Misschien heb je er wel eens van gehoord: endometriose. Wat is endometriose? Kun je zwanger raken als je deze aandoening hebt? En wat zijn de ervaringen van andere vrouwen?
How About Mom
Met ons team van 50 experts geven we jou betrouwbare informatie en advies in deze bijzondere fase van je leven.
Om te weten wat endometriose is, is het nodig om eerst kort te weten hoe je maandelijkse cyclus werkt. Iedere maand bouw het slijmvlies in je baarmoeder zich onder invloed van hormonen op. Je eierstokken maken deze hormonen aan. Vlak voordat je menstruatie begint, worden er minder hormonen aangemaakt. Het opgebouwde slijmvlies wordt dan afgestoten als bloed: dit is de menstruatie.
Wat gebeurt er bij endometriose? Bij deze chronische aandoening komt het slijmvlies dat normaal in de baarmoeder zit, ook voor op plaatsen buiten de baarmoeder en in de spierwand van de baarmoeder. Net zoals in de baarmoeder reageert het baarmoederslijmvlies dat zich bij endometriose buiten de baarmoeder bevindt, ook op de hormoonveranderingen. Hierdoor kunnen kleine bloedinkjes in de buikholte, pijnklachten en verklevingen ontstaan.
Bij endometriose zit er weefsel dat op baarmoederslijmvlies lijkt buiten de baarmoeder, bijvoorbeeld bij de eierstokken, eileiders, buikvlies, blaas of darmen. In deze stukjes weefsel ontstaat tijdens de menstruatie een reactie die flinke pijn kan geven. Doordat deze reactie iedere menstruatie weer terugkomt kunnen er verklevingen en littekenweefsel ontstaan.
Klachten bij endometriose
Veel buikpijn, hevige menstruatieklachten, vaak moe zijn, pijn bij naar de wc gaan of pijn bij seks: endometriose kan (veel) pijnklachten geven. Welke klachten je hebt en hoeveel last je ervaart, verschilt per vrouw: sommige vrouwen hebben ernstige vorm en nauwelijks of geen klachten.
Andere vrouwen hebben bij milde vormen van de chronische aandoening en juist veel klachten, zoals pijn bij plassen of hevige menstruatie. Maar het kan ook zijn dat er helemaal geen klachten en dat de aandoening bij toeval wordt ontdekt, bijvoorbeeld als er een vruchtbaarheidsonderzoek wordt gedaan als een zwangerschap uitblijft.
Welke klachten kun je ervaren?
- Pijn bij het plassen of poepen
- Pijnlijke menstruaties
- Pijn bij seks
- Slijm of bloed bij je ontlasting of bij plassen
- Obstipatie (verstopping)
- Buikpijn
- Vermoeidheidsklachten
Ervaringen met endometriose
‘Het hoort erbij, toch?’
Soms is de pijn bij menstruaties zo hevig dat je thuis moet blijven van school, werk of sporten. Kiki Jacobs (29) heeft endometriose en vertelt: “Ik had altijd al veel last gehad van menstruatiekrampen. Als ik ongesteld was moest ik vaak platliggen en ibuprofen nemen tegen de pijn, zo heftig was het. Lang heb ik gedacht: dat heeft iedere vrouw, het hoort erbij.”
Kiki’s ervaring maakt duidelijk dat veel vrouwen denken dat hun pijnklachten ‘erbij horen’. Het trieste is dat veel vrouwen soms lang doorlopen met (hevige) pijnklachten, zonder te weten dat dit door endometriose veroorzaakt wordt. Ook zijn er helaas verhalen bekend van vrouwen die niet goed geholpen werden door hun (huis)arts of niet doorverwezen werden naar een specialist.
‘Ik heb 15 jaar gehoord dat er niks met mij aan de hand is’
Zoals Jana, die na vijftien jaar hoort dat haar pijnklachten door endometriose ontstaan, en steeds geen gehoor vond bij haar huisarts. “Vijftien jaar lang is mij herhaaldelijk verteld dat er niks met mij aan de hand is, dat ik een aansteller ben met een lage pijngrens. Ondanks dat ik mijn operatie heb ondergaan voelt het nog steeds onwerkelijk. Een stemmetje in mijn hoofd zegt namelijk nog steeds: je hebt geen endometriose. Je hebt aanstelleritis.”
Huib van Vliet, gynaecoloog in het Catharina Ziekenhuis, waar een expertisecentrum endometriose is, zegt daarover: “Het kan een enorme invloed hebben op het sociale-, werk- en privéleven van jonge vrouwen.”
Hoe weet ik of ik endometriose heb?
Om vast te stellen of er sprake is van endometriose, kun je – via een verwijzing van de huisarts – bij een gynaecoloog in het ziekenhuis terecht. Daar kan inwendig gynaecologisch onderzoek worden gedaan. Ook zijn een echo, MRI-onderzoek en darm- en blaasonderzoek en onderzoek naar de urineleiders mogelijk, omdat het slijmvlies ook voorkomt op plaatsen buiten de baarmoeder zoals de urineleiders, darmen en blaas.
