Frederieke familie van 4
18/05/2024

Stress over de eerste 1000 dagen van je baby?

Grote kans dat je er al eens over hebt gehoord of gelezen: de eerste 1000 dagen. De eerste 1000 dagen van een kind – van de zwangerschap tot de tweede verjaardag – zijn enorm belangrijk en vormend. Alleen: jonge ouders denken daardoor dat de toekomst van hun kind voor de tweede verjaardag al grotendeels vastligt. Ze raken gestresst van de boodschap dat de eerste 1000 dagen zó belangrijk zijn. 

Wat als wetenschappelijk onderbouwd thema gelukkig steeds meer aandacht krijgt – het belang van het ondersteunen van het prilste leven en daarmee investeren in preventie – slaat nu door naar schuldgevoel bij ouders. Door Belgische pedagogen werd zelfs gesproken over ‘1000 dagen stress’.

Ouders ervaren veel onzekerheid en hebben het idee dat een baby verzorgen of kind opvoeden perfect moet. Ze zijn bang dat ze het niet goed genoeg doen in de eerste 1000 dagen van hun kindje en daarmee onherstelbare schade aanrichten.

Koop dit!

Wat ook niet helpt is dat er met de aandacht voor de eerste 1000 dagen ook allerlei producten bij zijn gekomen om je kleintje ‘de beste start’ te geven. Fabrikanten van babyspullen springen daarop in: met deze verzorgingsset of slaapzak doe jij het beste voor je kind in de eerste 1000 dagen. Knappe ouder die dat weet te weerstaan.

En oké, met het Duizend dagen dagboek maakten wij ook een product. Tegelijk is de bedoeling daarvan altijd geweest: die eerste 1000 dagen vragen veel van je en we hopen je met dit dagboek daarbij te steunen. Door je te laten weten dat je het goed doet én dat je fouten mag maken. In het Duizend dagen dagboek beschrijf je de successen en vier je de mijlpalen samen, én kun je eerlijk opschrijven of klagen over wat je niet leuk vindt aan het ouderschap.

5 fabels over de eerste 1000 dagen

Ook psycholoog Dorien Yassa krijgt veel vrouwen in haar praktijk die bang zijn dat ze het niet goed genoeg doen in de eerste 1000 dagen van hun kindje. Daar probeert ze deze 5 fabels over de eerste 1000 dagen te weerleggen en het in perspectief te plaatsen:

  • De eerste 1000 dagen is het enige wat telt. De rest van je leven is dit niet meer te herstellen.
  • De eerste 1000 dagen moet je de behoefte van je kind continu vervullen, anders kun je je kind schaden.
  • Als mijn kind problemen heeft op latere leeftijd komt dat door mijn fouten in de eerste 1000 dagen.
  • De eerste 1000 dagen vormen je je kind voor altijd.
  • Als de eerste 1000 dagen van je kind goed zijn, is dat een garantie voor succes.

Zo simpel en deterministisch is het gelukkig niet. Kinderen zijn veerkrachtig en niet elke periode van stress of onzekerheid leidt tot blijvende schade. Uit onderzoek is bekend dat chronische stress een impact heeft op je (ongeboren) kind. Maar chronische stress is niet het type alledaagse stress. We hebben het dan over zeer stressvolle en kwetsbare situaties zoals (huiselijk) geweld, misbruik, verslaving of oorlog.

Zoals hoogleraar Tessa Rosenboom mooi verwoordt in deze lezing: sommige kinderen maken een valse start en hebben daar een leven lang last van. Negatieve ervaringen – mishandeling, verwaarlozing, verslaving of geweld in het gezin – in de kindertijd kunnen de kans vergroten dat een kind later mentale of fysieke gezondheidsproblemen krijgt. Die negatieve jeugdervaringen meemaken betekent niet dat het sowieso misgaat op latere leeftijd, maar de kans wordt wel groter als kinderen niet gezond en veilig kunnen opgroeien.

eerste-duizend-dagen

Geen goed/fout

Het lastige van die 1000 dagen stress is dat je als ouder aangesproken wordt op je eigen verantwoordelijkheid, terwijl het ondersteunen van toekomstige generaties een gedeelde verantwoordelijkheid voor de maatschappij is. Dat wat eigenlijk een oproep moet zijn aan de politiek, aan beleidsmakers en aan zorgprofessionals, lijkt nu verworden tot een individuele goed/fout vraag.

Daarmee bedoel ik natuurlijk niet te zeggen dat je je geen zorgen mag maken, want dat begrijp ik als moeder heel goed. Zorgen over het effect van een ingrijpende bevalling voor jou en je baby. Zorgen over of je kleintje wel genoeg voeding binnenkrijgt en groeit. Zorgen over of jouw somberheid of postnatale depressie invloed heeft op de hechting tussen jou en je kindje.

It takes a village to raise a child

Hoe lastig dat ook is: betrek het belang van die eerste 1000 dagen het niet op jezelf als persoon, maar bekijk het breder. Help mee om meer steun voor andere ouders en opvoeders te krijgen. Opvoeden doe je samen: met familie, vrienden, kennissen en buren. Je hoeft het niet alleen te doen. It takes a village to raise a child. Steun van je omgeving helpt om de zorg en opvoeding wat lichter te maken.

En overheid: investeer in de zorg voor jonge kinderen door programma’s als Kansrijke start, meer zorg en aandacht voor pas bevallen vrouwen, betere kinderopvang, lactatiekundige zorg voor borstvoedende mama’s en betere verlofregelingen voor mannen en vrouwen. Want alleen zo kan de zorg voor jonge kinderen, zeker als ze kwetsbaar of kansarmer zijn, nog verder verbeteren.

Het concept van de eerste 1000 dagen en een kansrijke start bieden aan jonge kinderen, is helder en goed wetenschappelijk onderbouwd. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de mentale en geestelijke behoeftes van baby’s en kinderen. Alleen dat mag uiteraard niet vervallen in schuld, angst, onzekerheid of stress bij ouders. Laten we het goede van de focus op de eerste 1000 dagen behouden én ouders beter ondersteunen.

Gratis een wekelijkse update?

How About Mom nieuwsbrief: korting, tips en de beste gelezen verhalen