Veel vrouwen hebben tijdens de zwangerschap een misselijk gevoel, dat meestal vanzelf weer overgaat. Voor vrouwen die last hebben van hyperemesis gravidarum geldt dat niet. Zij kampen langdurig met extreme zwangerschapsmisselijkheid waarbij ze onvoldoende voedsel en vocht kunnen binnenhouden. Hoe herken je deze extreme misselijkheid en wat kun je eraan doen?
How About Mom
Met ons team van 50 experts geven we jou betrouwbare informatie en advies in deze bijzondere fase van je leven.
Wat is hyperemesis gravidarum?
Zo’n 0,5 tot 2 % van de zwangere vrouwen lijdt aan een (zeer) ernstige vorm van zwangerschapsmisselijkheid.
Dat wordt ook wel zwangerschapsbraken of hyperemesis gravidarum (HG) genoemd. ‘Hyper’ betekent in het Latijn ‘boven normaal’, met ‘emesis’ wordt misselijkheid bedoeld en ‘gravidarum’ betekent zwangerschap.
Hoe herken je HG?
Bij vrouwen die last hebben van hyperemesis gravidarum is de misselijkheid continu en in extreme vorm aanwezig. Ze braken in die periode veel waardoor er klachten ontstaan als duizeligheid en vermoeidheid. Andere symptomen zijn:
- Gewichtsverlies
- Snelle hartslag
- Symptomen van uitdroging (minder plassen, donkere urine)
- Overgevoeligheid voor prikkels als licht, geluid en geuren
- Brandend maagzuur
- Hoofdpijn
- Niet meer kunnen functioneren door de klachten
- De klachten gaan niet over of verminderen niet in de vierde maand van je zwangerschap
Behandeling van hyperemesis gravidarum
Mocht het ziekenhuis concluderen dat je HG hebt, dan is in de meeste gevallen een medische behandeling noodzakelijk. Meestal worden vrouwen met extreme zwangerschapsmisselijkheid opgenomen in het ziekenhuis. Je krijgt een infuus met vocht om uitdroging tegen te gaan en eventueel medicijnen om de misselijkheid te verminderen. Een enkele keer wordt ook sondevoeding toegediend.
Helaas is HG – hoewel de oorzaak nu bekend is – er nog geen behandeling of manier om het te voorkomen. Mocht je in een vorige zwangerschap last hebben gehad van hyperemesis gravidarum, dan is het raadzaam bij een nieuwe zwangerschap in gesprek te gaan met de verloskundige of gynaecoloog. Zo kan er gekeken worden naar een eventuele preventieve behandeling. De kans dat je bij een volgende zwangerschap weer HG hebt, is 81 %.
In de meeste gevallen verminderen de klachten bij vrouwen met HG na ongeveer 20 weken. Sommige zwangere vrouwen blijven tot het einde van hun zwangerschap last hebben van extreme misselijkheid.
De oorzaak van misselijkheid
In 2023 ontdekten onderzoekers aan de Universiteit van Cambridge wat de oorzaak is van (extreme) zwangerschapsmisselijkheid. De boosdoener is een hormoon dat door de foetus en placenta wordt geproduceerd: een eiwit dat bekend staat als GDF15. Dit hormoon werkt in op de hersenen van de vrouw en zorgt ervoor dat zij zich misselijk voelt en moet overgeven.
Hoe veel last een vrouw heeft van misselijkheid en braken, hangt af een combinatie van hoeveel van het hormoon door de foetus wordt geproduceerd, en of een vrouw al dit eiwit in haar lichaam had voordat ze zwanger werd. Ook zijn er een aantal risicofactoren zoals stress of een meerlingzwangerschap die de kans op hyperemesis gravidarum vergroten.
Complicaties bij een HG-zwangerschap
Wie kampt met HG hoeft zich geen zorgen te maken over de gezondheid van de ongeboren baby. Je lichaam zorgt er namelijk eerst voor dat je kindje voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Wanneer er geen nieuwe voedingsstoffen meer zijn, worden de vetreserves in je lichaam aangesproken. Zo krijgt je baby toch de juiste voedingsstoffen.
Hyperemesis gravidarum is vooral schadelijk voor jezelf door het risico op uitdroging en ondervoeding. Herken je je in bovenstaande symptomen? Dan is het raadzaam contact op te nemen met de dokter of verloskundige. In het ziekenhuis wordt dan gekeken of er ketonen – stoffen die duiden op vetafbraak – in je bloed of urine zit.
Grote impact op zwangerschap
Het hebben van hyperemesis gravidarum is zwaar en heeft een grote impact op je zwangerschap. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal.
‘Bang dat ik mijn kindje tekort deed’
Zo vertelt Frederique Jitta -Bos, die de diagnose HG kreeg en werd opgenomen in het ziekenhuis: “Persoonlijk had ik wel eens van HG gehoord voordat ik zwanger was, maar wat het precies was en hoe intens het je leven op zijn kop kon zetten, dat wist ik niet.” Hoewel Frederique veel steun vanuit haar omgeving kreeg, stuitte ze ook op onbegrip. “Pas toen ik in het ziekenhuis terecht kwam en de diagnose HG werd gesteld, kwam er ook vanuit mijn verloskundigenpraktijk meer begrip en stonden ze daarna ook echt voor ons klaar.” Ze hoopt dan ook dat er meer begrip komt voor hyperemesis gravidarum. “Los van het lichamelijke aspect is het ook belangrijk om stil te staan bij het mentale aspect. Hoe schuldig je je kunt voelen als iedereen om je heen blij en gelukkig is en jij alleen maar aan het overleven bent en bang bent dat je je kindje zoveel tekort doet.”
‘Onbegrip vanuit de omgeving’
Ook Janneke ten Caten vertelt: “Wat ik lastig vond was het onbegrip. Ik heb nog weinig vriendinnen die zwanger zijn of zijn geweest, maar zelfs andere moeders kunnen zich er vaak lastig in verplaatsen. ‘Iedereen is in het begin misselijk, toch?’ Ze hebben dan echt geen idee.”
‘Alsof ik was vergiftigd’
Ook zangeres Bibi Breijman kampt met hyperemesis gravidarum en vraagt aandacht voor de aandoening. “Het voelde gewoon echt alsof ik was vergiftigd, het was echt een heel naar gevoel”, zegt Bibi. Toen dat vier dagen aanhield, moest ze naar het ziekenhuis. Ze vertelt dat ze 5 tot 6 keer per uur moest overgeven. “Het bleef niet bij ochtendmisselijkheid, het ging de hele dag door.”
Meer informatie via de Stichting ZEHG.
How About Mom: een 'onmisbare app voor aanstaande moeders' 📲
