Hoewel we het altijd over een zwangerschap van negen maanden hebben, is het niet vanzelfsprekend dat je je kindje de volledige veertig weken (of langer) draagt. Ongeveer zeven procent van de zwangerschappen in Nederland eindigt met een vroeggeboorte, omgerekend zo’n 12.000 baby’s per jaar. Wat houdt een premature bevalling in?
“We spreken van vroeggeboorte als je voor de 37e week van de zwangerschap bevalt. Dit kan spontaan gebeuren, doordat je weeën krijgt, je vliezen breken of je lichaam zo ziek is dat het zelf de bevalling laat beginnen”, vertelt Tamara, gespecialiseerd moeder-pasgeborene verpleegkundige in het OLVG Oost ziekenhuis in Amsterdam.
Er zijn een aantal factoren die kunnen bijdragen een premature bevalling, vertelt Tamara. “Als je al eens eerder te vroeg bevallen bent, dan is de kans groter dat dit bij een volgende zwangerschap ook gebeurt. Je baarmoedermond kan bijvoorbeeld vroegtijdig verkort zijn en/of zelf ontsluiten. Als je teveel vruchtwater meedraagt kan dit ook een reden zijn dat je vliezen voortijdig breken, door de overmatige druk die kan ontstaan op de vliezen. Ook een infectie van de baarmoeder of de vliezen kan een reden van vroeggeboorte zijn. Vaak komt dit voort uit een bacteriële infectie uit de vagina, maar dit hoeft niet. Het lichaam wil van de infectie af, de reactie kan dan zijn dat er weeën ontstaan. Andere infecties in het lichaam van een moeder kunnen er ook voor zorgen dat de bevalling vroegtijdig begint.”
Zwanger zijn van meer dan een baby kan ook zorgen voor een vroegtijdige bevalling. Dit heeft te maken met de ruimte van de baarmoeder, en met de draaglast van je lichaam, maar hierbij kunnen ook andere medische redenen een rol spelen. Volgens Tamara zijn zogeheten vleesbomen in de baarmoeder ook een boosdoener. “Veel vrouwen kampen hier mee. Het hoeft geen probleem te zijn als je niet zwanger bent, maar onder invloed van de hormonen tijdens de zwangerschap groeien deze vleesbomen vaak mee. Dit kan gepaard gaan met veel pijn en ongemak en ook dit kan ervoor zorgen dat je prematuur bevalt.”
Verder is roken een factor die kan bijdragen aan vroeggeboorte, maar ook het gebruik van bepaalde vormen van medicatie en het gebruik van verdovende middelen zoals drugs.
In sommige gevallen is er een medische reden waarom een vroeggeboorte wordt opgewekt, in plaats van zelf op gang komt. Een gynaecoloog kan dan besluiten om een vroeggeboorte op gang te brengen, bijvoorbeeld als de moeder ziek is of wordt (zwangerschapsvergiftiging bijvoorbeeld). Ook een afname van kwaliteit of voedende functie van de placenta, een tekort aan vruchtwater, een infectie van de baarmoeder, achterblijvende groei van de baby – of een combinatie van die factoren – kunnen er voor zorgen dat de behandelend arts adviseert om de baby vroegtijdig geboren te laten worden.
Vanaf 24 weken is een kindje levensvatbaar. De overlevingskans na 25 weken ligt dan rond de 55%. Elke week die daarbij komt, laat de overlevingskans aanzienlijk stijgen. Na 34 weken zwangerschap heeft de baby bijna even goede overlevingskansen als een op tijd geboren baby (Bron: Zorginstituut Nederland). Bij een vroeggeboorte vanaf 24 weken zijn de longen nog niet voldoende ontwikkeld, waardoor het kindje vrijwel altijd ademhalingsondersteuning en zuurstof nodig heeft. Vaak loopt dit minimaal tot 30 weken, maar meestal langer.
Waar je kindje in je buik de tijd krijgt om te groeien en te ontwikkelen, is er buiten de buik wat hulp nodig wanneer je kindje (veel) te vroeg geboren wordt. Baby’s die onder de 30 weken leeftijd geboren worden, zullen altijd op een Neonatale Intensive Care Unit (NICU) terecht komen, vertelt Tamara. Indien het kindje de grens van 30 weken voorbij is, worden premature baby’s ook op de post intensive care (IC) afdeling opgenomen.
Het kindje zal eerst voeding via het infuus krijgen, omdat ook het maagdarmstelsel nog onvoldoende ontwikkeld is om voeding te verwerken. Ook worden vaak verschillende medicijnen gegeven om onder andere het centrale zenuwstelsel te ondersteunen omdat de hersenen nog onvoldoende ontwikkeld zijn. Vanaf 34 weken mag een kindje “leren drinken”. Pas vanaf dan is het kindje in staat om de zuig-adem en slikreflex te coördineren, en dat allemaal tegelijkertijd.
In een moeder-kind centrum – die sommige ziekenhuizen hebben – kan de baby vaak op de kamer worden verpleegd, maar in veel ziekenhuizen zijn de afdeling verloskunde en neonatologie gescheiden. Dat betekent dat jij op de kraamafdeling ligt en daar wordt jij verzorgd en je medische controles krijgt, en jouw kindje op de neonatologie afdeling ligt. Voor veel ouders van premature baby’s is dit ingrijpend. Gelukkig kun je in de meeste gevallen je kindje wel op ieder moment van de dag bezoeken en krijg je volop de gelegenheid om huid op huid contact met de baby te hebben en te kolven in de buurt van je kindje.
Als nieuwe moeder krijg je tot een week na de bevalling dagelijks medische controles. Als uit die controles geen bijzonderheden komen en je verder gezond bent, wordt je ontslagen. Je dient in zo’n geval dus heen en weer te reizen om je kindje te bezoeken, of te verblijven in een familiehuis. Het is vaak wel mogelijk om (psychische) ondersteuning vanuit het ziekenhuis ontvangen, bijvoorbeeld een maatschappelijk werker die bij je langskomt als je bij je kindje bent.
Hoe ervaart een moeder de bevalling van een (veel) te vroeg geboren baby? Hoe voelt zij zich die eerste dagen en weken? Eline vertelt aan How About Mom haar verhaal.
