Opvoeden tussen culturen

Mijn vriend en ik ontmoetten elkaar ruim vijf jaar geleden in Barcelona, Spanje. Hij komt uit Slowakije. Zo’n 2,5 jaar geleden zijn we naar Nederland verhuisd. Leven en opgroeien tussen verschillende culturen is voor ons allebei vanzelfsprekend. Maar nu we ouders zijn, is opvoeden tussen culturen een nieuwe ervaring.

We richten ons dan ook niet alleen op de Nederlandse cultuur, gewoontes en gebruiken. Tijdens de zwangerschap, bevalling en in deze nieuwe fase van het ouderschap heb ik veel contact gehad met vrienden en familie in Spanje, Engeland, Slowakije, Canada en Duitsland. Ik ben nieuwsgierig naar hoe het daar gaat op dit gebied en waar zij hun informatie en hulp vandaan halen.

Moeder én antropoloog van beroep

Daarnaast ben ik, niet alleen als nieuwe moeder maar ook als antropoloog, altijd bezig met het bestuderen van nieuwe sociale omgevingen, zoals een sportclub of werkomgeving. Ik onderzoek of ik gewoontes of gebruiken snel kan herkennen. In Spanje heb ik in veel verschillende omgevingen gewerkt en gewoond, en ik vond dat altijd een leuke uitdaging die me scherp houdt.

Aan de ene kant vind ik het ontspannend om in andere (culturele) omgevingen te zijn. Het is vaak wat spontaner, minder strak gepland en meestal ook socialer. Zo worden mensen bijvoorbeeld minder snel buitengesloten omdat ze ‘niet bij de groep horen’, en het is heel normaal om spontaan iemand mee te nemen.

Wat fijn is aan Nederland

Aan de andere kant vind ik het in Nederland juist weer fijn om te weten waar ik aan toe ben en de ongeschreven regels goed te begrijpen. Zoals wanneer je wel of niet met iemand afspreekt of hoe je elkaar kunt helpen. Vooral nu als nieuwe moeder is dit handig, omdat ik tegelijkertijd wel hulp wil vragen, maar dit ook nog spannend vind. Bijvoorbeeld wanneer vraag je nu de buurvrouw die heeft aangeboden weleens op te passen? En wanneer vraag ik mijn oom of tante om te helpen?

Ik heb hier in de Nederlandse cultuur wel een gevoel en richtlijn bij, maar in het buitenland, bijvoorbeeld Slowakije, zou ik dat toch minder snel hebben. Mijn vriend zijn moeder komt op bezoek en helpt onbeperkt, ze is constant met ons zoontje en lijkt dit niet erg te vinden. Ik vind dat dan wel weer het andere uiterste, maar goed zo leer ik ook weer meer over die cultuur. Ik denk dat als wij in Slowakije hadden gewoond, zij dagelijks zouden helpen en op de stoep zouden staan, wat mooi is, maar ergens ben ik ook wel blij om hier te wonen.

Meertalig opvoeden, meerdere culturen

Ondanks dat ik veel spreek over het moederschap en het hebben van een baby met vrienden en familie in binnen- en buitenland, probeer ik uiteindelijk altijd dicht bij mezelf en ons gezin te blijven. Ik kijk naar wat het beste is voor ons zoontje en wat intuïtief goed bij hem én bij ons past. En wat ook binnen de kaders van de Nederlandse maatschappij valt, want hier wonen we nu eenmaal.

Alhoewel ik dus ook veel uitwissel met vrienden en familie in andere landen, om (andere) ideeën op te doen, als het bijvoorbeeld gaat om slapen of voeden of activiteiten met je baby en een dagstructuur, veel is anders in een andere omgeving en cultuur.

Als nieuwe moeder in Nederland heb ik vooral behoefte aan spontane afspraakjes, flexibiliteit en mensen in de buurt. Met een baby is elke dag weer anders, verandert het ritme continu, en kun je alle hulp goed gebruiken. Ik ben heel blij om in een moedergroep te zitten: vanuit de verloskundige praktijk werd centering pregnancy aangeboden, waardoor ik (veel) contact heb met andere moeders die in de buurt wonen en rond dezelfde periode zijn bevallen. Heel waardevol en nuttig! Ik raad dit dan ook zeker aan om op te zoeken, of het nu via de verloskundigenpraktijk of via een zwangerschapsyoga of zwemmen is, het is heel fijn om andere (aanstaande) moeders te kennen. Vooral voor de periode net na de bevalling, waarin eenzaamheid en een scala aan onderwerpen waar je nog nooit mee hebt gedeald aan de orde zijn.

Kinderopvang en ouderschapsverlof

Een duidelijk voorbeeld van culturele verschillen is de kinderopvang. In Nederland gaan baby’s vanaf vier maanden al naar de opvang. In Slowakije wordt dit pas vanaf één jaar maatschappelijk geaccepteerd. In Spanje starten veel baby’s rond vijf maanden, maar kunnen ze wekenlang wennen met slechts een paar uurtjes per dag. Ook zijn daar kortere opvangdagen, zoals maximaal drie uur per dag, gebruikelijk.

Deze verschillen hangen natuurlijk samen met het feit dat vrouwen in Nederland relatief snel weer aan het werk gaan, vergeleken met veel andere landen. Tegelijkertijd is er hier ook meer gelijkheid in het ouderschapsverlof.

In Slowakije kunnen vrouwen tot drie jaar lang verlof nemen (onbetaald), met de garantie dat ze terug kunnen keren bij hun werkgever. De partner krijgt daarentegen maar twee weken verlof, wat dan wel weer invloed heeft op de gelijkheid tussen man-vrouw als het gaat over carrière en zorg, maar aan de andere kant is het wel (meestal) zo dat de vrouw toch altijd meer doet qua zorg/huishouden en dan ook nog werken is wel intens.

Meer lezen? Dat kan via mijn eigen blog mamajess.nl.