Opvoed issues: ‘Hoe weet ik of de hechting met mijn kind goed is gegaan?’

In Opvoed issues leggen we vragen van onze lezers voor aan pedagoog Anouk Levert. Ze werkte jarenlang binnen de kinderopvang en begeleid binnen haar eigen praktijk Opvoedtwijfels ouders in een authentieke manier van opvoeden. Deze week: ‘Mijn kindje is nu 1,5 jaar. Ze werd zeven weken te vroeg geboren heeft daarvan vier weken in het ziekenhuis gelegen. Hoe weet ik of de hechting goed is gegaan?’

Hoewel ik me helemaal kan voorstellen dat het niet de start is waar je op had gehoopt en het waarschijnlijk veel indruk heeft gemaakt, zou ik je ook willen meegeven dat er, gelukkig maar, nog veel meer factoren en ervaringen zijn die een rol spelen bij de hechting.

Hechting is maatwerk

Daarnaast zou ik je willen benadrukken, dat ik (en niemand) op deze manier garanties kan geven of harde conclusies kan trekken. Ook is het als ouder niet mogelijk om dat ‘zomaar even te doen’. Ik denk graag met je mee en wie weet heb je wat aan mijn inzichten en vormen ze een geruststelling. Maar mocht je toch blijven twijfelen, het niet lekker zitten of je zelfs zorgen maken en er verder over willen praten zou ik je willen aanraden dat altijd met een deskundige hechtingsspecialist te doen, die bevoegd is in bijbehorende methodes. Opvoeden en hechting tussen ouder en kind is echt maatwerk, is complex en is niet ‘zomaar even’ op basis van een paar signalen te meten.

Laten we het eerst een hebben over die hechting zelf. De hechting omschrijft de band tussen ouder/opvoeder en kind. Hierbij gaat het ten eerste om dat een kind een veilige haven of basis bij jou ervaart. Als het dat vertrouwen heeft, durft het daarnaast ook sneller ‘de wereld te gaan ontdekken’.

Jouw kindje weet dat het altijd bij jou kan terugkeren en er altijd de ‘veilige basis’ is. Zie het als een cirkel waarbij je kind aan de ene kant dichtbij is, soms even iets verder gaat en iets alleen durft en dan weer terugkeert. Deze cirkel kan voor het ene kind groter zijn dan de ander, en op avontuur durven gaan, de wereld ontdekken of zelf iets doen kan er voor elke fase en elk kind weer net anders uit zien. Hier is geen goed of fout in, het gaat echt om het patroon.

Hechting tussen ouder en kind: hoeft niet perfect

Daarnaast hoeft het voor een gezonde hechting helemaal niet perfect te gaan in de opvoeding of jij het als ouder perfect hoeft te doen. Als je in 30-50% van de gevallen afgestemd reageert op de behoeften van je kind is dat al goed genoeg. Dat wil zeggen dat er nog heel veel ruimte is om je kind een keertje niet helemaal te begrijpen, of niet precies te geven wat zij of hij op dat moment nodig heeft en of de ‘juiste’ reactie te geven.

Laten we er daarbij ook rekening mee houden dat we er meestal erg goed in zijn om kritisch naar onszelf te kijken, maar vaak ‘gewoon’ vinden of niet eens opmerken wat we allemaal goed doen. Die momenten dat het ‘gewoon’ goed gaat zonder dat we er veel moeite voor doen of het door hebben, tellen ook gewoon mee voor het ontwikkelen van een goede band. Vergeet dat niet!

Belang van de eerste 1000 dagen

Er zijn dus heel veel factoren en gebeurtenissen die invloed hebben op de hechting, niet alleen hoe jij het ‘doet’ als ouder. Natuurlijk spelen zaken als aandacht, liefde en tegelijk de ruimte die een kind krijgt om te ontdekken en zichzelf te zijn een rol. Net zo goed als gebeurtenissen binnen en buiten het gezin en tijdens de zwangerschap en hoe een ouder zelf gehecht is in zijn of haar eigen jeugd. In de eerste 1000 dagen wordt er daarbij zeker een belangrijke basis gevormd. Tegelijkertijd is er bij kinderen zeker tot de leeftijd van 5-6 jaar nog veel flexibiliteit en eventueel ‘herstel’ mogelijk in de hechting.

Laat je niet gek maken

Kortom: de eerste weken of maanden kunnen zeker een bepaalde invloed hebben gehad op de hechting met jouw kind. Maar deze eerste periode is nooit het enige wat telt. Dat iets een ‘risicofactor’ is betekent nog steeds niet dat alle kinderen in die situatie meteen niet goed gehecht zijn of problemen gaan ontwikkelen later. Laat je dus niet gek maken door algemene checklists of waarschuwingen. Blijf vooral naar je kind kijken en goed luisteren naar je eigen gevoel.