Rhesusfactor: wat betekent dit?

In de derde maan van je zwangerschap vindt er een bloedonderzoek plaats om jouw bloedgroep en rhesusfactor vast te stellen. Blijkt uit deze test dat jij rhesus negatief bent, maar jouw baby rhesus positief? Dan kan dit voor gezondheidsproblemen zorgen bij je baby. In dit artikel vertellen we je meer over de rhesusfactor en rhesusziekte.

Wat betekent de rhesusfactor?

De rhesusfactor is een eiwit dat op de oppervlakte van de rode bloedcellen kan zitten en jouw bloedgroep bepaalt. Je bent rhesus positief als de rhesusfactor op je bloedcellen zit. Ongeveer 85% van de mensen is rhesus positief. Ontbreekt de rhesusfactor, dan noem je dit rhesus negatief. Rh-positief of Rh-negatief zijn is erfelijk bepaald.

Wat is rhesusfactor zwangerschap?

Waarom wordt er tijdens je zwangerschap gecontroleerd op de rhesusfactor? Als jij zelf rhesus negatief bent en een kindje verwacht dat rhesus positief is, kan dit gezondheidsproblemen opleveren. Er kunnen tijdens de zwangerschap bevalling rode bloedcellen van jouw kindje in jouw bloedbaan terechtkomen. Als jij rhesus negatief bent en jouw kindje rhesus positief is, kan jouw afweersysteem antistoffen gaan aanmaken tegen de rhesusfactor. In dat geval ziet jouw afweersysteem het bloed van je kindje als een indringer die moet worden afgebroken. Dit gebeurt meestal pas na de zwangerschap, waardoor jouw eerste kind hier geen last van heeft.

Bij een volgende zwangerschap van een vrouw die rhesus negatief is en een kindje verwacht die rhesus positief is, kunnen deze antistoffen wel voor problemen zorgen. Hoe werkt dit? Tijdens de zwangerschap geeft een moeder via de placenta antistoffen aan haar ongeboren kindje. Op deze manier krijgt een baby de eerste afweer tegen allerlei ziekte. Als een moeder tijdens de vorige zwangerschap rhesus-antistoffen heeft aangemaakt, blijven deze in haar bloed aanwezig. Hierdoor kunnen deze rhesus-antistoffen via de placenta in de bloedsomloop van het kindje in haar buik terecht komen. Als dit kindje rhesus positief is, kan er een probleem ontstaan. De antistoffen zullen de rode bloedcellen afbreken, waardoor de baby bloedarmoede krijgt.

Mijn verhaal: een rhesus-baby

Is een rhesusfactor gevaarlijk?

Het afbreken van rode bloedcellen kan ervoor zorgen dat een (ongeboren) kindje ernstig ziek wordt. In sommige gevallen is een bloedtransfusie in de baarmoeder nodig. Na de geboorte kan de baby ernstig ziek worden door de afbraakproducten van het bloed. Je herkent dit doordat jouw baby (extreem) geel gaat ziet. Dit wordt rhesusziekte genoemd. Wanneer er sprake is van rhesusziekte, moeten de afbraakproducten zo snel mogelijk uit het bloed verwijderd worden. Hiervoor worden kindjes behandeld met UV-licht. In ernstige gevallen is een bloedwisseltransfusie noodzakelijk.

Meer lezen: Nick was te geel en 10% van zijn geboortegewicht afgevallen

Kan rhesusziekte voorkomen worden?

Rhesusziekte kan gelukkig voorkomen worden. Wanneer uit het rhesusfactor bloedonderzoek blijkt dat jij Rh-negatief bent, krijg je in week 27 een tweede bloedtest. Als uit deze test blijkt dat jouw baby Rh-positief is, krijg je twee rhesusprikken. De eerste prik rond de 30ste week van je zwangerschap, de tweede rhesusprik 48 uur na de geboorte. Deze prik krijg je meestal in je bovenarm, bovenbeen of in je bil. Deze rhesusprik vernietigt de bloedcellen van jouw baby die in jouw bloedbaan zijn gekomen, zodat jouw lichaam hier geen antistoffen tegen gaat maken.

Als je een tweeling krijgt wordt er na de geboorte bepaald of één of beiden baby’s rhesus positief zijn. Hiervoor wordt er wat bloed uit de navelstreng gebruikt. Als beide baby’s rhesus positief zijn, krijg jij een dubbele hoeveelheid van de rhesusprik.

Tenslotte: als jij rhesus positief bent en jouw kindje rhesus negatief, dan is dit geen probleem. Je hebt dan geen rhesusprik nodig.