Hoe herken, behandel én voorkom je een verstopt melkkanaal?

Borstvoeding geven kent hele mooie, liefdevolle en bijzondere momenten. Maar het brengt, zeker in de eerste paar weken, ook uitdagingen met zich mee. Stuwing, tepelkloven, lekkende borsten, regeldagen waarop er continu een baby aan je vastgeplakt lijkt… 

Een uitdaging waar je minder vaak van hoort, maar die wel regelmatig voorkomt is een verstopt melkkanaal. Een verstopt melkkanaal kan meestal thuis worden verholpen en hoeft de borstvoeding niet teveel te belemmeren. Maar het is ook mogelijk dat zo’n verstopping overgaan in een borstontsteking (mastitis). Waar moet je op letten, wat kun je thuis doen en wanneer trek je aan de bel? 

Hoe ontstaat een verstopt melkkanaal?

Tijdens de borstvoeding stroomt de melk vanuit de melkklieren via de melkkanaaltjes naar de tepel, waar je baby aan drinkt. Het klierweefsel in je borsten bestaat uit melkklieren, vetweefsel en bindweefsel. Elke melkklier heeft zijn eigen melkkanaal, die uitmondt in een groter kanaal om uiteindelijk de tepel te bereiken.

Een verstopt melkkanaal kan ontstaan doordat de baby de borst niet (goed) leegdrinkt, door pijnlijke tepels en daardoor stress tijdens de voeding. Een verstopt melkkanaal kan ook ontstaan door voedingen over te slaan zonder te kolven.

Symptomen van een verstopt melkkanaal

Door een verstopt melkkanaal kan de melk niet wegstromen. Daardoor hoopt de melk zich op, wat extra druk veroorzaakt. Hierdoor kan er een rode, harde plek ontstaan. Rond die knobbel kan er een zwelling ontstaan op je borst. De plek kan pijnlijk aanvoelen. Je zult misschien merken dat die pijn of het ongemak wat afneemt na het voeden of kolven, maar je kunt ook juist meer pijn ervaren bij het kolven. Het komt ook vaak voor dat je tijdelijk minder melk geeft als je een verstopping hebt. 

Wat kun je zelf doen?

Herken je de symptomen van een verstopt melkkanaal? Neem een warme douche of verwarm je borsten en masseer de harde rode plek zachtjes weg, in de richting van de tepel. Probeer daarna je baby de borst helemaal leeg te laten drinken. Heeft je baby op dat moment niet veel trek, kolf je borst dan na totdat deze leeg is.

Probeer er een gewoonte van te maken om na iedere voeding je borsten te controleren op soepelheid. Masseer ze zachtjes om er zeker van te zijn dat je melkklieren goed geleegd worden en dat er geen harde plekken aanwezig zijn. 

Houdt de verstopping ondanks jouw pogingen om dit te verhelpen langer dan twee dagen aan, dan kan nuttig of nodig zijn een lactatiekundige in te schakelen. Zij kan je onder andere helpen om ervoor te zorgen dat jouw borsten tijdens het voeden beter worden geleegd en leren hoe je een borstmassage bij jezelf toepast. 

Als een verstopt melkkanaal een borstontsteking wordt

Een verstopping los zichzelf niet op. Sterker nog, het kan mogelijk uitgroeien tot een borstinfectie. Er treedt dan temperatuursverhoging op die gepaard gaat met symptomen van griep, zoals koude rillingen, hoofdpijn, heftige spierpijn en vermoeidheid, keelpijn en droge hoest en (hoge) koorts.

Mastitis treft tot 1 op de 10 vrouwen die borstvoeding geven, dus je bent absoluut niet de enige. Als je het eerder hebt gehad, is de kans groter dat je het weer krijgt. Trek bij twijfel aan de bel en schakel de kraamverzorgende, de huisarts of een lactatiekundige in zodat je goed geholpen kan worden. 

Hoe voorkom je een verstopt melkkanaal?

Lactatiekundige Céline: “Let er in de eerste weken na de bevalling op dat je niet wordt afgeleid tijdens het voeden. Leg je telefoon weg, trek je terug in een rustige kamer of ga lekker in de slaapkamer zitten. Door afleiding kan de melk minder goed toeschieten, wat de borstvoeding kan belemmeren. En blijf goed voelen en letten op de soepelheid van je borsten na elke voeding.”

Andere tips bij borstvoeding geven:

• Masseer je borsten tijdens en na het voeden of kolven zodat je melkkanalen volledig geleegd worden;
• Probeer geen voedingsbh’s met een beugel te dragen;
• Let erop dat je kleding, bijvoorbeeld een opengeslagen voedingshemdje, niet per ongeluk tegen je borst aandrukt tijdens het voeden en op die manier een melkkanaal dichtdrukt;
• Wissel af en toe van houding tijdens het voeden, zodat jouw baby’s zuigkracht alle melkkanalen weet te bereiken;
• Leg voor het voeden een warm of vochtig kompres op de delen van je borst die verstopt dreigen te raken
• Hoe lastig deze ook is als nieuwe moeder: denk aan jezelf. Blijf goed voor jezelf zorgen door genoeg te rusten, goed te eten en van jouw gezondheid ook een prioriteit te maken. 

Goed voorbereid starten met jouw borstvoedingsavontuur? In de online cursus ‘Borstvoeding geven als een pro’ vertelt lactatiekundige Céline Moly jou alles wat je moet weten over het geven van borstvoeding, zodat jij met zelfvertrouwen deze periode tegemoet gaat.