Een huilbaby en postpartum depressie: is er een verband?

Wat is het verband tussen een huilbaby en postpartum depressie? Dat vragen we aan Ineke de Kruijff, kinderarts in het St. Antonius Ziekenhuis (Utrecht/Nieuwegein) en gespecialiseerd in huilen bij baby’s. ‘Ik spreek liever van een huilgezin in plaats van huilbaby: iedereen zit er doorheen.’

‘Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat er een verband is tussen overmatig huilen bij baby’s en postpartum depressie. Wel is het een kip-ei verhaal. Worden de depressieve klachten van de ouder getriggerd door het vele huilen van de baby of gaat een baby meer huilen doordat de ouder depressieve klachten heeft, minder interactie heeft met de baby en minder afgestemd is op baby’s behoeften? Dat is op dit moment met wetenschappelijk onderzoek nog niet te beantwoorden.’

‘Belangrijker vind ik dat we duidelijk maken dat nieuwe moeders en vaders door een overmatig huilende baby in het gezin heel makkelijk in een vicieuze cirkel terecht kunnen komen van slaapgebrek, onzekerheid en mentale klachten.’

Baby die veel huilt en postpartum depressie

‘Er is een duidelijk verband tussen baby’s die veel huilen en postpartum depressie. Met een huilbaby in het gezin ervaren vaders en moeders minder binding en tegelijk meer stress, angst en depressieve gevoelens dan ouders zonder huilbaby. Bij 10% van de moeders is er een risico op een postpartum depressie. Heb je een overmatige huilende baby dan is dit risico verhoogd naar 50%. Voor vaders geldt dat ook: als een baby in hun gezin veel huilt, is er 21% meer risico op depressieve klachten, waar dat anders 3% risico op depressieve klachten is.’

Hoeveel huilen is normaal?

‘Er is veel variatie in huilgedrag bij baby’s. Waar bij sommige baby’s het huilen geleidelijk toeneemt in de eerste 4-6 weken en daarna weer afneemt, zijn er ook baby’s die vanaf de kraamweek tot 8 weken overmatig huilen en waarbij het daarna pas wat afneemt.

Sommige baby’s huilen veel meer en intenser dan andere baby’s. Huilbaby’s die bij de kinderarts komen huilen met een 1,5 keer hoger volume en bijna 2 keer hogere intensiteit. Dat gaat echt onder je huid zitten. Ik grap wel eens dat niemand tegelijk met mij spreekuur wil doen. Ik vind het zelf soms ook echt moeilijk om te horen, laat staan voor een gezin dat  dag en nacht met een overmatig huilende baby zit.’

‘Jaarlijks zijn er naar schatting zo’n 2000 baby’s die worden verwezen naar een kinderarts voor verder onderzoek en zo’n 700 opnames in het ziekenhuis. In 95% van de gevallen is er geen ernstige medische oorzaak voor het overmatige huilen. Een heftige of traumatische bevalling, een temperamentvoller kindje, stress of spanning in het gezin: er kunnen verschillende redenen zijn waarom baby’s overmatig huilen, maar in de meeste gevallen is er geen duidelijke oorzaak.’

Wanneer stopt het huilen bij de baby?

‘Het overmatige huilen gaat over. Vaak zien ouders dat het beter gaat als de baby met de eerste hapjes gaat beginnen, rond de 4 maanden. Het wordt écht beter, vertel ik ouders die ik op mijn spreekuur zie.’

‘Het is geen falen van jou als ouder. Het is een ontzettend zware tijd waar je doorheen gaat. Ik spreek liever van een huilgezin in plaats van huilbaby: iedereen zit er doorheen. Onze hulp is erop gericht om duidelijkheid te bieden over al dan niet een medische oorzaak, troosttechnieken aan te reiken maar vooral alle zeilen bij te zetten met sociale steun. En vooral goed te luisteren en ouders serieus te nemen. Ik vraag aan ouders om te vertellen wat is er allemaal gebeurd en vooral te vertellen hoe het met hen gaat. Als je oprecht geïnteresseerd bent, helpt dat ouders enorm om over hun welzijn en dagelijkse leven met huilbaby te kunnen vertellen. Zo kunnen we mentale klachten eerder herkennen.’

Invloed van een huilbaby op de hechting

‘Ik spreek veel ouders die zich zorgen maken over de hechting met hun baby. Ook voelen ze vaak veel schuld en schaamte, waarom lukt het mij niet om de baby te troosten terwijl andere ouders dat wel kunnen? In mijn spreekuur leg ik uit dat de baby ook niet schuldig is aan het vele huilen en dat de baby er ook niet onder lijdt. Baby’s zijn veerkrachtig.’

‘Het is vooral belangrijk dat mentale klachten herkend worden en dat er hulp voor de ouder komt. Knapt de ouder op dan komt die band ook echt op gang. Door het inzetten van gezinsgerichte zorg – vanuit het consultatiebureau, huisarts, kinderarts, Infant Mental Health (IHM)-specialist of kinderpsychologische zorg – kunnen ouders hier verder in worden ondersteund. Dat werkt vaak ontzettend goed. Dat is hoopvol als jij nu een huilbaby hebt: er is veel ruimte voor herstel. En het komt goed.’

Meer weten over hoe het is om een huilbaby te hebben en wat je kunt doen als dit in je omgeving gebeurt? Luister naar de podcast ‘Ontroostbaar’, waarin twee gezinnen worden gevolgd die hier mee te maken hebben gehad.