Bevallen met je zoogdierenbrein: hoofd uit, lichaam aan

Ga jij binnenkort bevallen en wil je hier zo goed mogelijk op voorbereid zijn? Dan lees je je waarschijnlijk in over het geboorteproces en over wat er tijdens de bevalling allemaal in je lijf gebeurt. Maar wist je dat ook je hersenen een belangrijke rol speelt? Als je begrijpt wat er in jouw brein gebeurt bij de geboorte van je kindje, kan dit je helpen aan een soepelere bevalling. Doula Sanne legt uit hoe dat zit.

Zet je hoofd ‘uit’, en zet je lichaam ‘aan’. In dit artikel vertel ik je hoe je dit kunt doen tijdens je bevalling.

Drie delen van onze hersenen

Je brein bestaat uit drie gedeelten:

Het reptielenbrein

Dit is het oudste gedeelte van het brein. Het reptielenbrein stuurt het autonome zenuwstelsel aan. Dit zenuwstelsel regelt automatisch – dus zonder dat je hierover hoeft na te denken – allerlei processen, zoals je hartslag, je ademhaling en je spijsvertering. Dit gedeelte van je brein is er om te kunnen overleven met instincten en reflexen. Als je schrikt of bang bent, is het je reptielenbrein dat het signaal geeft om te vechten, vluchten of bevriezen.

Het zoogdierenbrein

Dit wordt ook wel je limbisch brein genoemd. Het zoogdierenbrein is iets verder ontwikkeld dan het reptielenbrein, maar blijft gericht op overleven. Het zoogdierenbrein regelt bijvoorbeeld emoties en sociaal gedrag.

Het mensenbrein

Het mensenbrein wordt ook wel het denkende brein of de neocortex genoemd en is het nieuwste deel van ons brein. Het deel dat we in de meeste recente geschiedenis van de mens verder hebben ontwikkeld. Het mensenbrein zorgt er onder andere voor dat we kunnen plannen, beredeneren en analyseren.

Dit onderscheid in drie breingedeelten werd voor het eerst gemaakt door neurowetenschapper Paul D. MacLean. 

Bevallen: niet met je reptielenbrein

Tijdens je bevalling is het de kunst om je reptielenbrein zo rustig mogelijk te houden. Als je je angstig, onveilig of gestrest voelt, schiet je namelijk in de overlevingsstand en maakt je lichaam zich klaar om te vechten of vluchten (of te bevriezen). Er wordt adrenaline aangemaakt, je bloeddruk en hartslag gaan omhoog en er wordt extra bloed naar je armen en benen gepompt zodat je kan vechten of vluchten. In de oertijd was dit heel nuttig want als je tijdens je bevalling een hongerige leeuw tegenkwam, was je als barende vrouw blij dat de weeën stopten en alles in het werk werd gesteld om te kunnen vluchten. 

Tegenwoordig zullen de meeste vrouwen geen leeuw meer tegenkomen bij hun bevalling. Maar als je je als vrouw om welke reden dan ook onveilig of angstig voelt, treedt ditzelfde oeroude systeem in werking. De adrenaline die dan vrijkomt, remt ook dan de weeën en vermindert bovendien de bloedtoevoer naar de baarmoeder, de placenta en dus naar het kindje (doordat er meer bloed naar de armen en benen gaat). Als je reptielenbrein rustig blijft tijdens de bevalling, blijf je uit de vechten of vluchten-modus, kunnen de weeën hun werk doen en krijgt je kindje voldoende zuurstof. Dat klinkt goed, toch?

Bevallen: niet met je denkende brein

In ons dagelijks leven zijn plannen, beredeneren en analyseren hartstikke handige functies. Tijdens je bevalling niet. Als je dan namelijk heel erg aan het denken bent (bijvoorbeeld over hoe lang je al bezig bent, hoe lang het nog gaat duren of hoeveel centimeters ontsluiting je hebt), ben je aan het denken in plaats van aan het bevallen. Deze twee bezigheden gaan niet goed samen. Je bevalt het beste als je denkende brein zo min mogelijk geprikkeld wordt. Om goed en soepel te kunnen bevallen, moet je als het ware je hoofd ‘uitzetten’ en je lichaam ‘aan’. 

Let your monkey do it!

Als je je als barende vrouw veilig voelt en je denkende brein zo min mogelijk wordt geprikkeld, neemt je zoogdierenbrein het over. En dat is wat je wilt. Zoogdieren weten hoe ze moeten baren. Ze denken er niet over na, ze schamen zich er niet voor: ze doen het gewoon. Het belangrijkste advies dat de wereldberoemde vroedvrouw Ina May Gaskin heeft voor vrouwen die gaan bevallen, is ‘let your monkey do it’. Met andere woorden: laat het over aan de aap in jou.

Tips om te bevallen als een zoogdier

Nu weet je dat je het beste kan bevallen als een zoogdier. Maar hoe kom je in die staat? Een paar tips:

• Kies een omgeving waarin je je veilig voelt, of dit nu thuis, in het ziekenhuis of in het geboortehuis is.
• Zorg voor een ontspannen sfeer, met fijne muziek, geuren waar je van ontspant en gedimd licht.
• Omring je met mensen waarbij je je op je gemak voelt en waarbij je helemaal jezelf durft te zijn
• Probeer je zo min mogelijk bezig te houden met de tijd. Dek eventueel de klok af of zet hem op een andere plek.
• Spreek af met je partner dat hij je geen moeilijke vragen stelt tijdens de bevalling. Laat je (beval)partner jouw woordvoerder zijn. Als er een interventie wordt voorgesteld, is het fijn als hij of zij vraagt naar alle informatie (zoals voor- en nadelen) en dat jij alleen maar ja of nee hoeft te zeggen. Hoe beter jullie je samen voorbereiden en alle voorkeuren vastleggen in een geboorteplan, hoe makkelijker dit gaat. 
• Als er veel drukte op de kamer is en je merkt dat je denkende brein teveel wordt geprikkeld door dingen die je opvangt, kan je baat hebben bij een koptelefoon met fijne muziek. Een noise cancelling koptelefoon kan ook fijn zijn.