Blog: Terugblik op mijn eigen opvoeding

Mijn vader zei vroeger altijd tegen me: “Doe wat ik zeg, doe niet wat ik doe.” Waarheid als een koe natuurlijk, maar nu ik zelf ouder ben en zie hoe Lyo zich ontwikkelt denk ik dat het toch iets genuanceerder ligt dan dat. 

Het eerste wat een kind doet om te leren is zich spiegelen aan hun ouders. Dat is wat ze zien, wat ze meekrijgen, hun voorbeeld sinds het allereerste begin. Als ouder heb je dus oneindig veel invloed op je kind, of je het nu wilt of niet. Te zeggen ‘Doe wat ik zeg, doe niet wat ik doe’ is denk ik wat te makkelijk en heeft maar gelimiteerd impact. Begrijp me niet verkeerd, iedereen heeft gebreken die ze liever niet terug zien bij hun kinderen. Maar toen iemand tegen me zei dat je als ouder moet ‘voor-leven’, viel bij mij opeens het kwartje. Ze gaf een veel voorkomend, maar intrinsiek tegenstrijdig, voorbeeld: schreeuwend tegen je kinderen zeggen dat ze stil moeten zijn. Waarmee je dus juist het signaal afgeeft dat schreeuwen of hard praten normaal is. Als je niet wilt dat je kinderen bepaald gedrag normaal gaan vinden of gaan vertonen, moet je het dus zelf niet doen. Oneindig moeilijk lijkt me dat en ik merk dat het nu al af en toe een uitdaging is. Lyo is inmiddels een eigengereide dreumes, met het temperament van haar moeder. ‘Nee is Nee’, wil er bij tijd en wijlen dus echt niet in en ik betrap mezelf erop dat ik wel eens mijn stem verhef om wat ik zeg meer effect bij te zetten.

Omdat ik het zeg

Hoe verder ik kom in mijn nieuwe rol als moeder, hoe meer ik terug denk aan mijn eigen kindertijd en hoe ik zelf ben opgevoed. Sommige dingen zou ik niet anders doen, bijvoorbeeld hoe onvoorwaardelijk liefdevol mijn ouders waren en hoezeer ze ons altijd stimuleerden te blijven ontwikkelen en ons daartoe tevens alle mogelijkheden gaven. Sommige dingen zou ik ook anders doen, zoals meer uitleggen waarom iets niet mag en het gesprek aangaan. Ik sprak hierover laatst met mijn vader en mijn eindeloze frustratie als hij zei, als argument of reden, ‘Omdat ik je vader ben’. Hij moest lachen en legde me uit dat hij dat soms zei om geen verdere uitleg te hoeven geven. Als ouder wilde mijn vader ons niet onnodig bang maken voor de wereld. Bijvoorbeeld:

‘Waarom mag ik niet alleen naar huis fietsen na het feest?’ 

‘Omdat ik het zeg.’ In plaats van: ‘Ik vind je daarvoor nog te jong en er bestaan rare mensen op de wereld, die je van je fiets kunnen trekken om je te beroven of verkrachten of allebei. Dus ik vind het te gevaarlijk en geen haar op mijn hoofd die je zoiets laat overkomen.’

Ik stond erbij en keek ernaar

Mijn vader was best wel bezorgd toen mijn broertje en ik klein waren en als we vielen schrok hij zich altijd een ongeluk, waardoor wij op onze beurt ook weer schrokken. Mijn man en ik proberen dat bij Lyo anders te doen. Hoe dan ook schrik je natuurlijk als die kleine hummels struikelen en vallen of zich stoten. Tijdens een EHBO-cursus voor babies en kinderen leerden we dat, om in te kunnen schatten of er echt iets aan de hand is, je eigenlijk moet afwachten en kijken hoe het kind reageert. Bijvoorbeeld: kind van valt klimrek. In plaats van er meteen heen te rennen zou je dus moeten afwachten of het kind zelf opstaat of begint te huilen omdat je dan de ernst van de val beter kunt inschatten. Blijft het kind liggen, meteen naartoe rennen natuurlijk en hulp inschakelen! Anyways, dat proberen mijn man en ik nu ook bij Lyo. Dus als Lyo valt staan we erbij en kijken we ernaar – met pijn in ons hart, dat dan weer wel. Maar zolang wij niet reageren of schrikken, begint zij meestal niet eens te huilen. Als ze wel begint te huilen zijn we er als de kippen bij en krijgt ze dikke knuffels en kussen terwijl de tranen over haar bolle wangen rollen. 

Ieder z’n ding

Uiteindelijk zijn er legio mogelijkheden en manieren hoe je kind op te voeden en iedereen legt daarbij het zwaartepunt ergens anders neer. Je wordt beïnvloed door uit welk nest je zelf bent gekomen en wat je hebt meegekregen, je omgeving van vrienden en collega’s, maar ook door je eigen karakter en wat je belangrijk bent gaan vinden als onafhankelijk persoon. Ik ben bijvoorbeeld iemand die best veel leest en daarop probeert te reflecteren. Ik ben van nature nieuwsgierig en om mijn eigen pad te kiezen, heb ik altijd veel input nodig gehad om te destilleren wat mijn eigen visie is. Dus lees ik van alles en pak ik daaruit wat me goed lijkt om Lyo mee te geven.

Daarnaast blijk ik, tegen al mijn eigen verwachtingen in, veel minder streng te zijn dan mijn man. Niet dat hij nou zo streng is, maar ik ben gewoon een stuk relaxter met bepaalde dingen. Lyo mag van mij gerust alle keukenkastjes leegtrekken zolang ze zich maar niet kan bezeren, dat het huis vervolgens een chaos is en er overal tupperware bakjes door de kamer liggen interesseert me werkelijk geen zier. 

Mijn oma zei vroeger altijd ‘Kinderen staan op tegen hun ouders, zoals glazenwassers tegen de huizen’. Nu staan glazenwassers in verband met veiligheid inmiddels allang niet meer op ladders tegen de huizen, maar jullie snappen wat ze bedoelt. Als ouder doe je het nooit helemaal goed en later als Lyo groot is zal zij op haar beurt nadenken over wat zij anders wil doen met haar kinderen. Ik kan alleen maar hopen dat zij met net zoveel genegenheid terugdenkt aan haar eigen kindertijd zoals dat ik dat doe, dan hebben we het goed gedaan. 

Charlie is half Portugees, woont in Amsterdam en werkt als fondsenwerver corporate partnerships bij het Concertgebouworkest. Ze is getrouwd met Benji, ex-klassieke balletdanser en nu fysiotherapeut, en sinds 1 maart 2020 zijn zij trotse ouders van dochter Lyona. Meer lezen over Charlie?