Vroedvrouw Margot legt uit waarom het zo belangrijk is om de navelstreng te laten ‘uitkloppen‘, dus te wachten met het doorknippen van de navelstreng.
Wachten met het doorknippen van de navelstreng heeft voordelen voor de baby. Onderzoek heeft aangetoond dat direct huid-op-huidcontact na de bevalling en het laat afknippen van de navelstreng de stress bij de baby verminderen. Ook kan er extra bloed, zuurstof en voedingsstoffen naar de baby stromen, als gewacht wordt met het doorknippen van de navelstreng.
Hoe lang duurt het ‘uitkloppen’?
Een navelstreng is niet uitgeklopt binnen 1 tot 3 minuten. Na geboorte van de baby stroomt er nog bloed van de baby door de navelstreng. De baby krijgt hierdoor een deel van zijn eigen bloed terug vanuit de placenta, tot minstens 10 minuten na de geboorte.
Het is moeilijk te bepalen wanneer de navelstreng precies is uitgeklopt, maar als het helemaal wit is, is het proces waarschijnlijk voltooid.
Voordelen van wachten met doorknippen navelstreng
Vroeger werd de navelstreng eerst doorgeknipt en werd de baby daarna op de borst gelegd, maar daar wordt nu dus mee gewacht. Inmiddels is uit onderzoek bekend dat baby’s dan minder zuurstofnood en minder stress ervaren. Dat liet verloskundige Marrit Smit van het Leids Universitair Medisch Centrum zien met haar onderzoek naar de navelstreng doorknippen. Nog langer wachten met doorknippen van de navelstreng heet een lotusbevalling.
Wat zijn de nadelen van snel doorknippen navelstreng?
- Baby’s die vroeg worden afgenaveld, hebben gemiddeld een lager geboortegewicht, lagere hemoglobinewaarden tot 48 uur na de geboorte, een lagere ijzervoorraad en een grotere kans op ijzergebrek tot zes maanden na de geboorte. Mogelijk hebben zij ook een minder goede neurologische ontwikkeling, zelfs tot een leeftijd van vier jaar.
- Er is geen bewijs voor nadelen van laat afnavelen. (Dat baby’s dan vaker geel zien is in recenter onderzoek ontkracht.)
Redenen om vlot de navelstreng door te knippen
Baby heeft beademing of hulp nodig
Als er beademing of hulp nodig is voor de baby: op veel plekken kan dit nog niet met een intacte navelstreng, wat jammer is, want de uitkomsten voor de baby zijn beter als dit gebeurt mét intacte navelstreng. Gelukkig zijn er steeds meer ziekenhuizen waarbij beademing of hulp voor de baby wél met intacte navelstreng kan.
Bepalen van pH-waardes
Dit is een manier om de mate van zuurstoftekort bij de baby te meten. Hierbij wordt dan bloed afgenomen uit de navelstreng, waarvoor de navelstreng eerder moet worden doorgeknipt of afgeklemd. Het lastige is bij bepalen van pH-waardes is: er is geen bewijs om dit bij een goede Apgarscore (7 of hoger bij 5 minuten) te doen en schaadt daarmee onnodig. En: de baby’s met een minder goede Apgarscore hebben juist baat bij een intacte navelstreng.
Toedienen van synthetische oxytocine
Op veel plekken is het gewoon om standaard synthetische oxytocine na de bevalling toe te dienen, om de placenta geboren te laten worden. Voor die tijd wordt vaak de navelstreng doorgeknipt. Mogelijk komt de synthetische oxytocine bij een intacte navelstreng bij de baby terecht, maar óf dit zo is en wat het effect daar dan van is, is nog niet duidelijk.
Vroudvrouw Margot over te snel afnavelen
Ik vind het zo typisch dat we als verloskundigen allemaal een dokterseed hebben afgelegd. Daarin beloven we als zorgverleners: Ik zal aan de patiënt geen schade doen, ofwel ik zal geen handelingen verrichten die schadelijk zijn voor mijn patiënt. Maar toch wordt die navelstreng vaak (te) snel doorgeknipt. Lang verhaal kort: het heeft nadelen als je de navelstreng snel doorknipt en dat valt wat mij betreft onder ‘schade’.
Vond je dit interessant?
Bij Vraag de Vroedvrouw vind je heel veel informatie over dit onderwerp. Bijvoorbeeld het artikel over laten uitkloppen van de navelstreng, het artikel nageboortetijdperk en het artikel pH-waarden na de geboorte.
Met Vraag de Vroedvrouw heeft vroedvrouw Margot één doel: verloskundige kennis van alle kanten belichten. Margot: “Zowel zorgverleners als zwangeren kunnen bij ons hun hart ophalen aan objectieve en genuanceerde verloskundige kennis. Ik zoek alles tot op de bodem uit. Wat ik gevonden heb, zet ik om in begrijpelijke taal voor jou.”
Lees hier alle artikelen van Margot op How About Mom