Oefenhapjes: de eerste hapjes voor je baby

Wanneer je baby klaar is om te starten met de eerste hapjes, is dat een leuke en spannende tijd. Eentje die vaak gepaard gaat met veel vragen. Want start je met groente of fruit, hoe zit het met allergieën en vanaf welke maand start je met oefenhapjes? Je leest hier alles over het wat en hoe van babyhapjes.

Wanneer is jouw baby toe aan hapjes?

Laten we beginnen met een geruststellende boodschap: elk kind gaat eten, op het moment dat hij of zij daar aan toe is. Vraag je je af of jouw kind niet ‘te’ vroeg of laat is met vaste voeding? Weet dat ieder kind een eigen tempo en ontwikkeling heeft. 

Hoe kun je herkennen dat jouw kind toe is aan hapjes? Een kind laat allerlei signalen zien. Je baby kijkt rond en volgt wat je doet. Je baby doet grijppogingen naar wat er op tafel staat. En je baby toont interesse, of maakt zelf geluidjes of smakbewegingen. Het lijkt alsof hij of zij ook wil eten. Een belangrijke voorwaarde voor het starten met oefenhapjes is dat jouw kind zelfstandig rechtop kan zitten, in een stoel of wipstoeltje, eventueel op je schoot of ondersteund met een kussen. 

Welke hapjes in het eerste jaar? 

In het eerste jaar is borstvoeding of kunstvoeding de belangrijkste bron van voeding, en langzaam komen daar de hapjes en maaltijden voor in de plaats. Hoe zien leren eten eruit bij een baby in het eerste jaar?

Hapjes bij 4 – 6 maanden

Als je baby tussen de 4 tot 6 maanden oud is, kun je beginnen met het geven van een paar kleine eerste hapjes: de oefenhapjes. Voor een baby van 4 maanden zijn de hoeveelheden vast voedsel nog erg klein. Begin met een lepeltje puree, één of twee keer per dag, en bekijk hoe je baby erop reageert. De melkvoeding (moedermelk of flesvoeding) is nog steeds de belangrijkste bron van voeding.

Hapjes bij 6 maanden

Vanaf de leeftijd van 6 maanden kun je beginnen met het introduceren van een breder scala aan voedingsmiddelen. Denk bijvoorbeeld aan gepureerde groenten, fruit, granen en vlees. Rond deze leeftijd kun je meer smaken gaan toevoegen aan een babyhapje.

Hapjes bij 8-12 maanden 

In de periode rond de 8 tot 12 maanden ga je geleidelijk van groentehapje naar maaltijd. Als jouw kindje gewend is aan de losse smaken kun je smaken gaan combineren. Bijvoorbeeld door een gare aardappel, pasta, mie, quinoa, zilvervliesrijst, vlees, of vleesvervangers toe te voegen. Zo werk je langzaam toe naar een volledige maaltijd met meer structuur. 

Als je kindje 8 tot 12 maanden is, kun je steeds vaker een borst- of flesvoeding vervangen door vaste voeding, afhankelijk van het tempo van jouw baby. Ook prak je de hapjes steeds minder fijn. 

Wat mag je baby wanneer eten?

Diëtist en lactatiekundige Stefan Kleintjes ontwikkelde een handig schema om aan te geven wat baby’s wanneer mogen eten: het voedselsintroductieschema. Dit schema is bedoeld voor gezonde kinderen vanaf zes maanden. Het geeft je een idee in welke volgorde je welke voedingsmiddelen kunt introduceren. Het voedselintroductieschema biedt je houvast in de keuzes die je maakt, maar zegt niet wat en hoeveel een kindje ‘moet’ eten. Jij kan kiezen wat er op tafel komt, je baby bepaalt zelf of hij of zij wil eten.

Wat mogen baby’s nog niet eten?

Bij het introduceren van vast voedsel aan een baby is het belangrijk om de veiligheid voorop te stellen en te letten op een aantal ingrediënten. Dit zijn voedingsmiddelen die een baby van 6 maanden nog niet mag eten:

Honing

Baby’s jonger dan 1 jaar mogen geen honing eten. Honing kan sporen van de bacterie Clostridium botulinum bevatten, die bij jonge baby’s botulisme kan veroorzaken, een zeldzame, maar ernstige aandoening.

Koemelk

Het geven van gewone koemelk wordt bij baby’s tot 1 jaar over het algemeen afgeraden. Koemelk bevat te veel eiwitten en kan de nieren van een baby te zwaar belasten. In het eerste jaar van je kleintje is moedermelk of kunstvoeding is de beste keuze, na het eerste jaar kun je koemelk of een plantaardig alternatief introduceren.

