Een beval trauma: ‘Maar je baby is toch gezond?!’

Larissa schrijft over een beval trauma: “Als geboortefotograaf vind ik het belangrijk me te verdiepen in wat er op dit moment speelt in de geboortewereld. Een traumatische bevalling is zo’n onderwerp. Zo’n 10 tot 20 procent van alle Nederlandse vrouwen ervaart haar bevalling als traumatisch. Het is tijd om hier duidelijkheid over te scheppen, want afgescheept worden met ‘maar je hebt toch een gezonde baby?!’ gaan we niet langer accepteren.“

In het huidige geboortesysteem gaat alle aandacht naar het gezond ter wereld brengen van een baby en verliezen we de barende vrouw uit het oog. Hoewel we natuurlijk allemaal een gezonde baby wensen, is een baring voor een vrouw een belangrijke ‘rite of passage’. Een vrouw maakt hiermee namelijk de transitie van vrouw naar moeder. Een gebeurtenis die haar vormt voor de rest van haar leven. Het een hoeft het ander niet uit te sluiten: een gezonde baby en een niet-getraumatiseerde moeder kunnen naast elkaar bestaan. Maar wat ligt er dan ten grondslag aan een traumatische bevalling? 

20% van de vrouwen een trauma

Uit onderzoek blijkt dat ruim 50% van de vrouwen in Nederland obstetrisch geweld (denk aan onnodige interventies, zoals een keizersnede of knip zetten, of verplicht horizontaal bevallen) meemaakt, ongeveer 40% geen keuzevrijheid ervaart tijdens haar baring en 20% een trauma overhoudt aan de bevalling en/of slecht op de bevalling terugkijkt.

Uit ervaringen van vrouwen blijkt bijvoorbeeld dat zorgverleners hun eigen agenda prioriteit stelden boven de behoeften van de vrouw. Dit kan leiden tot onnodig ingrijpen, omdat zorgverleners het geboorteproces proberen te versnellen naar hun eigen belang. In sommige gevallen ziet men vrouwen als leermiddel voor ziekenhuispersoneel om te observeren of op te oefenen. De eigen belichaamde kennis van vrouwen over de voortgang van de bevalling en het welzijn van de baby laat men buiten beschouwing ten gunste van de klinische beoordelingen van de zorgverlener. Hulpverleners gebruikten leugens en bedreigingen om vrouwen te dwingen zich aan procedures te houden. Deze leugens en bedreigingen hadden met name betrekking op het welzijn van de baby. Vrouwen beschreven ook acties die beledigend en gewelddadig waren.

Bevallen, trauma en onmacht

‘I’ve learned that people will forget what you said, people will forget what you did, but people will NEVER forget how you made them feel.’  – Maya Angelou

Zoals de quote hierboven luidt zijn het de gevoelens (van onmacht, misbruik en niet gehoord worden), veroorzaakt door de daarboven benoemde heftige handelingen, die kunnen leiden tot een trauma. Het feitelijke verloop van de bevalling is hierin dus minder belangrijk.

Daarom is het belangrijk dat hier onderzoek naar gedaan wordt, zodat vrouwen beter behandeld worden tijdens een voor hun levensveranderende gebeurtenis die ze nooit meer vergeten. Gelukkig hebben de meeste zorgverleners natuurlijk nog altijd het beste met je voor.

Het is dan ook een voorrecht dat we toegang hebben tot zulke goede medische zorg in Nederland. Desondanks kunnen oorzaken van een traumatische bevalling ook subtieler zijn en daardoor misschien minder goed te herleiden. Het kan al in kleine dingen zitten, als ‘Je had net nog maar 4 centimeter ontsluiting, dus je mag nog niet persen’, ‘Je kan niet staand persen, je moet op het bed gaan liggen’. Of zonder consent ontsluiting meten of een episiotomie (een knip) zetten. Als vrouwen hierin niet worden meegenomen in de besluitvorming, kan dit schadelijk zijn voor een vrouw haar mentale gezondheid.

Bevallen: communicatie is essentieel

Nu wil ik jou, krachtige vrouw, met deze blog natuurlijk alles behalve bang maken. In mijn ogen verdienen alle vrouwen een bekrachtigende bevalling, dus ik wil je juist aanmoedigen om hiervoor te gaan. Het mag dan cliché klinken, maar communicatie is hierin ‘key’. Voorbereiding in de vorm van overleg, een vertrouwensband met jouw geboorteteam, het aangeven van jouw behoeftes en vertrouwen in jouw lichaam kunnen namelijk de kans op een positieve ervaring vergroten en de bovengenoemde scenario’s voorkomen. Want je hebt altijd keuzes en altijd recht op transparante informatie.

Een baring is ook nog altijd anders dan een operatie of ziekte. Een vrouwenlichaam is hiervoor gemaakt en het is in de basis een natuurlijke gebeurtenis. Medische hulp en interventies hoeven er alleen te zijn als het nodig of gewenst is, niet standaard. Sterker nog, meer ingrepen tijdens een baring zorgen niet direct voor veiligere, betere uitkomsten voor moeder en kind (mits zij gezond zijn en er geen sprake is van foetale nood).

Wat ik wél met deze blog heb willen duidelijk maken is dat een gezonde baby niet garant staat voor een (mentaal) gezonde moeder en dat het verloop van de bevalling (meestal) niet de oorzaak is van een beval trauma.

De transitie die een vrouw maakt in het geboorteproces is er niet zomaar één. Voorbereiding (kennis), communicatie en vertrouwen vanuit de vrouw en zorgverlener en het centraal stellen van een vrouw haar wensen, behoeftes en gevoel vanuit het geboorteteam is noodzakelijk om haar een positieve beval ervaring te geven. Dat ze in haar kracht staat tijdens het geboorteproces en er daarna kracht uit kan putten. Want dat is wat elke vrouw verdient!

Meer lezen?
Blog: hoe kijk je positief terug op een traumatische bevalling?
Kun je PTSS na een traumatische bevalling voorkomen?
Mijn bevallingsverhaal: “Het was nooit in me opgekomen dat ik niet ‘gewoon’ vaginaal zou bevallen”