Zelfzorg na de bevalling: noodzakelijk voor de baby én voor jou

In de aanloop naar je bevalling ben je vaak volop bezig met materiële zaken, zoals de aanschaf van de babykamer, babykleertjes of de beste kinderwagen. Heerlijk om je daarin onder te dompelen. Daarnaast is er veel aandacht voor de gezondheid van jou en je baby tijdens de controles bij de verloskundige of in het ziekenhuis. Misschien denk je ook wel na over een geboorteplan: wat zijn jouw wensen voor de bevalling? Maar hoe zit het nu eigenlijk met de tijd, die heilige veertig dagen, na de bevalling? 

In mijn vorige blog over het belang van postpartum planning, heb ik wat over mijn eigen kraamperiode gedeeld. Vooral de dingen die niet goed liepen en die wel anders hadden gekund, als ik er van te voren over had nagedacht of meer had geweten. Vanwege mijn eigen ervaringen heb ik mijn carrière als projectmanager opgezegd en ben ik een doula opleiding gaan volgen. Mijn missie is om (aankomende) mama’s meer bewust te maken dat moeder worden een life changing event is. De transitie naar het moederschap en de consequenties van de topprestatie van de bevalling verdienen alle aandacht. Sterker nog: jij verdient alle aandacht. Wat misschien nog beter werkt is het besef dat een happy en gezonde mama positieve impact voor op de baby, het gezin en zelfs voor de hele maatschappij.

Hieronder deel ik een soort checklist die je tijdens je zwangerschap kunt gebruiken om je zo goed mogelijk voor te bereiden op de tijd na je bevalling. Kies eruit wat bij je past, vul aan wat voor jou nodig is. Hoewel er veel positieve veranderingen zijn in de vorm van boeken, podcasts, postpartum behandelaren en meer aandacht voor dit onderwerp in de media, blijft er structureel te weinig aandacht voor zelfzorg in de postpartum periode. Kraamzorg is fijn, maar vooral gericht op de verzorging van je kindje en daarbij ben je na acht dagen écht nog niet hersteld. 

OUDERSCHAP

Een baby betekent een nieuwe rol voor jou als mama en papa, maar ook een verandering in je relatie. Je bent niet meer alleen partners in de liefde maar ook partners in jullie ‘onderneming’, jullie gezin. Een happy family is een happy child!

Praat met elkaar over jullie verwachtingen. Bespreek hoe je het ouderschap voor je ziet. Wat vind je belangrijk? Waar kijk je naar uit en waar zie je tegenop? Wat kan de ander voor je doen als je er even doorheen zit?

Bespreek hoe je praktische zaken gaat regelen: verdeling van de zorg voor de baby en eventuele andere kinderen, huishouden, werk en niet te vergeten: de nachten. Besef ook dat dit een gesprek is dat je zult blijven voeren. Als jouw partner weer gaat werken, als jij weer gaat werken, als er andere dingen in jullie gezin veranderen zul je ook weer samen moeten bekijken hoe je alles verdeeld en hoe dat voor jullie beiden voelt.

RUST RUST RUST

Voor een gezond fysiek en emotioneel herstel is rust een van de belangrijkste, maar soms ook moeilijkste, onderdelen van je kraamtijd. Omdat je misschien snel weer van alles wilt doen, of het gevoel hebt dit te moeten doen, is het goed om van te voren na te denken hoe je die rust wel kunt bewaren.

Slapen als de baby slaapt, dat advies ga je vaak horen in de kraamtijd. Probeer in de eerste 40 dagen na de geboorte van jullie kindje die dutjes overdag er in te houden en regelmatig rustmomenten op te zoeken op een dag.

Besef dat je vrij bent in het uitnodigen van kraambezoek. Het hoeft niet direct, je hoeft niet de hele familie over de vloer te hebben. Beperk bezoek in aantal en in duur de eerste tijd. Denk aan jezelf en aan jouw grenzen. Tip: het kan fijn zijn om de kraamverzorgster op de hoogte te stellen van jullie wensen, zodat zij mee kan helpen om de bezoektijden een beetje te bewaken.

Bedenk wie je graag op bezoek wilt die eerste dagen, eerste weken en wie later kan komen. Als dat nog even helemaal niemand is, is dat ook oké. Je kunt overwegen om de geboortekaartjes pas later te versturen.

Praktisch gezien is het goed om na te denken wie je kunt vragen om af en toe eventjes op te passen, al is het maar zodat jij even kunt slapen of rustig kunt douchen. Ongetwijfeld zullen de mensen om je heen staan te springen om even voor de baby te zorgen, maar het moet ook goed en vertrouwd voelen voor jou.

