(Zwaarte)krachtig bevallen

Het bed is vaak het middelpunt van de verloskamer. Voor veel aanstaande moeders is het dan ook heel vanzelfsprekend om liggend op bed de weeën op te vangen en hun kindje ter wereld te brengen. Dit wordt onderstreept door de cijfers, want 85 procent* van de vrouwen bevalt liggend op bed. Maar is dat eigenlijk wel echt zo logisch? Of zijn er alternatieven om het geboorteproces te bevorderen? Doula Sanne vertelt hier meer over.

Het grote voordeel van liggend op de rug bevallen, is eigenlijk vooral een voordeel voor de medische zorgverlener die in deze houding ‘goed zicht’ heeft. En dat is natuurlijk niet onbelangrijk, maar er zijn meer bevalhoudingen waarbij de zorgverlener prima kan zien hoe de bevalling vordert.

Als je je bedenkt dat het kindje er – om het maar even simpel te zeggen – onderaan uit moet, is het eigenlijk heel gek om liggend te bevallen. Zo beval je als het ware ‘tegen de zwaartekracht in’. Bovendien heeft je stuitje minder ruimte om vrij te bewegen als je op je rug op bed ligt. Een andere bevalhouding levert niet zomaar een beetje meer ruimte op in je bekken, maar tot wel 30 (!) procent meer. Wil je sneller en soepeler bevallen? Kom dan van je rug af en laat de zwaartekracht je helpen.

Hulp van de zwaartekracht

In de eerste fase van de bevalling – de ontsluitingsfase – opent de baarmoedermond zich tot ongeveer 10 centimeter. Je kunt dit proces bevorderen door actief rechtop te blijven. Als je de weeën rechtop opvangt, zorg je ervoor dat het hoofdje van jouw baby meer (en een meer gelijkmatige) druk uitoefent op de baarmoedermond. De sterkere druk zorgt voor effectievere weeën en de gelijkmatigheid zorgt ervoor dat ze beter te managen zijn.

Een verticale ontsluitingsfase

Als de weeën nog vrij mild zijn, kun je gerust nog even een blokje om gaan (al is het maar tot het einde van de gang en weer terug). Wil je de weeën nog meer stimuleren, dan kan traplopen heel goed werken. Ook wanneer de weeën intenser worden – en je hoofd misschien niet meer staat naar wandelen en traplopen – zijn er talloze manieren waarop je een verticale houding kan aannemen. Zo kun je hurken, staan of op handen en knieën zitten. Dit laatste wordt ‘all-fours’ genoemd. Let er bij all-fours op dat je billen lager zijn dan je schouders, zodat de zwaartekracht meewerkt en leg eventueel iets zachts onder je knieën. 

Tijdens de ontsluitingsfase zou je ook de geboortebal of bevalbal kunnen inzetten. Dit is een soort grote skippybal die in vrijwel elk ziekenhuis of geboortecentrum beschikbaar is. Je kunt er zittend rondjes op draaien, maar je kunt er ook overheen hangen zodat je (geboorte)partner jou ondertussen tegendruk kan geven (vaak erg fijn bij rugweeën). Let er goed op dat je heupen hoger zijn dan je knieën. Je kunt je ook andersom op een stoel gaan zitten met je benen wijd. Hierbij hang je voorover tegen de leuning aan. Ook bij deze houding is je rug helemaal vrij zodat je (geboorte) partner lekker je bovenrug kan masseren of tegendruk kan geven tijdens de weeën. 

Vind je het prettig om te staan, dan kan je tegen je (geboorte)partner leunen of aan hem hangen. Of je gebruikt een muur voor extra steun. Je leunt dan met je gezicht naar een muur toe, tegen de muur aan en draait ondertussen rondjes of achtjes met je heupen. Dit kan natuurlijk ook onder de douche. Bijkomend voordeel is dat het warme water je kan helpen ontspannen. Wil je graag de ontspanning van het warme water maar heb je er moeite mee om te staan? Dan zet je toch gewoon een stoel of kruk onder de douche. Maak het jezelf gemakkelijk.

Lindy beviel in een bevalbad: ‘Hemels’

Bevallen: de persfase

Yes: je bent de ontsluitingsfase doorgekomen en je mag gaan persen. Ook nu (of misschien wel juist nu) kun je de zwaartekracht goed gebruiken. Door te hurken (bijvoorbeeld op de baarkruk) opent je bekken zich en zakt je kindje makkelijker naar beneden. Ook op handen en knieën (all-fours) kan een fijne bevalhouding zijn tijdens de persfase.

Het zal misschien wat gek en onwennig voelen, maar als je van tevoren alvast wat houdingen met je (beval)partner uitprobeert, kun je alvast ervaren wat voor jou fijn zou kunnen voelen en hebben jullie de bevalhoudingen ook alvast geoefend. Op die manier zijn jullie nog beter voorbereid op het echte werk. Noteer ook in je geboorteplan welke houdingen je graag zou willen inzetten dan kan je zorgverlener je hier eventueel aan herinneren. Door regelmatig van houding te wisselen, maak je het je kindje makkelijker om de reis naar buiten te maken. 

Zelfs wanneer je door bijvoorbeeld een (niet-mobiel) infuus of CTG-apparaat gebonden bent aan bed, is er meer mogelijk dan op je rug bevallen. Ook dan kun je bijvoorbeeld vaak op handen en knieën je kindje ter wereld brengen. Of je zet het hoofdeinde van het bed rechtop, neemt een knielende houding aan en leunt over het hoofdeinde heen. En wanneer dit niet lukt en je toch op bed ligt, kan dit natuurlijk ook op je zij, zodat je stuitje vrij kan bewegen voor meer ruimte. 

Wanneer liggend op je rug bevallen zo gek nog niet is

Er zijn situaties denkbaar waarin het niet gek is om op je rug te liggen. Bijvoorbeeld als de geboorte heel snel gaat en je het proces eigenlijk een beetje wilt vertragen. Dan kan je er bewust voor kiezen om horizontaal te bevallen. Zie de zwaartekracht als een tool die je wel of niet kan inzetten bij je bevalling, net als bijvoorbeeld de Tens of een bevalbad.

Als het gaat om de houding waarin je bevalt, is er geen goed of fout. Het gaat erom dat je een bevallingshouding vindt, die voor jou op dat moment fijn voelt. Of dat nu hurkend, hangend, liggend of dansend is: ga ervoor!

*Cijfer afkomstig van Academie Verloskunde Maastricht