Bevallen is een natuurlijk proces waarbij hormonen een grote rol spelen. Deze hormonen worden door je lichaam aangemaakt, maar kunnen door de omgeving waar je bevalt versterkt of juist afgezwakt worden. Als je weet welke hormonen belangrijk zijn bij de geboorte, kan dat jou helpen bij je bevalling.
How About Mom
Met ons team van 50 experts geven we jou betrouwbare informatie en advies in deze bijzondere fase van je leven.
De hormonen oxytocine, endorfine en adrenaline worden door je lichaam aangemaakt tijdens de bevalling. Als er tijdens je bevalling stress, onrust of spanning ontstaat zal je lichaam adrenaline aan gaan maken. En dat wil je juist niet, want adrenaline remt precies de hormonen af die zo belangrijk zijn voor de bevalling: oxytocine en endorfine.
De belangrijkste hormonen tijdens een bevalling
Oxytocine
Oxytocine is vernoemd naar het Griekse woord ‘okytokos’, wat ‘snelle geboorte’ betekent. Oxytocine zorgt ervoor dat je baarmoeder samentrekt en ontspant. Door de weeën opent je baarmoedermond (ontsluiting) en kan je baby geboren worden. Oxytocine speelt dus een belangrijke rol tijdens de bevalling.
Zo zorg je voor de aanmaak van oxytocine
Hoe kun je voor de aanmaak van oxytocine zorgen tijdens de bevalling? Probeer zo lang mogelijk in jouw fijne bubbel te blijven, ook als de externe omstandigheden veranderen. Wat daarbij kan helpen is concentreren op je ademtechniek, ontspanningsoefeningen doen, contact houden met de baby in je buik, bewegen en van houding wisselen.
Ook muziek, warmte, een douche of bad, het licht dimmen, en knuffelen en aanrakingen hebben een positief effect op dit hormoon. Het zijn natuurlijke vormen van pijnstilling.
Blijf in je oxytocine bubbel
Ook als je uiteindelijk op een andere plek gaat bevallen dan je had gepland of gehoopt, kun je proberen om de omgeving zo comfortabel mogelijk te maken. Bijvoorbeeld door een eigen kussen of dekentje mee te nemen, door met een koptelefoon naar je eigen muziek te luisteren en te zorgen voor voldoende warmte aan je lijf. Als je het koud krijgt is het namelijk moeilijker voor je lichaam om oxytocine aan te maken. Probeer een fijn plekje voor jezelf te creëren en zo goed mogelijk in jouw oxytocine-bubbel te blijven.
Adrenaline
Adrenaline wordt ook wel het fight or flight hormoon genoemd: je maakt het aan als je veel stress, spanning of angst ervaart. Adrenaline zorgt ervoor dat je alert bent en klaar staat om te vechten (of te vluchten).
Waardoor wordt adrenaline aangemaakt?
Adrenaline wil je aan het begin van de bevalling, in de ontsluitingsfase, dus het liefst vermijden. Een gevoel van onvoldoende privacy, schaamte, ongemak, en omgevingsfactoren zoals te veel mensen in de ruimte, kou en fel licht kunnen de aanmaak van adrenaline stimuleren. Door de aanmaak van adrenaline kunnen de weeën sterk afnemen of zelfs stoppen. Als de weeën afnemen of stoppen, kun je daar stress door ervaren. Zo kan een vicieuze cirkel ontstaan van meer adrenaline, minder oxytocine, afnemende weeën, minder endorfine, en daardoor meer pijn, meer stress, nog verder afnemende weeën etc.
Adrenaline is een lichaamseigen hormoon en kán ook een handje helpen bij de geboorte. Helemaal aan het einde van de bevalling, tijdens de uitdrijvings- of persfase, geeft adrenaline jou het zetje dat je nodig hebt om alles te geven. Het zorgt ervoor dat de baby, die dit hormoon via de navelstreng ook binnen krijgt, na de bevalling alert en helder is.
Endorfine
Endorfine is een natuurlijke pijnstiller. Hoe krachtiger de weeën worden, hoe meer je hersenen worden geprikkeld om endorfines aan te maken. De combinatie van oxytocine en endorfine zorgt ervoor dat je tijdens de bevalling in een roes terecht komt. Hierdoor kun je je afsluiten van de buitenwereld en voel je minder pijn, ongemak of schaamte.
Uit onderzoek blijkt dat er geen moment is in een mensenleven waarop er zoveel endorfines aanwezig zijn als bij de bevalling. Hoe krachtiger de weeën worden, hoe meer de hersenen worden geprikkeld om endorfines aan te maken. De combinatie van oxytocine en endorfine zorgt ervoor dat je in een roes terecht komt. Hierdoor kun je je afsluiten van de buitenwereld en voel je minder pijn, ongemak of schaamte.
Een goed vorderende ontsluiting zorgt ook voor het vrijkomen van endorfines. Maar: die endorfines komen niet direct bij de eerste wee op gang, daarvoor moeten de weeën krachtig genoeg zijn. De oxytocine en endorfine samen kun je vergelijken met een trein die in beweging moet komen. Het heeft tijd nodig. Zeker bij de geboorte een eerste kindje kan dat even duren.
Laat hormonen je helpen bevalling
Probeer zo lang mogelijk in jouw fijne bubbel te blijven, ook als de externe omstandigheden veranderen. Wat daarbij kan helpen is concentreren op je adem techniek, ontspanningsoefeningen of affirmaties doen, contact houden met de baby in je buik, bewegen en van houding wisselen. Ook muziek, warmte, een douche of bad, het licht dimmen, en knuffelen en aanrakingen hebben een positief effect. Het stimuleert de aanmaak van oxytocine en helpt jou dus bij bevallen.
Doula Sanne vertelt in dit artikel over hormonen tijdens de bevalling en geeft je nog meer tips hoe je jouw lichaam kunt ondersteunen bij het bevalproces. Of lees meer over natuurlijke pijnstilling en pijnmedicatie.
Verder lezen:
How About Mom: een 'onmisbare app voor aanstaande moeders' 📲
