is ons ademhalingsstelsel er voor het uitwisselen van zuurstof (O2) en koolzuurgas (ook wel bekend als kool(stof)dioxide of CO2). Je ademt lucht in die onder andere zuurstof bevat. In de longen wordt deze zuurstof opgenomen in het bloed. Dit zuurstofrijke bloed wordt door het hart naar de spieren, organen en andere cellen gepompt waardoor deze van zuurstof worden voorzien.

De cellen nemen dus zuurstof op. Tegelijkertijd geven ze koolzuurgas af aan het bloed. Eenmaal in de longen aangekomen wordt het koolzuurgas vanuit het bloed weer afgegeven aan de lucht. Vervolgens wordt de zuurstofarme en koolzuurgasrijke lucht weer uitgeademd en kan daarna de volgende inademing plaatsvinden. Hiermee is het cirkeltje rond.

Waarom (te) diep ademhalen niet helpend is

Een hardnekkig misverstand over ademhalen is dat je door diep te ademen, je ‘systeem’ van veel zuurstof voorziet. Maar eigenlijk werkt diep ademhalen averechts. Want adem je veel lucht in, dan adem je ook veel lucht uit. En zoals net uitgelegd raak je bij het uitademen koolzuurgas kwijt. Koolzuurgas is niet alleen een afvalstof van het ademhalingsproces, maar onmisbaar voor het reguleren van allerlei chemische processen in je lichaam. Daarom is het heel belangrijk het koolzuurgasgehalte goed op peil te houden.

Wat er gebeurt als je te diep ademhaalt

Koolzuurgas speelt een belangrijke rol bij de afgifte van zuurstof uit het bloed aan de lichaamscellen. Ademen we te veel, dan blijft er te weinig koolzuurgas achter in het bloed, en dat bemoeilijkt de afgifte van zuurstof aan de cellen in ons lichaam.

Wanneer je door te diep ademhalen te veel koolzuurgas verliest, gaat je lichaam daarom maatregelen treffen om minder koolzuurgas te verliezen. Bijvoorbeeld door de bloeddoorstroming te beperken. Dit komt door het verkrampen van het gladde spierweefsel bij een te laag koolzuurgas niveau. Glad spierweefsel bestaat uit spiercellen die automatisch worden aangestuurd door het autonoom zenuwstelsel en waar je dus geen directe invloed op hebt. Denk aan de spiertjes die in de vaatwand van de slagaders de bloeddruk en doorbloeding regelen, maar ook aan de luchtwegen, de blaas en… de baarmoeder.

Adem door de neus in en… door de neus uit

“Adem in door je neus, en uit door de mond”: een veelgehoord advies als het gaat over het inzetten van de ademhaling. En daarom wordt deze ademhaling regelmatig ingezet bij het opvangen van de weeën. Maar beter is het om door je neus in- en ook weer uit te ademen. Dit zorgt er namelijk voor dat je minder koolzuurgas kwijtraakt en je je lichaam en al haar organen (en je baby’tje) beter van zuurstof voorziet.

Je adem als sleutel voor herstel in de kraamtijd

Dat rust belangrijk is om te herstellen na de bevalling zal je vast bekend zijn. Maar wist je dat een gezonde ademhaling je herstel in de kraamtijd ook heel mooi kan ondersteunen? Probeer rustig door je neus in en uit te ademen, vooral niet te diep. Op die manier voorzie je je organen en weefsels zo goed mogelijk van zuurstof wat de genezing en je herstel bevordert. Bovendien helpt een rustige ademhaling je zenuwstelsel ontspannen wat het zelf herstellend vermogen van je lichaam vergroot.

Je houding en ademhaling

Tot slot heeft ook je houding invloed op je ademhaling. Voor een gezonde ademhaling, zit je rechtop, met je heupen wat hoger dan je knieën. Zo help je het middenrif te ontspannen en hoef je minder diep adem te halen. Bijkomend voordeel is dat je in deze houding onder meer door gebruik van de zwaartekracht ook het bevalproces ondersteunt.

Dit is belangrijk bij ademen en ontspannen tijdens de bevalling

Kort gezegd zijn er drie dingen die je kunt doen om gezond adem te halen. Tijdens de bevalling en daarna maar ook in het dagelijks leven:

• Zit goed rechtop met je heupen wat hoger dan je knieën
• Adem zo weinig en zo rustig mogelijk (niet diep)
• Adem in en uit door je neus

Disclaimer

Wil je aan de slag met het trainen van de ademhaling volgens de Buteyko-methode? Doe dit dan altijd met een gediplomeerd Buteyko-specialist. Raadpleeg bij klachten altijd een arts.

Over de auteurs

Geschreven door Sanne Ravensbergen (doula, fotograaf en oprichter van Stories of New Life) i.s.m. Frans Helmer. Frans heeft een achtergrond in de (sport)fysiotherapie, is Buteyko-specialist en oprichter van HB Health Club.

Over de Buteyko-methode

Grondlegger van de Buteyko-methode was de Oekraïense arts en fysioloog Dr. Konstantin Pavlovich Buteyko. Het viel hem op dat zieke mensen dieper ademden dan gezonde mensen. Hij zag ook dat wanneer de zieken minder diep gingen ademen, hun klachten verminderden.