ETEN & DRINKEN

Voedzaam en warm eten en drinken is heilzaam. Micro en macro nutriënten zijn belangrijk voor je herstel, je energie opbouw en je hormoonhuishouding, zeker ook als je borstvoeding geeft. 

Zoek recepten van simpele maar voedzame maaltijden en soepen die je lekker vindt voor in je kraamtijd: bijvoorbeeld uit ‘De eerste veertig dagen’ van Heng Ou, of uit ‘MAMA’en’ van Nina Pierson

Maak deze recepten tijdens je zwangerschap en vries ze in. Vraag bij een kleine vriezer desnoods of je wat bij de buren op mag slaan!

Kijk van te voren waar je makkelijk voedzame maaltijden kunt halen of laten bezorgen

Haal vast voedzame makkelijke snacks in huis die je de hele dag door kunt eten: noten, tomaatjes, een gekookt ei, dadels, avocado, olijven, chocolade cakejes, sardientjes (blikje), gedroogd fruit, volle melkproducten etc.

Vraag vrienden en familie die op kraambezoek komen een maaltijd mee te nemen in plaats van een cadeautje.

Bedenk wie een mealtrain voor je zou kunnen opzetten en vraag diegene om het voor je te regelen.

SUPPORT

De uitdrukking ‘It takes a village to raise a child’ is zo waar. Support hebben we gewoon nodig, maar hoe lastig is het om er om te vragen. Bespreek vooraf met je ouders, schoonouders, broers, zussen, vriendinnen en andere dierbaren wat ze voor je kunnen betekenen in je kraamtijd en waar jij denkt wel en geen behoefte aan te hebben.

Als mensen vragen wat ze voor je kunnen doen, schroom dan niet om ze te vragen een keer een wasje voor je te draaien of een maaltijd te maken.

Wie helpt je in het huishouden? Wie kan de was een keer voor jullie doen? Als je een schoonmaakster hebt, laat hem of haar een extra keertje langskomen, of zoek tijdelijk een extra hulp via Helping, Sopje of een ander platform.

Wie kan je bellen voor een luisterend oor en advies als je er even doorheen zit?

Wie kan je andere kind(eren) een keer opvangen? Of helpen als je alle kids tegelijk op bed moet leggen als je partner weg moet?

Ook bij het kiezen van de kraamzorg is het goed om te weten dat er keuzes zijn en dat je kunt kijken wat er bij jou past. Er is een groot verschil in wat kraambureaus aanbieden, bijvoorbeeld natuurlijke kraamzorg, regulier of holistisch.

Wil je graag borstvoeding geven? Weet dat het heel erg fijn is (en nodig kan zijn) om hulp van een lactatiekundige in te schakelen. Het is goed om nu vast uit te zoeken of jouw verzekering (deels) vergoeding hiervoor biedt.

Je kunt nadenken of je een postpartum doula of postpartum behandeling wilt in de kraamtijd. Je kunt hier onder andere in het boek van How About Mom meer over lezen en bepalen of dit bij jou past.

Maak een lijstje met handige hulpmiddelen voor na je bevalling en probeer deze producten vast in huis te halen, zoals een flesje/bidon met verzachtende kamille thee om te spoelen na het plassen, fijne kleding voor borstvoeding, een warme kruik, zachte sloffen en verzorgende producten voor jouw herstel.

HAPPY THINGS

Je kraamtijd is een (emotionele) rollercoaster. Maak een lijstje van dingen waar je blij van wordt als je er even doorheen zit of gewoon als je er zin/behoefte aan hebt. Weet dat je hierop terug kunt vallen als het nodig is – en zorg dat je partner hier ook van op de hoogte is. Zorg er ook voor dat hij of zij zo’n lijstje maakt, want het is voor jullie beiden een intensieve periode. Denk bijvoorbeeld aan een massage, een bad (wel wachten tot het bloedverlies is gestopt), wandelen in de natuur, bellen met je vriendinnen, een romcom kijken op Netflix, chocolade, dansen op muziek etc.

Over de gastblogger: Kim Geene is oorspronkelijk jurist en criminologe, maar sinds vorig jaar september doula. Ze doet onderzoek naar het belang van rest & care in het vierde trimester voor het Postnatal Support Network. Kim biedt één-op-één sessies aan om samen met jou (en je partner) een plan te maken voor je kraamtijd die bij jou/jullie past.