De kracht van 1-op-1 contact: hoe een simpel gesprek een kind kan helpen

Laatst las ik een interessant onderzoek van Rosanne Sluiter van de Universiteit van Amsterdam. Haar promotieonderzoek bevestigt iets wat ik als pedagogisch medewerker elke dag zie en voel: een sterke band met een PM’er helpt kinderen enorm bij hun ontwikkeling en de overgang naar de basisschool.

Rosanne Sluiter ontdekte in haar onderzoek dat kinderen die een positieve, veilige relatie hebben met een pedagogisch medewerker, sociaal vaardiger zijn en zich makkelijker aanpassen aan nieuwe situaties. Maar hoe bouw je zo’n band op in een wereld waarin wisselende gezichten en personeelstekorten de realiteit zijn?

Meer lezen? ‘Waar komen baby’s vandaan?’: Week van de Lentekriebels

Een klein moment, een grote impact

Wat ik altijd deed als nanny en op het kinderdagverblijf, was kinderen betrekken bij mijn dagelijkse taken. Als ze dat wilden, natuurlijk. Tijdens deze kleine, ongedwongen momenten vertellen kinderen vaak uit zichzelf wat hen bezighoudt.

Ik herinner me een meisje dat vaak klaagde over buikpijn. Tijdens het opvouwen van de was vroeg ik haar: “Hoe komt het dat je steeds buikpijn hebt?” Ze zweeg even, en toen zei ze zacht: “Eigenlijk heb ik geen buikpijn… ik ben verdrietig omdat mijn ouders zo vaak ruzie hebben.” Mijn hart brak.

Ze durfde haar ouders niets te vertellen, bang dat ze nog meer ruzie zouden krijgen. Maar ze had wél behoefte aan steun. Ik vroeg haar of ik met haar ouders mocht praten, en ze stemde toe – maar alleen als ik het niet met de andere kinderen zou delen. Ze vertrouwde mij.

Ik heb dat vertrouwen natuurlijk niet geschonden. Toen ik haar ouders aansprak, waren ze geschokt. Ze hadden niet door hoe heftig hun ruzies binnenkwamen bij hun dochter. Het werd een emotioneel gesprek maar het opende hun ogen. Ze zijn in relatietherapie gegaan, zijn meer met hun dochter gaan praten, en… haar ‘buikpijn’ werd steeds minder.

Dat is de kracht van één op één contact. Een kind echt zien, luisteren zonder te oordelen en een veilige ruimte bieden waarin ze durven te praten.

Wisselende gezichten: hoe zorg ik voor stabiliteit voor kinderen?

Helaas is de realiteit in de kinderopvang dat wisselende gezichten – verschillende pedagogisch medewerkers en invallers – onvermijdelijk zijn. Maar vaak is er ten minste één vast gezicht op de groep. En juist die persoon kan ervoor zorgen dat kinderen zich nog steeds gezien en veilig voelen.

Wat doe ik om kinderen stabiliteit te geven? Ik zorg dat invallers zoveel mogelijk dezelfde zijn, zodat kinderen tóch een vertrouwd gezicht zien. Ik houd structuren en gewoontes vast – vaste begroetingen, liedjes, bedtijdroutines. Rituelen geven houvast.

Ik creëer bewust 1-op-1 momenten in de kleine dingen. Tijdens het eten vraag ik bijvoorbeeld altijd:
 “Wat vond je vandaag leuk en wat vond je minder leuk?”. Elk kind mag kort iets delen. Zo hebben we even écht contact en blijft niemand onopgemerkt.

Kinderen zijn geen nummers, ze hebben verbinding nodig

Wat dit onderzoek van Rosanne Sluiter laat zien, voelen wij als pedagogisch medewerkers elke dag. Kinderen bloeien op door veilige relaties. Niet door perfectie, niet door dure opvangruimtes maar door oprechte aandacht.

Kinderen hebben échte verbinding nodig om te groeien. En dáár ligt onze kracht als pedagogisch medewerkers.

Meer lezen?

Psycholoog Tessa over veilige hechting

Laat de controle los: zo doorbreek je maternal gatekeeping