Waarom je als moeder óók zeker voor jezelf moet zorgen (+ tips hoe je dat doet)

Moeder zijn is mooi, bijzonder, prachtig, kwetsbaar maar ook af en toe rete zwaar. Toen wij jullie onlangs vroegen wat je voorafgaand aan het moederschap had willen weten, werd één antwoord veel genoemd: ‘Dat moederschap, naast mooi, ook heel intens kan zijn.’ Reden genoeg om psycholoog Marjolein Brandenburg te vragen hoe je – tussen de zware momenten door – ook vooral niet vergeet voor jezelf te zorgen.

Aan How About Mom vertelt ze daarom waarom het belangrijk is voor jezelf te zorgen en deelt ze tips hoe je dat doet.

De druk op jezelf als moeder

Dat moeders het opvoeden van een kind naast heel dankbaar, ook als pittig ervaren, heeft onder andere te maken met te hoge verwachtingen van zichzelf. Marjolein schetst daarover een helder beeld: ‘Een mens heeft – laten we zeggen – 100 % energie te verdelen. Vrouwen die nog geen moeder zijn, stoppen die energie in werk, vriendschappen en relaties. Wanneer ze eenmaal moeder worden komt daar een grote verantwoordelijkheid bij, namelijk een kind. Echter hebben vrouwen dan nog steeds maar die 100 % energie. Die moeten ze nu ook stoppen in de opvoeding, waardoor je vanzelfsprekend op andere vlakken moet minderen. In mijn praktijk zie ik alleen geregeld dat vrouwen zich daar niet bewust van zijn, waardoor ze alle ballen hoog proberen te houden.’

De druk die vrouwen op zichzelf leggen kan dan ook als pittig worden ervaren. En dat is niet erg. Sterker nog: dat is heel logisch. We willen niemand teleurstellen of een ander tekort doen en kunnen daarom geneigd zijn onze eigen grenzen voorbij te lopen. ‘Alleen wat er gebeurt als je continu je eigen grens overschrijdt, is dat je emmer gaat overlopen’, aldus Marjolein. ‘Het is dan ook heel belangrijk je bewust te zijn van je eigen grenzen en waar je als moeder behoefte aan hebt.

Een nieuwe balans vinden

Marjolein laat weten dat je – wanneer je eenmaal moeder wordt – dus op zoek moet gaan naar een nieuwe balans. ‘Een balans die goed voor jezelf voelt en waarbij je niet te veel druk legt op jezelf’, aldus Marjolein. ‘Dat betekent dat je op bepaalde gebieden, op sommige momenten, wat gas terug moet nemen, omdat je simpelweg het gevoel hebt dat je het anders niet trekt.’ Dat betekent overigens niet dat die balans nooit kan veranderen. ‘Je hoeft niet constant dezelfde dingen opzij te zetten, maar het is wel belangrijk om te kijken hoe je je leven zo kunt inrichten dat het prettig voelt.’

Volgens Marjolein mogen moeders zich dan ook best wat vaker schuldig maken. Daarmee bedoelt de psycholoog het aangeven van grenzen, ook als je anderen daarmee teleurstelt. ‘Veel vrouwen vinden dat lastig’, laat ze weten. ‘Ze hebben het idee dat ze falen, dat ze het allemaal maar moeten kunnen en schamen zich als ze zware momenten ervaren. Toch hoort dat erbij en dan kun je – om jezelf in bescherming te nemen – maar beter voor jezelf kiezen dan voor iets of iemand anders.’

Af en toe inchecken

Het klinkt logisch dat een nieuwe balans – die prettig voor jou voelt – ervoor zorgt dat je emmer minder snel volloopt. Maar hoe zorg je er in de praktijk nou voor dat je je grenzen beter bewaakt, dat je makkelijker kunt loslaten en dat je de juiste balans vindt? Het antwoord van Marjolein op die vragen luidt: ‘Het begint bij het bewustzijn van je eigen grenzen. Het is belangrijk om iedere dag – of zelfs een paar keer per dag – jezelf af te vragen: ‘Hoe voel ik me nu?’ Trap even op de rem en ga na wat je voelt. Als je eenmaal weet hoe je je voelt, ben je namelijk een stuk bewuster van je grenzen en kun je ook beter aangeven wat je nodig hebt.’

Uiteraard is er ook nog je omgeving die ervoor kan zorgen dat je voor jezelf blijft zorgen als moeder. ‘Moeders mogen best aan hun partner of vriendinnen vragen of zij af en toe even willen inchecken bij haar’, aldus Marjolein. ‘Wanneer iemand vraagt hoe het gaat, voel je je gehoord. En alleen dat al kan voldoende zijn om weer bewust te zijn van waar je behoefte aan hebt.’ Uiteraard helpen gesprekken met andere moeders ook voor de erkenning en herkenning.

Leren loslaten

Naast af en toe inchecken bij jezelf, draagt loslaten ook bij aan het beter voor jezelf zorgen. ‘Tuurlijk is dat lastig’, laat Marjolein weten. ‘Maar vraag jezelf dan af of je de flesjes echt wel nu moet schoonmaken. En of de was vandaag écht opgevouwen moet worden. Het kan zijn dat je je in het begin onrustig voelt als je besluit het niet te doen, maar die onrust mag er zijn. Je zult zien dat hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt om dingen los te laten.’

Bepaalde zaken loslaten, wordt ook makkelijker als je minder hoge eisen aan jezelf stelt én jezelf complimenten blijft geven. ‘We hebben namelijk de neiging om te kijken naar wat we niet hebben gedaan’, aldus Marjolein. ‘Het kan daarom helpen om aan het einde van de dag te kijken naar wat je wel hebt gedaan. Geef jezelf hardop een compliment zodat je de dag positief afsluit.’

Voor jezelf zorgen als moeder

De laatste tip die Marjolein meegeeft, is om af en toe ook daadwerkelijk een moment voor jezelf te nemen. ‘Ga na waar je behoefte aan hebt en bespreek dit vervolgens met je partner of je omgeving. Heb je zin in een middag wandelen? Vraag of iemand op de kinderen kan passen.’ Daarbij spelen bewustzijn en actie ook een grote rol. ‘Als je voelt dat je gas terug moet nemen, is het goed daar ook daadwerkelijk wat mee te doen.’

Weet dan ook dat het helemaal niet erg is als je anderen om hulp vraagt. Wanneer je als moeder meer ruimte voor jezelf hebt, heb je dat uiteindelijk ook voor je kinderen. Uiteindelijk hebben zowel jij als je kinderen meer baat bij een ontspannen moeder, dan een moeder die overloopt.

Marjolein Brandenburg is ontwikkelingspsycholoog, EMDR-therapeut en cognitief gedragstherapeut. Ze is eigenaar van Praktijk Okee Mama.

Meer lezen?
Bekende moeders eerlijk over moederschap in derde editie van het eerlijke-moederboek