Geef jij je angsten door aan je kind?

Plotseling zie je een spin. Je bedenkt je geen seconde en je staat op een stoel met een bezem in je hand terwijl er in de hoek van de kamer een spin zit. Ondertussen kijkt je peuter je nieuwsgierig aan. Je ziet de vragende ogen, wat is zijn of haar moeder in aan het doen en waarom? Daar sta je dan met je goede gedrag. Hoe ga je dit uitleggen?

Het moederschap brengt veel naar boven, niet alleen nieuwe gevoelens en angsten, maar ook gevoelens en angsten waarvan je dacht dat je ze al lang achter je had gelaten. Misschien dacht je dat je zelf best prima omging met je angst voor de tandarts, je hoogtevrees of je spinnenfobie, totdat je met je angst geconfronteerd wordt terwijl je kind erbij is. Wat doe je als je merkt dat jouw eigen spanning doorsijpelt naar je kind?

Kinderen nemen jouw angst serieus

Kinderen leren de wereld begrijpen door naar jou te kijken. Psychologen noemen dat ‘modelling’. Niet alleen jouw woorden, maar ook je lichaamstaal, toon en gedrag vormen de bril waardoor je kind kijkt. Een gespannen gezicht of een iets te opgewekt ‘Het valt reuze mee!’ wordt feilloos opgepikt.

Volgens het onderzoek ‘Led by Example‘ van Cosima Nimphy aan de Universiteit Leiden (2025) voelen kinderen aan hoe hun ouders zich voelen, zelfs zonder dat iets direct gebeurt. In het onderzoek werd aangetoond dat kinderen angstiger werden voor een onbekend persoon als hun ouder daar negatief over sprak. Ook zonder enige persoonlijke ervaring gingen kinderen mee in die angst.

Hoe je kind leert omgaan met angstige situaties?

Jouw reactie op een situatie is vaak bepalender dan de situatie zelf. Als jij rustig blijft bij een prik of een enge film, leert je kind: dit is spannend, maar niet gevaarlijk. Zeg je daarentegen iets als “Ik háát dit soort dingen”, dan leert je kind: dit is iets om bang voor te zijn. Zelfs als je kind dat moment zelf prima had doorstaan, wordt het in jouw stress meegenomen door ze.

Belangrijk om te weten: je hoeft je angst niet te ontkennen. Het helpt juist als je kunt zeggen: “Ik vind dit zelf soms spannend, maar dat betekent niet dat jij het ook zo hoeft te ervaren”. Zo laat je je kind vrij in zijn of haar eigen gevoel.

Je eigen angst laten zien

Het mooie is: angst hoeft geen vast patroon te worden. Door bewust te zijn van je reacties geef je je kind een belangrijk cadeau: de ruimte om zélf te ontdekken hoe iets voelt. Jij hoeft geen superouder te zijn, alleen een veilige basis bieden.

Dat begint met kleine momenten. De spin die je laat zitten. De tandartsafspraak waar je neutraal over praat. Het zijn geen spectaculaire opvoedacties, maar juist dit soort dagelijkse keuzes maken het verschil.

Jezelf laten zien

Angst is menselijk. Kinderen hoeven niet beschermd te worden tegen elke vorm van spanning. Wat ze wél nodig hebben, is een ouder die zegt: “Ik ben er. Jij mag voelen wat jij voelt. En je mag groeien in je eigen tempo”.

Of het nu gaat om een kriebelende spin of een boor in de tandartspraktijk, jouw woorden, jouw toon, jouw blik geven je kind houvast. Dat is precies de kracht van jouw rol.