“Je zult wel enorm genieten” horen vrouwen die zwanger zijn regelmatig. Je ziet mede-zwangeren alleen maar stralen op foto’s op Instagram of TikTok. Maar wat als jij al die geluksgevoelens nou niet zo ervaart? Wat als je je eigenlijk regelmatig vervelend of niet gelukkig voelt tijdens je zwangerschap? Dan ben je niet de enige.
Zwanger en niet gelukkig?
Als iedereen je feliciteert met je zwangerschap en tegen je zegt dat je vast heel gelukkig bent, dan is het lastig om te zeggen: eigenlijk voel ik me helemaal niet zo blij. Er rust nog steeds een taboe op.
Dat taboe wordt in stand gehouden door onze omgeving en door het beeld van de lachende, over haar buik aaiende zwangere vrouw, die stralend de commode staat in te richten. Dat beeld zorgt ervoor dat vrouwen zich schuldig voelen of zich schamen voor hun gevoelens. Sombere gevoelens komen veel voor: weet dat je niet de enige bent.
Praat erover
Voel je je tijdens je zwangerschap regelmatig ongelukkig? Deel deze gevoelens dan met iemand. Dat kan met een partner, vriendin of familielid, maar zeker ook met de huisarts of jouw verloskundige.
Depressief tijdens de zwangerschap
Tussen de 10 en 15 procent van de vrouwen kampt met depressieve gevoelens tijdens de zwangerschap. Niet af en toe een baal-dag, maar je een langere periode somber, futloos en verdrietig voelen. Dat noemen we een postnatale of postpartum depressie.
Misschien denk je dat dit pas na de zwangerschap ontstaat, maar bij de helft van de vrouwen met een postpartum depressie, ontstaan de klachten al tijdens de zwangerschap.
Hulp via een POP-poli
Op verschillende plekken in Nederland kun je terecht op de POP-poli, een speciale poli in het ziekenhuis voor zwangeren en pas bevallen vrouwen. Zo’n poli is een expertise- en behandelcentrum gericht op zwangere vrouwen en kraamvrouwen met psychische klachten (waaronder prenatale depressie). Je vindt hier een overzicht met POP-poli’s.
Postpartum depressie
Daarnaast is een depressie tijdens de zwangerschap moeilijk te diagnosticeren. Een aantal symptomen die bij een depressie passen, zijn bij een zwangerschap minder van toepassing. Bijvoorbeeld afvallen (je komt juist aan), andere eetgewoontes (minder of juist meer trek) of slecht slapen (door zwangerschapskwaaltjes).
Een depressie tijdens de zwangerschap kan er dus anders uitzien dan een depressie tijdens een andere periode in je leven. Maar wat je vaak ziet is het langere tijd somber zijn, of het niet meer kunnen genieten van dingen waar je voorheen wel van genoot.
Heb ik een depressie? Zelftest
Hoe weet je dan, of je ‘gewoon’ af en toe somber of angstig bent, of dat je een prenatale depressie hebt? Online zijn er verschillende tests te vinden, bijvoorbeeld bij Mentaal Vitaal.
Als uit zo’n zelftest blijkt dat er meerdere aanwijzingen zijn dat jij te maken zou kunnen hebben met een depressie, dan betekent dat niet direct dat je aan de medicijnen hoeft of een intensief behandeltraject in moet. De eerste stap is om met iemand gaan praten, om te kijken hoe het gaat, wat er precies aan de hand is en waarmee jij geholpen bent. Je hoeft er niet mee rond te lopen, dat is zonde van je zwangerschap.
Onbehandelde prenatale depressie
Naast dat het zonde is van je zwangerschap, kan een onbehandelde prenatale depressie ook negatieve gevolgen hebben voor de baby.
Onderzoek heeft aangetoond dat als je depressieve klachten ervaart tijdens je zwangerschap, je kindje een grotere kans heeft op een laag geboortegewicht en vroeggeboorte. Als de depressieve gevoelens aanhouden na de bevalling kan dit ook een negatief effect hebben op de hechting, de binding tussen moeder en kind en daarmee gepaard de ontwikkeling van het kind.
Tips om om te gaan met sombere gevoelens
Therapie hoeft dus lang niet zo heftig te zijn als het misschien klinkt: er zijn ook heel laagdrempelige vormen van ‘behandeling’ beschikbaar.
Mindfulness
Een goede mindfulness app op je telefoon kan bijvoorbeeld echt verschil maken, zegt Nina. Mindfulness kan ook bijdragen aan het wegnemen van angst, bijvoorbeeld als je bang bent om te bevallen.
Praat over wat er in je hoofd omgaat
Zoek een vriend(in), familielid of persoon die je kunt vertrouwen en probeer over je gevoelens te praten. Vaak is het gevoel dat je er niet alleen in staat, dat iemand je klachten erkent, al behulpzaam om het lichter te maken.
Je hoeft het niet alleen te doen
Kun je je herkennen in dit verhaal, weet dan dat je niet de enige bent. De gedachten die je hebt zijn niet abnormaal, je hoeft je niet te schamen of je schuldig te voelen tegenover je kindje. Je hoeft het ook niet alleen te doen.
Er zijn hulpmogelijkheden waarbij iemand naar je luistert en je advies kan geven. Dit kan de praktijkondersteuner van de huisarts zijn, of een groepstherapie met andere zwangere vrouwen die dezelfde gevoelens ervaren.
Ervaringen: ongelukkig tijdens je zwangerschap
Deze vrouwen delen over hun klachten en angst tijdens de zwangerschap in de fotoserie De vele gezichten van een postnatale depressie:
How About Mom
Met ons team van 50 experts geven we jou betrouwbare informatie en advies in deze bijzondere fase van je leven.