Toegevoegd zout en suiker

Vermijd zout en suiker in babyhapjes. Een teveel aan zout kan schadelijk zijn voor de nieren van je baby en suiker is slecht voor de tanden. Baby’s hebben nog geen behoefte aan extra zout of suiker in hun dieet. 

Noten en zaden

Noten en zaden zijn gezond, maar vormen een verstikkingsgevaar voor baby’s. Geef je baby nog geen hele noten of zaden. Wel kun je ze malen of tot een notenpasta of -boter verwerken.

Ronde voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen zoals hele druiven, kersen of hotdogs vormen een verstikkingsrisico. Snijd zulke ronde voedingsmiddelen in kleine, hapklare stukjes voordat je ze aan je baby geeft.

Kleine, harde voedingsmiddelen

Kleine harde snoepjes of popcorn kunnen een ernstig verstikkingsgevaar vormen voor baby’s. Wees daar altijd alert op als je baby begint met eten.

Allergene voedingsmiddelen

In dit artikel leggen we uit waarom je pinda en ei het liefst introduceert voordat je baby 8 maanden is. Begin met kleine hoeveelheden en houd de baby goed in de gaten op tekenen van allergische reacties.

Te hard of taai voedsel

Baby’s hebben nog geen volledig ontwikkelde kauwspieren, dus het is belangrijk om voedsel te vermijden dat te taai of te hard is. Kook groenten bijna gaar (al dente) zodat je baby het kan doorbijten.

Grote stukken of gepureerd? 

Als je gaat starten met hapjes kun je er voor kiezen of je gepureerde fruit- of groentehapjes of dat je stukken vaste voeding aanbiedt, zoals een stukje zachte peer of stronkje broccoli. Naast hapjes die je met een lepeltje aan je baby voert, kun je er ook voor kiezen om je baby zelf te leren eten. Dat kan met de Rapleymethode of met de Kleintjesmethode.

De essentie van de Rapleymethode of baby-led weaning is dat je vanaf zes maanden vaste voeding bij je baby aanbiedt. Je geeft jouw kindje grote stukken groente of fruit die ze niet kunnen opzuigen en waar ze op kunnen kauwen. Let er ook op dat de voeding die je aanbiedt niet te hard is, dus stoom of kook dit van tevoren. 

Er zijn heel handige babyvoedingmakers beschikbaar waarmee je kunt stomen, blenden, ontdooien en verwarmen in één. Bij dit model van Philips krijg je ook handige bewaarbakjes om de oefenhapjes later op te warmen of te bewaren.

Krijgt jouw kindje nog de fles? Dan is deze babyvoedingmaker van Alecto ook een uitkomst, hier kun je namelijk ook flessen in verwarmen én steriliseren. 

Tips bij starten met oefenhapjes:

• Het is je vast niet ontgaan, maar baby’s en dreumesen zijn rommelig. Heel rommelig. Eén van de eerste dingen die we je aanraden om aan te schaffen is een goede slab. Wat voor slab jij prettig vindt voor jouw kindje is persoonlijk. Je kunt kiezen voor een stoffen slab die je bij je kindje om kunt knopen. Een slab van badstof neemt vocht goed op en droogt snel, dus dat is een aanrader. Wij geven in het begin de voorkeur aan een siliconen slab mét opvangbakje. Deze slab is zacht en comfortabel om te dragen voor jouw kindje en helpt tegen de ergste rommel bij het oefenen met eten. Je kunt ook helemaal op safe spelen en voor een siliconen slab met mouwen gaan, dan blijft de outfit van jouw mini in ieder geval wel schoon tijdens het eten. 
  
  
• Nog een tip: koop siliconen bordjes die niet in stukken breken als ze van de tafel worden gezwiept of kies voor deze ontzettend handige kommetjes met een zuignap! Bij jou geen rondvliegend servies aan tafel.
  
  
• Als je het starten met hapjes voor iedereen leuk wilt houden, kan het fijn zijn om eens per week een grotere hoeveelheid hapjes voor te bereiden en deze te bewaren. Schaf dus een paar handige bewaarbakjes aan. Bij deze babyhapjesmaker van Philips zitten handige bewaarbakjes om de oefenhapjes later op te warmen of te bewaren inbegrepen.
  
  
• On the go: als je start met oefenhapjes kan het soms onderweg nog een beetje zoeken zijn wat je wanneer te eten kunt geven. Opwarmen lukt niet overal, dus zijn koud fruithapjes of smoothies handiger. Deze herbruikbare knijpzakjes zijn duurzamer dan wegwerp verpakkingen én ideaal als je onderweg hapjes mee wilt nemen voor jouw mini. 
  

Dit artikel is geschreven als onderdeel van een samenwerking met onze partner Wehkamp.