Opvoeden: niet iets dat je er ‘even’ bij doet

Met een dreumes die bijna twee wordt (en baby nummer #2 op komst) komen mijn vriend en ik in ander vaarwater terecht. Terwijl we uitkijken naar straks weer heerlijk knuffelen met een pasgeboren baby, worden we door ons zoontje ook met de neus op de feiten gedrukt: kinderen opvoeden vraagt iedere dag tijd en energie.

Als ik terugkijk naar mijn eerste jaar als moeder, zie ik vooral voor me hoe mijn pasgeboren baby langzaam groeide tot kleine dreumes. Een mini-mensje dat voor zijn eerste verjaardag de wereld lopend begon te verkennen.

Als ik aan dit afgelopen tweede jaar als moeder denk, zie ik – naast bijzondere eerste keren met Sam – ook vooral veel nieuwe uitdagingen en opvoedvragen. En dat betekent dat Patrick en ik ook veel meer gesprekken hebben over wat we belangrijk vinden in de opvoeding, hoe we omgaan met straffen en belonen, welk gedrag we acceptabel vinden bij onze zoon en welk gedrag niet.

Met elkaar in gesprek over opvoeden

‘Nee, je mag geen speelgoed auto in opa’s gezicht gooien’. ‘Niet Jacobs een duw geven!’. ‘Wil je even wachten, ik ben bijna klaar met je brood smeren’. ‘Hou eens op met zeuren om de iPad!’ Zo maar wat opmerkingen die op één dag voorbij komen bij ons thuis.

Opvoeden doen we iedere dag. Maar met elkaar praten over de opvoeding komt veel minder vaak voor. En dat terwijl het zo belangrijk is. Ik merk dat mijn vriend en ik echt momenten moeten vinden om met elkaar te praten over de keuzes die we maken, wat we goed vinden werken en wat niet.

Opvoeden is een doorlopend proces

Dit weekend las ik een interessant artikel, waarin een moeder van 3 kinderen – die ook onderwijsassistent en invalleerkracht in het basisonderwijs is – schreef:

Veel jonge ouders denken dat ze dat opvoeden er wel een beetje bij kunnen doen. Dat ze door de natuur, hun eigen opvoeding of het lezen van een boekje, wel weten wat ze moeten doen. Maar opvoeden kost gewoon heel erg veel tijd en aandacht omdat het een doorlopend proces is. Kinderen ontwikkelen zich razendsnel, situaties veranderen, ouders veranderen.

Voor mij weer een reminder dat het logisch is dat wij – mijn partner en ik – soms worstelen. Opvoeden wordt vaak gezien als iets dat we er ‘even’ bij doen. En dat terwijl het iedere dag aandacht en energie van ons vraagt. Begrijp me niet verkeerd: ik vind het een geweldige taak en ben ongelofelijk trots op dat kleine kereltje van bijna twee dat ondernemend, lief en beleefd (meestal…) is. Maar ik begin ook steeds meer in te zien dat het een proces is waar we over in gesprek moeten blijven als ouders, met vrienden of vriendinnen, met familie.

‘Nu is het genoeg!’

Juist om momenten waarop die energie er niet is bij jou of jullie, komen de grootste opvoed uitdagingen om de hoek kijken. Je bent moe van slapeloze nachten. Je bent gestrest door werk of privé zaken en kortaf tegen je kind. De zwangerschapshormonen razen door je lijf en maken je prikkelbaar. Herkenbaar?

Een vriendin vertelde me deze week aan de telefoon dat ze boos op tafel had geslagen toen het haar die week even teveel werd. De avondspits, een man die met een burnout thuis zit en jengelende kinderen. Gevolg: haar zoontje van 2,5 overstuur omdat ‘mama boos’ was en begon te huilen. Nadat ze even in de gang stoom had afgeblazen, liep ze weer naar binnen en verliep de rest van de avond relatief rustig.

‘Ik wil niet uitvallen tegen mijn kinderen’, zegt ze tegen me, en ik begrijp haar. Tegelijkertijd probeer ik haar op het hart te drukken dat het niet erg is dat onze kinderen onze frustraties of emoties zien. Die emoties horen toch bij het leven? We zijn toch simpelweg niet iedere dag gelukkig of zorgeloos?

Kinderen leren van onze emoties

Kinderen leren van onze emoties. Dus als je kind soms iets meekrijgt wat je liever niet wil laten zien – een woede-uitbarsting of een klap op een tafel – is dat dan erg? Ik denk van niet. Zolang je daarna kunt uitleggen waarom je boos, verdrietig of gefrustreerd bent, en waarom het niet aan je kind ligt. Vooral die laatste is enorm belangrijk. ‘Door woorden te geven aan de emoties die je ervaart, bied je jouw kind veiligheid en duidelijkheid. Kinderen betrekken dingen namelijk snel op zichzelf’, zegt orthopedagoog Carolien Hooijmans daarover.

Juist door je kinderen te observeren, en later te reflecteren en na te denken, kun je een beter beeld krijgen over de opvoeding. Bedenk dat het ook goed kan helpen om af en toe even afstand te nemen en samen – met je partner, een vriendin of andere opvoeder – te praten over wat je dwars zit. En ook vooral over wat goed gaat, want er gaat vaak veel meer goed dan niet goed. 

Dus lieve ouder die het soms ook even niet meer ziet zitten, die is uitgevallen tegen zijn kind of die een huilende dreumes vandaag heel erg slecht trekt: je doet het goed. Je doet je best. Opvoeden is een grote verantwoordelijkheid die we er vaak ‘even’ bij doen, naast alle andere verantwoordelijkheden en taken die we hebben. Geef jezelf een schouderklopje.

Meer lezen?

Dit zijn jullie grootste ergernissen over de (schoon)ouders

“Mama is even verdrietig”: hoe kinderen leren van jouw emoties

Acht tips om jouw kind te helpen tijdens het rouwen