Ayurveda in de kraamtijd

Op de vraag hoe je het beste kunt herstellen van de topprestatie die een bevalling is, zal er afhankelijk van aan wie je het vraagt of waar je woont een ander antwoord komen. Eén manier waarop je je kraamtijd kunt inrichten is volgens de eeuwenoude traditie van Ayurveda. We praten hierover met Kim: mama, yogaleraar en Ayurveda-expert.

Voor wie nog niet of minder bekend is met Ayurveda, eerst wat achtergrondinformatie. Kim: “Ayurveda komt van de Sanskrit woorden ‘Ayuh’ ofwel ‘leven’ en ‘Veda’ wat ‘kennis’ betekent. Grofweg betekent het dus ‘de wetenschap van het leven’. In essentie leert Ayurveda je wie jij bent om vervolgens handvatten te geven hoe je in harmonie kan leven met jouw unieke persoonlijkheid. Hiervoor maakt Ayurveda als uitgangspunt onderscheid tussen drie verschillende mind-body types, ook wel ‘Dosha’s’ genoemd. Elke Dosha heeft zijn eigen kenmerken. Zowel fysiek, mentaal als emotioneel. Je wordt geboren met je eigen mix van kwaliteiten, maar kunt in je leven door omstandigheden wel uit balans raken waardoor een andere Dosha meer dominant wordt in je leven. De kraamtijd is hiervan een goed voorbeeld.”

Wat gebeurt er in de kraamtijd?

“Ayurveda is gebaseerd op het principe dat alles in en om ons heen is opgebouwd uit de zelfde vijf elementen. Deze vijf elementen – ruimte, wind, vuur, water en aarde – kun je zien als een metafoor om alles in en om je heen te begrijpen. Zo staat het element aarde voor stabiliteit en bescherming en wordt het element wind gekoppeld aan onrust en veel beweging. Wanneer je net bevallen bent zijn de elementen ruimte en wind het meeste dominant. Deze twee elementen vormen samen Vata Dosha en om die reden is het van uiterst belang dat je je voeding en levensstijl hierop aanpast.”

Dat klinkt logisch: er is immers letterlijk een lege ruimte op de plek waar je kindje eerst zat en bovendien ben je als kersverse moeder continu alert. “Dit kan zorgen voor een onrustig en leeg gevoel”, vertelt Kim. “Bovendien heb je tijdens je bevalling veel lichaamsvocht verloren en dat verlies je ook in de weken erna, waardoor er veel droogte ontstaat. Ook droogte is een belangrijk kenmerk van Vata Dosha”. Veel vrouwen merken dit doordat ze in de kraamtijd naast last van droge lippen en een droge huid ook constipatie of verstopping kunnen ervaren, aldus Kim.

Wat kun je hier volgens Ayurveda principes aan doen?

“Een van key principes in Ayurveda is balans: als je veel onrust, droogte en leegte ervaart, wil je dit balanceren door tegenovergestelde elementen”, legt Kim uit. Hoe doe je dat? Door te genieten van warme dranken, jezelf te hullen in warme kleding, te zorgen dat je een zware deken hebt en door voedzame warme voeding te eten met essentiële vetten om de droogte tegen te gaan.

Voeding speelt dus een belangrijke rol bij het hervinden van balans na de bevalling. “Kies voor romig en natuurlijk gezoet eten, zoals amandelmelk, volle melk, havermout, pompoen, dadels, couscous, ghee (geklaarde boter), bananen, mango’s of kitchari (een typisch en zeer voedend Ayurvedische gerecht op basis van basmati rijst en mungbonen). Groentes die uit de grond komen hebben de kwaliteit dat ze je ondersteunen met het aarden, denk aan wortels, pompoen, zoete aardappelen of bieten. Uiterwaard allemaal gekookt, want rauwe groentes zijn juist moeilijk te verteren”.

Het ultieme kraamgerecht volgens Ayurveda is warme soep gemaakt van de hierboven genoemde aardse groentes met room. Vermijd overigens linzensoep om winderigheid en constipatie te voorkomen. Kim: “Ik vind een pannetje huisgemaakte soep een geweldig kraamcadeau om te geven of te krijgen.”

“Verder is het van groot belang dat je jezelf blijft hydrateren. Drink daarom dus genoeg kruidenthee, kamille thee of gemberthee. Vermijd teveel koffie want dit droogt uit en kan je onrustige gevoel versterken.”

Hoe zit het met rust & bezoek?

“In Ayurveda hebben we een mooi gezegde: ‘De eerste 42 dagen na de geboorte van een kind bepalen de gezondheid van de moeder voor de komende 42 jaar.’ Het nemen van voldoende rust is dus van cruciaal belang om de rest van je leven ook in balans te kunnen leven. Wanneer je niet genoeg rust neemt, kan je lichaam niet goed herstellen en kun je hier je hele leven last van hebben.”

Kim drukt aanstaande moeders op het hart om bezoek de eerste dagen echt beperkt te houden. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je kindje. “Het is niet alleen een belangrijke periode om zelf te herstellen en de overgang van vrouw naar moeder te maken, maar ook om jouw baby te laten wennen aan alle nieuwe prikkels buiten de buik. Een baby heeft tijd nodig om ‘te landen’ op aarde. Ze zijn nog ontzettend kwetsbaar en kunnen snel overprikkeld raken als ze bloot worden gesteld aan te veel indrukken.”

Kim stelt ook voor om van je slaapkamer een ruimte te maken waar jij je fijn voelt. “Zet er bloemen neer, zorg iedere dag voor schoon beddengoed, hou de gordijnen open of juist dicht, draag een zachte pyjama en laat het er heerlijk ruiken door een brander neer te zetten met essentiële olie zoals lavendel of rozen. Deze kraamkamer is deze periode jouw ruimte in het huis.”

Kraamplan

Het is aan jou als moeder om te bedenken hoe jij je kraamtijd wilt inrichten. Je hoeft je nergens voor te verontschuldigen of je verplicht te voelen bepaalde dingen te doen of laten.

Het kan helpen om van te voren een kraamplan te maken, waarin je samen met je partner opschrijft hoe jullie de kraamperiode willen inrichten en wat jullie belangrijk vinden in deze bijzondere tijd. Als jullie er bijvoorbeeld voor willen kiezen om bezoek te beperken, dan kan het fijn zijn om je familie hier alvast over in te lichten. Dat is niet altijd makkelijk, maar voorkomt dat je straks in je kraamtijd voor vervelende situaties komt te staan.

Wil je meer weten over Ayurveda? Op Start with Rasa kun je vanaf vandaag een Ayurveda Self Test doen. Je vindt op dit platform daarnaast artikelen over Ayurveda en informatie over het event ‘Living Ayurveda for Modern Moms’ van Kim & Shari.

Benieuwd naar de bevalling en kraamtijd van Kim?

Fotocredits: Latoya van der Meeren