Opvoed issues: ‘Mijn kinderen zijn continu aan het vechten met elkaar’

In Opvoed issues leggen we vragen van onze lezers voor aan pedagoog Anouk Levert. Ze werkte jarenlang binnen de kinderopvang en begeleid binnen haar eigen praktijk Opvoedtwijfels ouders in een authentieke manier van opvoeden. Deze week: ruziënde broertjes en zusjes. Hoe ga je ermee om als jouw kinderen steeds aan het vechten zijn?

‘Natuurlijk zou ik je graag dé oplossing willen aandragen om te zorgen dat je kinderen minder vechten. Helaas is dat vooral zonder de exacte context, leeftijd en situatie te weten en jullie gezin goed te kennen erg ingewikkeld. Wel wil ik graag een aantal inzichten en tips met je delen die je wellicht kunnen helpen. 

Waarom wordt er gevochten?

Op het moment van vechten zelf kun je een duidelijke ‘STOP’ teken aangeven en ze uit de situatie proberen te halen. Vervolgens kun je omschrijven wat je ziet gebeuren, zonder teveel in te willen vullen en bij je kind checken of het klopt. Daarna kun je er samen proberen achter te komen waar het vechten op dat moment vandaan komt. Wat zijn de gevoelens, behoefte en emoties die daar vooraf gingen? Hierbij helpt het om het gedrag ‘wat je afkeurt’ duidelijk los te koppelen van je kinderen zelf. Die mogen er gewoon zijn, net zoals alle emoties/behoeftes die eraan vooraf gingen. 

Daarna kun je – zoveel mogelijk- samen op zoek gaan naar een alternatieve manier om met die emoties en behoeften om te gaan. Zonder daarbij naar een ‘schuldige’ of ‘slachtoffer’ te zoeken, dat maakt het vaak alleen maar ingewikkelder. Vooral als de oorzaak van het vechten op het gebied van ‘voorkeursbehandeling’ ligt, denk aan aandacht of jaloezie.

Gevoelens en gedrag scheiden

Een voorbeeld: ‘Ik (probeer de boodschap zoveel mogelijk vanuit jezelf te brengen) ik zie dat jullie boos op elkaar zijn, als ik het goed begrijp komt dat omdat jij boos bent op hem, omdat (…) en jij wordt daar weer verdrietig van, omdat het oneerlijk voelt. Dat kan ik begrijpen, en jullie mogen dat allebei voelen ‘boos zijn’ en ‘verdrietig zijn’, ook al bedoelde de ander het misschien niet zo. Wat jij voelt weet/bepaal alleen jij. Ik vind het alleen niet goed/oké als jullie daarbij de ander pijn gaan doen, begrijpen jullie dat?’

Op deze manier scheid je gevoelens en gedrag en geef je een duidelijk kader af, terwijl je ze nog wel serieus neemt in wie ze zijn en wat ze voelen. Dat is namelijk een behoefte die we allemaal hebben: écht gezien en gehoord worden om wie we zijn. Om hier wat bevestiging in te geven kan het helpen om zo nu en dan even 1-op-1 aandacht te geven (10-15 minuten oprechte en volle aandacht zonder afgeleid te zijn doet al heel veel) en kinderen niet met elkaar te vergelijken, maar ze laten merken dat ze allebei uniek zijn met hun eigen talenten en dingen die je aan ze waardeert.  

Kinderen en vechten

‘Zelf laten oplossen’ is daarbij iets wat kinderen eigenlijk pas vanaf een jaar of acht echt kunnen. Daarvoor hebben ze simpelweg nog niet het empathisch vermogen om zich in de ander te verplaatsen en hebben ze jou of een andere volwassenen echt nodig. Wat niet betekent dat je ze er niet bij kunt betrekken, juist wel. Sorry laten zeggen, heeft vaak ook – om dezelfde reden – voor die leeftijd ook weinig zin. 

Hopelijk kom je met bovenstaande een stukje verder. Ik wil je graag meegeven dat je uit mijn advies alleen mee mag nemen waar jij je goed bij voelt en voor jullie werkt. Er is namelijk nooit maar één manier om het ‘goed’ te doen als ouder.’

Meer lezen?
‘Doe ik het wel goed als ouder?’ Waarom opvoeden niet perfect hoeft
Opvoeden: niet iets dat je er ‘even’ bij doet