Naar schatting krijgt 15 % van de vrouwen tijdens hun zwangerschap te maken met zwangerschapsvergiftiging. Hoe ontstaat zwangerschapsvergiftiging? Hoe herken je het? En wat zijn de gevolgen?
How About Mom
Met ons team van 50 experts geven we jou betrouwbare informatie en advies in deze bijzondere fase van je leven.
Zwangerschapsvergiftiging
Wanneer er wordt gesproken over een zwangerschapsvergiftiging, gaat het om een verzamelnaam van 4 complicaties die ontstaan door een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Een andere naam voor hoge bloeddruk is hypertensie.
De complicaties zijn zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie, eclampsie en HELLP-syndroom.
Door de hoge bloeddruk tijdens een zwangerschapsvergiftiging werken bepaalde organen niet meer goed waardoor zowel moeder als kind in gevaar kunnen zijn. Het is dan ook belangrijk om alert te zijn op deze symptomen.
Oorzaak van zwangerschapsvergiftiging
Het is nog onduidelijk waarom sommige zwangere vrouwen zwangerschapsvergiftiging krijgen. Tijdens een zwangerschap verandert er van alles in het vrouwelijk lichaam, zoals de vochthuishouding, bloeddruk en bloedsomloop. Die aanpassingen gebeuren om de zwangerschap zo goed mogelijk te laten verlopen. Bij vrouwen die zwangerschapsvergiftiging hebben, verlopen die aanpassingen niet soepel. De reden daarvoor is onduidelijk.
Wel zijn er een aantal factoren die het risico op een zwangerschapsvergiftiging verhogen. Zo speelt erfelijkheid een rol, maar ook de aanleg en ontwikkeling van de placenta en het afweersysteem. Aangezien een exacte oorzaak niet is vastgesteld, kan zwangerschapsvergiftiging ook niet voorkomen worden.
De symptomen per type zwangerschapsvergiftiging
Alle 4 de complicaties die vallen onder zwangerschapsvergiftiging, uiten zich anders. Hieronder wordt uitgelegd wat de symptomen van zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie, eclampsie en het HELLP-syndroom zijn. Het kan ook voorkomen dat vrouwen die zwangerschapsvergiftiging hebben, (bijna) geen symptomen ervaren. Wees daarom alert op je lichaam en mocht je gedurende een langere periode last hebben van een van onderstaande symptomen, raadpleeg dan meteen de huisarts of verloskundige.
Zwangerschapshypertensie
Vrouwen die last hebben van zwangerschapshypertensie, krijgen in de tweede helft van hun zwangerschap een hoge bloeddruk terwijl ze daarvoor een normale bloeddruk hadden. Een normale bloeddruk is meestal 120 over 80, bij vrouwen met zwangerschapshypertensie is dat continu en voor een langere periode hoger of gelijk aan 140 over 90.
Uit onderzoek blijkt dat bij een te hoge bloeddruk er een verhoogd risico op complicaties voor moeder en kind ontstaat. Symptomen zijn:
- Hoofdpijn
- Gezichtsstoornissen zoals vaag zien en lichtflitsen
- Pijn of een knellend gevoel boven in de buik
- Tintelingen in de vingers
- Misselijkheid en overgeven
- Vocht vasthouden
Pre-eclampsie
Bij pre-eclampsie hebben vrouwen niet alleen een te hoge bloeddruk, maar ook een te grote afvoer van eiwitten via de nieren en urinewegen. Door een onderzoek van een arts wordt vastgesteld of de nieren nog wel goed werken. Hetzelfde geldt voor lever en bloedvaten. Ook stollingsproblemen en vochtophopingen kunnen ontstaan doordat ook je lever en bloedvaten verminderd werken. In de meeste gevallen wordt pre-eclampsie laat in de zwangerschap ontdekt. De symptomen bij pre-eclampsie zijn hetzelfde als bij zwangerschapshypertensie.
Sarah had tijdens beide zwangerschappen pre-eclampsie: ‘Niet alleen fysiek, maar ook mentaal heftig.’
Eclampsie
Vrouwen die last hebben van pre-eclampsie, kunnen ook te maken krijgen met eclampsie. Het gaat daarbij om dezelfde symptomen, maar er is dan ook sprake van stuiptrekkingen. De te hoge bloeddruk in de hersenschors zorgt dan voor stuiptrekkingen die lijken op een epileptische aanval. Stuipen zijn aanvallen met trekkingen van armen en benen. Eclampsie is een ernstige situatie die in enkele gevallen levensbedreigend kan zijn, ook voor de baby. Zo komt het loslaten van de placenta vaker voor.
