‘Dat wat had kunnen zijn’: Hannah over haar abortus verwerken

Hannah Swart is naast schrijfster ook (stief)moeder van 4 kinderen. Ze schrijft over het verwerken van een abortus.

‘Wil je even op het scherm kijken? en wil je dan de echo-foto mee naar huis?’

Vol verbazing luister ik naar haar woorden. Nee, ik wil niet naar het scherm kijken en ik wil er ook zeker geen souvenir aan overhouden. Ik lig op een stoel met een echoapparaat op mijn buik. De echoscopiste kijkt mij verwachtingsvol aan. 

‘Nee dankjewel’ antwoord ik haar snel. 

7 weken zwanger

Ik ben zeven weken zwanger en ik ben in een abortuskliniek. Ik ben jong, ik ken mijn vriend pas twee maanden en ik ben nog niet klaar voor een baby. Niet nu, niet op dit moment. Geen inkomsten, geen plek om te wonen, geen vastigheid en geen zekerheid of ik een toekomst heb met deze man. Daarbij heb ik mijzelf erg stellig beloofd dat ik alleen maar kinderen op deze wereld zet als ze gewenst zijn. En hoewel er een vlaag van opluchting en ook wel liefde door mij heen ging bij de bevestiging van de zwangerschap, werden ze meteen opgevolgd door tranen van verdriet, omdat ik wist dat ik het nu niet kon. 

Pijnlijk besluit

Het was een pijnlijk besluit, een moeilijk besluit en tot op de dag van vandaag wens ik het mijn grootste vijand niet toe. Ik tel mijn zegeningen: dat ik mag leven in een land waar mij die vrijheid gegund is. De vrijheid om als vrouw die beslissing over mijn eigen lichaam te maken. Ik dacht dat ik het een plek had gegeven. In de loop der jaren groeide mijn wens naar kinderen exponentieel, ik was er klaar voor, het mocht komen. Daarbij groeide het pijnlijke besef dat het er had kunnen zijn ook exponentieel. Met een roze bril terugkijken op de omstandigheden: waren ze echt zo slecht? Het had misschien wel kunnen werken, toch? Maar de realiteit wint altijd. 

Niets had mij overigens voor kunnen bereiden op de heftigheid waarmee ik diezelfde emoties ervoer tijdens mijn eerste zwangerschap. De blijdschap dat ik nog een keer zwanger kon raken leek groter omdat het mijn angst wegnam nooit meer kinderen te kunnen krijgen na zo’n heftig besluit. 

Taboe op abortus

Ook voelde ik hoe het toen ook had kunnen zijn. Wat het nooit is geweest. Er wordt weinig gesproken over abortus. Het is een taboe. We vechten voor ons recht erop. We hebben ons woordje klaar wanneer iemand er iets van vindt. Maar we delen niet de eerlijke verhalen rondom abortus. Er heerst een vreselijk oordeel over vrouwen die het ondergaan. Vaak ook omdat je wordt bestempeld als onverantwoordelijk of gemakzuchtig. Feit is dat anticonceptie in verschillende vormen niet 100% beschermd. Toch zijn vrouwen uiteindelijk vaak de dupe van dit feit. Je kunt een ontzettende kinderwens hebben en alsnog besluiten tot een abortus. Misschien wel juist omdat je jouw kind een betere toekomst wilt gunnen. Het zijn emotioneel zware besluiten. Het schuldgevoel, de schaamte en het gevoel het niet te mogen of kunnen delen. Mijn pijn werd versterkt toen ik mijn eerste kindje in mijn armen kreeg. Het eerste jaar met een baby doet allerlei dingen met je. Het laat je groeien, het laat je inzien hoe onbelangrijk randzaken zijn en het laat je vooral beseffen dat er geen groter geluk is dan het welzijn van je kind. Voor het eerst krijg je het besef dat je zonder wikken of wegen jouw leven zou geven voor iemand anders. Jij wordt secundair. Dat gevoel blijft in grote mate aanwezig en suddert rustig verder op de achtergrond terwijl je jezelf weer langzaamaan terugvindt. De heftigheid ebt wat weg, net zoals alle andere grote emoties wat afzwakken, zodat je weer wat meer beschermd door het leven kan. Al deze gevoelens maakte dat ik opnieuw de heftigheid van mijn toenmalige besluit doormaakte.

Daarbij voelde ik mij schuldig. Schuldig naar vrouwen die zelf lastig zwanger raken of waarbij het nooit lukt. Dan heb ik nog niet eens over vrouwen die een miskraam krijgen of God verhoeden hun zwangerschap om medische redenen via abortus moeten laten afbreken. Twee onderwerpen die wat mij betreft meer aandacht mogen krijgen zodat ook deze vrouwen zich gehoord voelen en hun pijn kunnen verwerken.

Redenen voor abortus

Ook zijn er bij een vrijwillige abortus allerlei argumenten en feiten op te noemen om het waarom te verantwoorden. Maar gaat het daar überhaupt wel om? Kunnen we niet toewerken naar een klimaat waarin we open kunnen praten over het hebben van een kinderwens en het ondergaan van een abortus? Of überhaupt een abortus. Kijk waar wij staan als vrouwen. We zijn zo ver gekomen en we hebben nog zo ver te gaan. Alleen al in mijn directe omgeving ken ik vier vrouwen die een abortus hebben ondergaan. Stuk voor stuk hoogopgeleide onafhankelijke vrouwen waarvan sommige zelf ook al kinderen hadden. Zoals met alle taboes kun je ze alleen doorbreken door het praten erover te normaliseren. Door de daad zelf te normaliseren. Het is geen onderwerp wat je op een feestje tussen neus en lippen op tafel gooit, maar waarom ook niet? Elke vrouw leeft haar leven zoals zij dat wil (in het beste scenario) en elke vrouw heeft daar het recht op. 

Abortus verwerken

Tijdens deze zwangerschap van mijn tweede kindje kom ik tot het besef dat ik mijn abortus -eindelijk- verwerkt heb. Dat ik het een plekje heb kunnen geven. Dat het voor toen de juiste beslissing was en dat ik nu gezegend ben met een gezond kindje en een voorspoedige zwangerschap. Daarbij heb ik de situatie geaccepteerd zoals het is. Ook besef ik, nu meer dan ooit, dat het besluit tot een abortus, hoe moeilijk ook, juist aangeeft dat je de verantwoordelijkheid neemt over niet alleen jouw eigen leven maar ook dat van een ander. Wat mij betreft is dat de kern van het moederschap.

Hannah Swart is naast schrijfster (stief)moeder van bijna 4 kinderen. Drie lopen er rond en een groeit in de buik. Meer lezen over Hannah?