Stress, angst en depressieve gevoelens komen veel voor bij jonge moeders

Eén op de vijf jonge moeders heeft depressieve klachten, één op de vier angstklachten en één op de zeven veel last van stress. Dat gebeurt vooral na een half jaar tot een jaar nadat hun kindje is geboren. Dat blijkt uit de Monitor Zwangerschap 2023 van het Trimbos-instituut.

Op consultatiebureaus verspreid door Nederland vulden 1200 moeders een korte vragenlijst in. Uit die vragenlijst blijkt dat één op de vijf vrouwen na de zwangerschap depressieve klachten heeft, één op de vier angstklachten en één op de zeven (heel) veel stress.

Myléne werd steeds angstiger na de bevalling: ‘Het slaapgebrek brak me op’

Mentale gezondheid van moeders

‘We weten dat mentale klachten veel voorkomen, maar landelijke cijfers ontbraken nog. Door de Monitor Zwangerschap verandert dat. Met deze steekproef onder moeders kunnen we nu iets zeggen over de groep zwangeren en pas bevallen vrouwen’ zegt dr. Marlous Tuithof, hoofdonderzoeker bij Trimbos.

Depressieve gevoelens

Postpartum depressie komt veel voor: 1 op de 10 vrouwen maakt dit mee tijdens of na de zwangerschap. Het is daarmee een van de meest voorkomende ziekten voor moeders.

In de Monitor Zwangerschap 2023 ligt dat aantal nog hoger: één op de vijf vrouwen heeft na de zwangerschap depressieve klachten. Marlous: ‘Bij vrouwen die depressieve klachten hebben hoeft nog geen sprake te zijn van een postpartum depressie. Vrouwen kunnen tijdelijk mentale klachten ervaren, waarbij er geen sprake hoeft te zijn van een psychische stoornis.’

Ook opvallend is dat angstklachten veel voorkomen: zich angstig voelen of zorgen maken, zenuwachtig zijn. Marlous: ‘Mentale klachten na zwangerschap komen veel voor. Het is een kwetsbare periode, waarbij er thuis veel gebeurt. Het is belangrijk dat er ook aandacht is voor de mentale impact van een kind krijgen.’

Stress in het eerste jaar met baby

Uit de monitor blijkt dat mentale klachten na de zwangerschap (depressie, angst, stress) ook juist voorkomen nadat de baby een half jaar oud is. Marlous: ‘Dat vond ik opvallend: zo ervaart 11% van de moeders met een kind van 0-3 maanden (heel) veel stress en is dit twee keer zoveel (22%) als het kind 7-12 maanden is. Ook ervaart een aanzienlijk deel van de vrouwen met een kind van 7-12 maanden nog depressieklachten (23%) of angstklachten (29%).’

Juist in die periode is er weinig steun voor nieuwe moeders: de meeste bezoeken bij het consultatiebureau zijn achter de rug, en vrouwen gaan weer aan het werk. Daarom roept het Trimbos Instituut ook op om aandacht te blijven geven aan moeders met een baby. ‘Schroom je niet om bij de huisarts of het consultatiebureau aan te kloppen. En: houd je gevoel niet voor jezelf en praat erover. Je bent zeker niet de enige.’

Roken en zwangerschap

Ieder jaar wordt door het Trimbos Instituut onderzoek gedaan naar middelengebruik (alcohol, roken en drugs) tijdens de zwangerschap. Uit de Monitor Zwangerschap 2023 blijkt dat roken vóór, tijdens en na de zwangerschap is afgenomen. In 2016 rookte 9% van de vrouwen tijdens de zwangerschap, in 2023 daalde dit naar 6%.

Kinderwens? Stop allebei met alcohol drinken

Trimbos Instituut onderzocht ook alcoholgebruik. Uit de Monitor Zwangerschap blijkt dat twee op de vijf vrouwen alcohol drinkt in de vier weken vóór de zwangerschap. Als je graag zwanger wilt worden, is het beter om geen alcohol te drinken. Dat geldt niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de partner! Als één van beide alcohol drinkt vóór de zwangerschap kan het namelijk langer duren voordat de vrouw zwanger is.

Ook drinkt ruim een kwart van de vrouwen alcohol in de periode dat ze zwanger zijn, maar dit nog niet weten. Deze cijfers zijn de laatste jaren onveranderd. Wel is het percentage vrouwen dat alcohol drinkt op het moment dat zij weten dat zij zwanger zijn gelukkig gedaald van 5% in 2016 naar 2% in 2023.

Meer lezen?

Stress over de eerste 1000 dagen van je baby?

Bianca maakt een postpartum depressie mee: ‘Ik zat opgesloten in mijn eigen hoofd’