Symptomen van eclampsie zijn:
- Gevoel dat er een band strak om je buik of hoofd wordt getrokken
- Eiwitverlies in de urine
- Extra prikkelbaar
- Problemen met concentreren
- Pijn in bovenrug
- Pijn in bovenbuik of onder de borst
- Versterkte reflexen
HELPP-syndroom
Over het algemeen is het HELPP-syndroom een complicatie van pre-eclampsie. Vrouwen die het HELPP-syndroom hebben, hebben ook hoge bloeddruk, eiwitverlies en houden veel vocht vast. HELPP staat voor hemolysis (bloedafbraak), elevated liver enzymes (leverfunctiestoornissen) en low platelets (verminderd aantal bloedplaatjes). Dit betekent dat er sprake is van een verhoogde afbraak van rode bloedcellen en een verstoorde leverfunctie. Bij het HELPP-syndroom is er een tekort aan bloedplaatjes waardoor de bloedstolling wordt ontregeld.
Vrouwen met het HELPP-syndroom voelen zich ernstig ziek, andere symptomen zijn:
- Hoofdpijn
- Misselijkheid en overgeven
- Pijn in buik of tussen schouderbladen
- Gevoel dat er een band strak om je buik zit
Â
Lieke bleek HELPP-syndroom te hebben: ‘In het ziekenhuis kreeg ik te horen dat ik binnen twee dagen moest bevallen.’
Diagnose en behandeling van zwangerschapsvergiftiting
Wanneer artsen vermoeden dat je zwangerschapsvergiftiging hebt, wordt dat daadwerkelijk vastgesteld door een onderzoek in het ziekenhuis. Het kan daarbij gaan om een bloedonderzoek, urineonderzoek, bloeddrukmetingen, CTG, echo’s of controle van het gewicht.
Eenmaal een zwangerschapsvergiftiging geconstateerd, luidt het advies om veel rust te nemen. Ook intensieve echo’s en controles en een ziekenhuisopname zijn vaak noodzakelijk. In enkele gevallen krijgen vrouwen medicijnen toegeschreven die de bloeddruk moet verlagen. Helaas is zwangerschapsvergiftiging niet te genezen en is bevallen de enige manier om de aandoening te stoppen.
Mocht je last hebben van eclampsie, dan is een ziekenhuisopname noodzakelijk. De arts geeft medicijnen om het stuipen te stoppen. Ook intensieve bewaking, soms op de intensive care afdeling, is noodzakelijk.
Hetzelfde geldt voor het HELPP-syndroom; ook dan worden vrouwen opgenomen in het ziekenhuis. In heel enkele gevallen, besluiten artsen dat het voor moeder en kind het beste is om de bevalling op gang te brengen. Echter wordt dit gezien als uiterste redmiddel en gaat de voorkeur ten allen tijden uit naar de baby zolang mogelijk laten zitten.
De gevolgen van zwangerschapsvergiftiging
Vrouwen die last hebben van zwangerschapsvergiftiging lopen het risico dat hun bloedvaten beschadigd raken waardoor er vochtophopingen ontstaan. Doordat er veel vocht uit de bloedvaten wegglijdt, wordt het bloed dikker waardoor het minder makkelijk stroomt. Het gevolg daarvan is dat bepaalde organen beschadigd raken en minder goed werken. Dat geldt voor de nieren, maar ook voor de lever en de placenta. Zwangerschapsvergiftiging kan daarom ook schadelijk zijn voor de baby omdat het ongeboren kindje te weinig voedingsstoffen en zuurstof binnenkrijgt via de placenta. Dat is weer van invloed op de groei van het kindje.
Uiteraard zorgt zwangerschapsvergiftiging ook voor heel veel ongemak. Vrouwen met zwangerschapsvergiftiging hebben immers veel last van hoofdpijn, misselijkheid en andere symptomen die erg vervelend en pijnlijk zijn.
Het herstel na een zwangerschapsvergiftigingÂ
Een zwangerschapsvergiftiging is niet alleen lichamelijk zwaar, maar ook mentaal. Het herstel van een zwangerschapsvergiftiging kan dan ook vaak even duren. In de meeste gevallen herstelt de vrouw volledig en mag zij na twee weken het ziekenhuis weer verlaten. Uiteraard hangt dit wel af van het type bevalling dat je hebt gehad.
Ook mentaal kun je een klap krijgen van een zwangerschapsvergiftiging. Het is dan ook goed om erover te praten met anderen en je gedachten te delen. Ook een nacontrole bij je huisarts of gynaecoloog is daar onderdeel van. Zij kunnen je informeren over wat er de afgelopen maanden lichamelijk met je is gebeurd.
Ervaringen met HELPP, pre-eclampsie en zwangerschapsvergiftiging
Mijn verhaal: ik kreeg het HELLP-syndroom tijdens mijn zwangerschap
Mijn bevalverhaal: bevallen met zwangerschapsvergiftiging
Mijn verhaal: zwangerschapsvergiftiging tijdens een tweeling-zwangerschap
How About Mom: een 'onmisbare app voor aanstaande moeders' 📲
