Wat is synthetische oxytocine, en waarom is het (soms) nodig dit toe te dienen tijdens of na de bevalling? Verloskundige Irene geeft antwoord.
Irene Sonneveld
Eerstelijns verloskundige en orthomoleculair therapeut. Irene helpt vrouwen voorbereiden op een zwangerschap.
Zwanger lichaam maakt oxytocine aan
Oxytocine is een belangrijk hormoon tijdens de zwangerschap, bij de bevalling en daarna. Je lichaam maakt dit hormoon aan. Oxytocine werkt bij het opwekken van de bevalling en bij het samentrekken van je baarmoeder zodat deze weer krimpt na afloop van de bevalling.
Oxytocine helpt baarmoeder samentrekken
Nadat je baby geboren is, is de bevalling nog niet afgelopen. Daarna wordt namelijk de placenta (moederkoek) geboren.
Na gemiddeld 15 minuten komt de placenta los van de baarmoeder en wordt deze geboren. Je kunt hierbij een kramp in je buik voelen, als een soort wee, maar je kunt er ook weinig van merken. Je verloskundige of gynaecoloog kijkt de placenta na om te bekijken of de moederkoek intact is en of er geen placentarest is achtergebleven.
In principe wordt er een half uur tot een uur afgewacht tot de placenta geboren wordt, onder voorbehoud dat de hoeveelheid bloedverlies normaal is.
Wat is synthetische oxytocine?
Synthetische oxytocine is een medicijn dat via een infuus of injectie kan worden toegediend. Dit gebeurt bijvoorbeeld om weeën op gang te krijgen (inleiden) of te houden, maar ook om de placenta na de geboorte sneller geboren te laten worden en overmatig bloedverlies tegen te gaan. Zodra synthetische oxytocine wordt toegediend begint het effect meestal binnen een paar minuten en houdt het een half uur tot een uur aan. Daarna is de synthetische oxytocine uitgewerkt.
Verschil lichaamseigen oxytocine en synthetische oxytocine
Er is een verschil tussen lichaamseigen oxytocine en synthetische oxytocine.
Synthetische oxytocine tijdens de bevalling
Als je kijkt naar de inzet van synthetische oxytocine tijdens de bevalling, dan is er meer synthetische oxytocine nodig dan wanneer je lichaam dit zelf zou aanmaken. Dat heeft als effect dat je heftigere weeën kunt ervaren, omdat je lichaam als het ware ‘geforceerd’ wordt om te gaan bevallen, terwijl het daar misschien nog niet klaar voor was. Jouw natuurlijke pijnstillers, endorfine, krijgen minder kans om hun werk te doen, waardoor het ook lastiger kan zijn om te ontspannen tussen de weeën door.
Verloskundige Irene Sonneveld: ‘Als er synthetische oxytocine wordt voorgesteld omdat de weeën afzakken, maar je wel volledige ontsluiting hebt dan is het effect vaak minder heftig, omdat je lichaam er dan klaar voor is om te gaan bevallen.’
Synthetische oxytocine na de bevalling
Als het langer lijkt te duren voordat de placenta loskomt na de bevalling, of als er sprake is van overmatig bloedverlies na de bevalling, kan de verloskundige of gynaecoloog een injectie met oxytocine voorstellen. Die oxytocine injectie wordt meestal in je bovenbeen gezet. Van de prik voel je vaak weinig.
Het is goed om te weten dat een injectie of infuus met oxytocine nooit verplicht is, maar het is soms wel nodig is tijdens of na de bevalling. Met name als jij teveel bloed verliest na de bevalling omdat de placenta niet uit zichzelf geboren wordt en je baarmoeder niet goed samentrekt.
‘Sommige vrouwen willen liever geen prik met synthetische oxytocine’, vertelt verloskundige Irene. ‘Tijdens je zwangerschap kun je hierover in gesprek gaan met jouw zorgverlener. Wij maken vaak mee dat een zwangere zegt: ‘liever niet standaard een prik na de bevalling maar eerst afwachten’. Dan is het goed om samen te praten hierover en indien nodig tot een compromis te komen waarin je je allebei kunt vinden.’
Is synthetische oxytocine veilig?
In Nederland werd eerder een studie gedaan naar de link tussen het toedienen van synthetische oxytocine na de bevalling en gedrags- en emotionele problemen bij kinderen, en de rol van postnatale depressieve symptomen, postnatale angst en de binding tussen moeder en kind.
Aan het onderzoek deden 1528 vrouwen mee, waarvan 607 vrouwen synthetische oxytocine kregen toegediend na de bevalling. Volgens de onderzoekers is de belangrijkste conclusie dat er geen bewijs gevonden is dat synthetische oxytocine na de bevalling geassocieerd kan worden met gedrags- en emotionele problemen bij het kind, met de hechting tussen moeder en kind, of met postnatale angstsymptomen.
Wel concludeerden de auteurs dat er een ‘significante associatie is met meer symptomen van postnatale depressie’ bij de vrouwen die een oxytocine injectie kregen. Voor zwangeren met een verhoogd risico op (postnatale) depressie moet er een goede afweging worden gemaakt of een oxytocine injectie nodig is.
Ervaringen met oxytocine injectie na de bevalling
Anna: ‘Tijdens mijn eerste bevalling verloor ik bijna een liter bloed, waarschijnlijk vanwege het niet goed samentrekken van mijn baarmoeder. Pas nadat er oxytocine was toegediend via een prik in mijn been, kwam mijn placenta eindelijk los en werd het bloeden minder. Na mijn tot dan toe voorspoedige thuisbevalling kon ik gelukkig thuisblijven, iets waar ik achteraf heel blij mee ben.’
How About Mom: een 'onmisbare app voor aanstaande moeders' 📲
