De mondjes van onze kinderen houden we graag gezond. Flesjes, speentjes of een tegenstribbelend kind dat niet wil tandenpoetsen maken het ons alleen soms best lastig. We leggen 9 vragen over de mondgezondheid van kinderen voor aan kindertandarts Cyriëlle Jongkind.
Vanaf hoe oud raad jij aan om een baby of kind 2 keer per dag tanden te poetsen?
Cyriëlle: ‘In Nederland werken we in de mondzorg volgens het Fluoride-basisadvies van het Ivoren Kruis. Dit houdt in dat we tussen 0-1, vanaf het doorbreken van het eerste tandje één keer per dag poetsen met fluoride peutertandpasta.’ Lees hier meer over babytandjes poetsen.
Welke tandpasta kies je?
Cyriëlle: ‘Voor baby’s van 0-1 poets je 1 keer per dag met fluoride peutertandpasta van 500-750 ppm. ‘Ppm’ is een maat voor de concentratie van fluoride. Voor kinderen tussen 2 en 4 jaar geldt twee keer per dag poetsen met fluoride peuter tandpasta (500-750 ppm) en vanaf 5 jaar twee keer per dag poetsen met gewone fluoride tandpasta (1000-1500 ppm). Dit is een basisadvies en hier kan natuurlijk van afgeweken worden, dat wordt vaak in de praktijk beoordeeld.’
Liever met een tandenborstel of liever elektrisch poetsen?
Cyriëlle: ‘Elektrisch poetsen is voor kinderen beter dan met de hand poetsen. Met name omdat de motoriek van kinderen nog niet zo goed ontwikkeld is.’
‘En we raden ouders aan om sowieso één keer per dag na te poetsen tot een leeftijd van 10 jaar.’
Vanaf welke leeftijd ‘moet’ mijn kindje naar de tandarts?
Cyriëlle: ‘Voorheen werd gezegd dat je je kindje vanaf 2,5 jaar mee kon nemen naar de praktijk. We adviseren nu: kom zo vroeg mogelijk voor het eerst naar de tandarts.’
‘In het begin zal het natuurlijk niet altijd mogelijk zijn om echt een controle te kunnen doen en ligt de focus vanuit ons vooral op preventie. Hoe gaat het met poetsen, loop je als ouder nog ergens tegenaan, waar kunnen we mee helpen? We hebben misschien nog wat tips en bespreken wat de eet- en drinkgewoonten zijn. We willen namelijk liever gaatjes voorkomen dan genezen.’
Is poetsen in de ochtend belangrijker of juist minder belangrijk is dan in de avond?
Cyriëlle: ‘Ik vind het belangrijk om te benadrukken dat 2 keer per dag poetsen het beste is, ook vanwege de fluoride momenten. Maar mocht het in de ochtend dan iets minder goed lukken, dan is het ’s avonds het belangrijkste om goed te poetsen. Dit komt omdat er in de nacht minder speeksel geproduceerd wordt. Er is minder speekselvloed en hierdoor wordt het milieu/pH in de mond minder goed geneutraliseerd. Voor bacteriën in de mond en plaque op de tanden is dit een hele gunstige situatie om te groeien en ligt de kans op gaatjes op de loer.’
Is het erg als mijn kind nog een flesje drinkt na het tanden poetsen?
Cyriëlle: ‘Dit is een veelgestelde vraag. Het beste is om je schema of ritueel in de avond iets aan te passen en dit flesje toch af te bouwen. Misschien kun je starten met het flesje te verdunnen met water. Een gewenning afleveren is lastig, daar zul je echt de tijd voor moeten nemen. Als dat gepaard gaat met een week lang slechte nachtrust en gebroken nachten is dat natuurlijk heel erg vermoeiend, maar probeer die tijd toch te nemen.”
En wat als je kind slaapt met de speen: is dit slecht voor het gebit?
Cyriëlle: ‘Onze tong heeft meerdere functies en één van zijn functies is dat deze spier ervoor zorgt dat als we groeien ons gehemelte zich wat in de breedte gaat vormen. Als een speen dit verhinderd of in de weg zit, zie je dat het gehemelte niet in de breedte gaat groeien, maar erg spits en smal blijft. Ook zie je dat het de doorbraak van de voortanden tegen kan houden, en dus dat er een open beet ontstaat. Dit kan weer andere problemen met zich mee brengen. Denk aan spraakproblemen, verkeerde mondgewoonten, mondademhaling, droge slijmvliezen: gebruik van een fopspeen heeft dus impact op de tandjes.’
‘Mocht jouw kindje nu al iets van een open beet hebben en lukt het om hem of haar te laten stoppen met spenen, dan zullen de tanden vanzelf ‘zakken’ en weer in de ‘normale’ stand komen te staan. Het is dus wel belangrijk dat dit snel en op tijd gebeurt, om nog erger te voorkomen. Ik adviseer zelf de spenen van Curaprox. Deze spenen vouwen zich plat bij een zuigreflex en hebben (bijna) geen invloed op groei gehemelte en doorbraak tanden.’
Wat als je kind echt niet wil tandenpoetsen?
Cyriëlle: ‘Ouders schrikken soms van het huilen en durven of willen hun kindje niet in de houdgreep hebben. Zelf zie ik helaas te vaak heel erg aangedane gebitjes, ook op zeer jonge leeftijd. Soms al vanaf 2 jaar oud. Dan is in de houdgreep poetsen echt minder erg dan lang bij mij in de stoel moeten liggen om hun gebit te herstellen. Soms wel zes afspraken van gemiddeld 30 tot 45 minuten.’
‘Dus: even in de houdgreep en goed poetsen, daarna een dikke knuffel en wat afleiding en je kindje is het weer vergeten.’
Heb je nog tips voor kinderen die het poetsen echt niet fijn vinden?
Cyriëlle: ‘Ik heb drie filmpjes die ik altijd aan ouders laat zien en waar ik zelf een groot fan van ben:
- Dit filmpje is heel realistisch, omdat het kindje ook moet huilen
- Dit filmpje is iets minder realistisch omdat dit kindje volgens mij niet anders weet en het heel normaal lijkt te vinden
- Deze tip van Tiktok: hop, in de poetsgreep!
Over Cyriëlle Jongkind
Cyriëlle Jongkind is tandarts-pedodontoloog. Dat is een kindertandarts met een erkenning van de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde. “Ik ben sinds 2010 afgestudeerd als tandarts en van 2013 t/m 2016 heb ik een vervolgopleiding gedaan tot tandarts-pedodontoloog. Ik zie veel kinderen die verwezen zijn door hun eigen tandarts. Daarnaast geef ik ook meerdere lezingen en cursussen aan algemeen tandartsen die zich willen verdiepen in de kindertandheelkunde. Op mijn Instagram laat ik zien wat ik als erkend kindertandarts zoal doe.”