maaltijd kraamtijd
14/05/2021

Waarom een postpartum plan onmisbaar is

“Naast de vreugde van het krijgen van mijn zoontje en dochtertje, heb ik heel intens de fysieke en mentale veranderingen beleefd die het moederschap met zich meebracht. Ik leed aan postnatale uitputting.” We praten met doula Kim Geene over het belang van het maken van een postpartum plan. 

Ik weet nog dat ik dacht: als Ilja – ons zoontje van inmiddels vijf – is geboren, dan ga ik lekker de hele zomer leuke tripjes maken. Stedentrips, vrienden opzoeken in Zweden, dat soort dingen. Hop, baby in de draagdoek en gaan: ik zag het helemaal voor me. Ookal was ik best snel weer op de been na mijn bevalling, ik had niet kunnen vermoeden wat voor impact het moederschap op me zou hebben. Hormonaal was ik totaal in de war, ik kon weinig aan en kon niets meer overzien. Een ritje naar de andere kant van Nederland zat er die eerste weken al echt niet in, laat staan tripjes naar het buitenland. Ik vond ook dat ik niet in bed hoefde te blijven. Rust was voor mietjes. Het voelde als een onmogelijkheid, maar elke ochtend zat ik gedoucht, in de make up en mijn haar gekruld klaar voor de kraamvisite. Het duurde dan ook niet lang of mijn bloeddruk rees de pan uit.

Postnatale uitputting

Mijn vriend moest vier weken na de bevalling terug naar Gabon, waar we toen woonden. Daar zat ik dan, in mijn eentje met mijn pasgeboren baby en vond ik dat ik het allemaal wel zelf moest kunnen. Niet dus. Een kopje thee zetten lukte vaak al niet eens. Ik voelde me eenzaam, niet mezelf en beperkt. Pas toen ik meerdere avonden huilend mijn vriend opbelde en door de telefoon gilde dat hij NU moest terugkomen, besefte ik dat ik het niet alleen kon en, belangrijker nog, hoefde te doen. Ik ben naar mijn ouders gegaan. 

Bij ons dochtertje Liva (nu 3) had ik pre-eclampsie (een gradatie van zwangerschapsvergiftiging) en veel bloedverlies waardoor ik maar langzaam herstelde. Ze was een slechte slaper, hele nachten hebben we met haar rond gesjouwd en een enorm slaapgebrek opgebouwd. Het voelde alsof ik aan het overleven was, waarbij mijn relatie onder druk kwam te staan, want van slaapgebrek wordt niemand een leuker mens. Ook bleken we niet echt op een lijn te zitten over de verdeling van de zorg, huishouden, de nachten etc. Ik voelde me eenzaam en uitgeput. Pas na ruim 2 jaar had ik het gevoel dat ik er weer een beetje was. 

Ik heb naast de vreugde van het krijgen mijn zoontje en dochtertje, heel intens de fysieke en mentale veranderingen beleefd die het moederschap met zich meebracht. Ik leed aan wat de Australische arts Oscar Serralach postnatal depletion (postnatale uitputting) noemt, waarbij je op verschillende niveaus suboptimaal functioneert met (grote) gevolgen waar je nog jaren last van kunt houden. Voor mij was dit een enorme erkenning van wat ik had ervaren. En nog steeds ben ik snel uit evenwicht bij slaapgebrek, ervaar ik  grotere hormonale schommelingen (helaas met bijbehorende stemmingen) en is mijn geheugen blijvend een vergiet geworden. 

Het vierde trimester

De 40 dagen, of het vierde trimester, na de bevalling worden ook wel “Sacred Window’ genoemd in Ayuerveda of ‘Month of Gold’ in de traditionele Chinese culturen. Niet toevallig bestaan er op elk continent tradities, rituelen en strikte regels die uitgaan van het eren, beschermen en verzorgen van de nieuwe mama. Rust, support en goede (warme) voeding staan hierbij centraal. In het grootste deel van de westerse wereld is de kraamtijd helaas nog altijd onderbelicht. Dit heeft grote gevolgen voor de gezondheid en well-being van moeder, baby en daarmee voor de hele gemeenschap. Tot 20% van de moeders wereldwijd krijgt te maken met een postnatale depressie, 35% ervaart symptomen van een post traumatische stress stoornis na de bevalling. Gelukkig is het vaak minder heftig, maar verreweg de meeste nieuwe mama’s ervaren wel een postpartum reactie, of ‘existentiële transformatie’, waarbij je leven totaal op zijn kop staat en je alles opnieuw moet uitvinden.

In Nederland hebben we als een van de weinige landen in de wereld kraamzorg. Hoe fijn deze zorg ook is, na deze allereerste dagen ben je nog niet hersteld en is de transformatie naar het moederschap pas net begonnen. Ook merkte ik om me heen dat we het lastig vinden om echt rust te nemen en om hulp te vragen. We hebben een houding van niet zeuren en ervaren al snel een inbreuk op onze privacy. 

Postpartum Planning

Het is begrijpelijk dat je in blijde verwachting niet altijd na wilt of kunt denken over de periode na de bevalling, maar de realiteit is dat er nu te weinig over wordt gesproken en dat veel vrouwen in hun eentje doorploeteren vaak met (onnodige) schuldgevoelens. We realiseren ons te weinig, zelfs vaak ook nog nadat we al een keer zijn bevallen, wat het moederschap met je doet en wat je als nieuwe moeder en nieuw gezin nodig hebt die eerste tijd. Goede en uitgebreide postpartum planning tijdens de zwangerschap is naar mijn mening daarom essentieel.


Over de gastblogger: Kim Geene is oorspronkelijk jurist en criminologe, maar sinds vorig jaar september doula. Ze doet onderzoek naar het belang van rest & care in het vierde trimester voor het Postnatal Support Network.

Gratis een wekelijkse update?

How About Mom nieuwsbrief: korting, tips en de beste gelezen verhalen