Door in een dagboek of app bij te houden hoe je menstruatie en welke klachten je hebt, geeft je meer grip en kan helpen in gesprek met een (huis)arts of gynaecoloog. Zo krijg je misschien een duidelijker beeld hoe jouw klachten ontstaan en waar ze mee samenhangen.
Kun je zwanger worden met endometriose?
Soms is de kans om zwanger te worden kleiner. Endometriose is een factor die de vruchtbaarheid kan beïnvloeden. Het betekent niet dat alle vrouwen met endometriose onvruchtbaar zijn. Sommige vrouwen worden gemakkelijk zwanger. Geschat wordt dat 60-70% van de vrouwen met endometriose vruchtbaar zijn, spontaan zwanger kunnen worden en kinderen kunnen krijgen, volgens de Endometriose Stichting.
Wel is bekend dat de maandelijkse kans om zwanger te worden bij vrouwen met endometriose lager is dan bij vrouwen die geen endometriose hebben. Ook is het moeilijker om zwanger te raken als er sprake is van ernstige endometriose in vergelijking met lichte vormen van endometriose.
Ook hangt de kans op een natuurlijke zwangerschap af van de plek waar de endometriose zich bevindt in de buik. Daarom is een algemeen advies voor vrouwen die weten dat ze endometriose hebben en die een kinderwens hebben, om niet te lang te wachten met proberen zwanger te worden.
Kan endometriose worden behandeld?
Hoe endometriose precies ontstaat, weten we nog niet. Helaas is er geen behandeling waarmee je van endometriose afkomt: het is een chronische aandoening waar je mee moet gaan leren leven. Meestal verdwijnen klachten door endometriose na de overgang. Wel zijn er behandelingen gericht op het onderdrukken van de klachten. Wat voor de ene vrouw niet werkt, werkt voor een ander misschien wel heel goed. Het behandelteam in het ziekenhuis zal met jou overleggen en een inschatting maken over de behandeling van endometriose.
Er zijn verschillende behandelopties om de endometriosegroei te remmen, zoals hormonale therapie, een chirurgische ingreep, of alternatieve therapieën zoals acupunctuur, homeopathie en osteopathie. Ook acupunctuur en mesologie zijn (alternatieve) therapieën die verlichting kunnen geven: de Endometriose Stichting heeft veel informatie over behandelingen, therapieën, en behandelingen bij verminderde vruchtbaarheid.
Het is belangrijk om te weten dat de behandeling van endometriose maatwerk is. Afhankelijk van jouw klachten en wensen, van de plaats waar de aandoening zit, van de aanwezigheid van kinderwens en van je leeftijd zal je arts samen met jou en je eventuele partner tot een behandelplan komen. In Nederland zijn steeds meer gespecialiseerde ziekenhuizen waar je terecht kunt met endometriose – de Endometriose Stichting houdt een overzicht bij. Het Catharina ziekenhuis in Tilburg is bijvoorbeeld gespecialiseerd in de behandeling. Kies een ziekenhuis waar verschillende specialismen samenwerken om de aandoening zo goed mogelijk te behandelen. Ook is het heel belangrijk dat je een arts zoekt bij wie je je op je gemak voelt.
Endometriose dieet: voeding en leefstijl
Hoewel er nog meer onderzoek nodig is, zijn er steeds meer vrouwen die ervaren dat voeding en leefstijl een positieve invloed hebben op hun endometriose en de pijnklachten. Voeding kan namelijk invloed hebben op je hormoonhuishouding en daarmee op de chronische aandoening (ook beïnvloedt door hormonen). Ook stress kan een grote impact hebben.
In Engeland en Amerika kun je veel vinden over ‘het endometriose dieet’, met vaak goede resultaten. Dat dieet is onder andere gebaseerd op het vermijden van tarwe en gluten, cafeïne, rood vlees, zuivel, soja en geraffineerde of witte suikers en zoetstoffen. In het Radboudumc wordt momenteel onderzoek gedaan naar een ontstekingsremmend dieet, dat veel groente, fruit, noten en peulvruchten bevat en weinig suiker en verzadigd vet.
Besef wel: er bestaat niet één dieet dat echt alleen voor endometriose patiënten is gemaakt. Maar het kan geen kwaad om te onderzoeken hoe jouw lichaam reageert op bepaalde voedingsmiddelen. En of je klachten verminderen als je gluten, cafeïne, rood vlees, zuivel, soja en geraffineerde of witte suikers uit je voedingspatroon haalt.
Meer informatie
Via de website van Freya vind je veel nuttige informatie en links. Ook de Endometriose Stichting biedt informatie, bijeenkomsten en verhalen van andere vrouwen.
Verder lezen:
De enige kinderwens en zwangerschaps-app die helemaal om JOU draait 📲
