snakken stilte
05/05/2023

Bijwerkingen vaccinatie bij baby’s

Baby’s krijgen een aantal vaccinaties vanaf de geboorte tot aan de eerste 14 maanden. Elke vaccinatie kan gepaard gaan met bijwerkingen, ook bij baby’s. Bijwerkingen ontstaan meestal binnen twee dagen na vaccinatie. Vaak zijn de klachten na een vaccinatie mild en verdwijnen ze snel weer. In dit artikel vertellen we over mogelijke bijwerkingen van een vaccinatie bij je baby.

Voordat we het over bijwerkingen van vaccinatie bij baby’s hebben is het goed om even op een rij te zetten welke vaccinaties er zijn. Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) beschermt kinderen tegen een aantal ernstige infectieziekten waar kwetsbare baby’s erg ziek van kunnen worden. Vanaf de geboorte krijgt je baby al vaccinaties. Dit zijn de vaccinaties:

  • Bij 3 maanden: DKTP-Hib- HepB + Pneumokokken
  • Bij 5 maanden: DKTP-Hib- HepB + Pneumokokken
  • Bij 11 maanden: DKTP-Hib-HepB + Pneumokokken
  • Bij 14 maanden: BMR, meningokokbacteriën: A, C, W en Y
  • Bij 4 jaar: DKTP
  • Bij 9 jaar: BMR, DTP
  • Vanaf 10 jaar: HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker
  • Vanaf 14 jaar: meningokokbacteriën: A, C, W en Y

De meeste bacteriën en virussen waartegen gevaccineerd wordt, komen nauwelijks meer voor in Nederland. Kinkhoest, pneumokokkenziekte en hib-ziekten komen nog wel vaak voor in Nederland en juist deze ziekten kunnen heel ernstig verlopen bij baby’s. Zij kunnen ernstige complicaties krijgen en zelfs overlijden. We vertellen je hier meer over vaccinaties voor baby’s en waar alle afkortingen voor staan.

Meest voorkomende bijwerkingen bij baby’s

Wat kan je merken wanneer je baby een vaccinatie heeft gehad? Algemene, veelvoorkomende bijwerkingen na elke vaccinatie zijn koorts, huilen en een reactie op de prikplaats. Ook voelen baby’s zich vlak na de vaccinatie vaak niet lekker.

De meeste bijwerkingen zijn mild en verdwijnen gelukkig snel weer vanzelf. De kans dat een baby een ernstige bijwerking heeft, of een bijwerking die lang aanhoudt, is klein.

Bijwerkingen na Pneumokokkenvaccin, DKTP, meningokokken ACWY-vaccin

Na een vaccinatie tegen pneumokokken of meningokokken ACWY bij 3, 5, 11 of 14 maanden, kunnen ook bijwerkingen ontstaan. Meestal treden ze op binnen 2 dagen na de vaccinatie. Hetzelfde geldt voor het cocktail vaccin tegen DKTP (Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Polio), Hib- ziekten en Hepatitis B. Deze cocktail wordt gegeven aan baby’s van 3, 5 en 11 maanden oud om ze te beschermen tegen deze ernstige ziektes.

Bijwerkingen na BMR Vaccin

Na een vaccinatie tegen de bof, mazelen en rodehond (BMR) bij de leeftijd van 14 maanden, ontstaan bijwerkingen later dan bij de andere vaccinaties. Meestal krijgt je kind bijwerkingen tussen de 5e en 12e dag na vaccinatie. Het BMR-vaccin bevat levend verzwakte virussen dat een lichte infectie veroorzaakt. De ontstane bijwerkingen kunnen daarom lijken op een lichte vorm van mazelen, bof of rodehond. Deze zijn echter onschuldig en gaan vanzelf weer over. Ook zijn ze niet besmettelijk voor anderen.

Koorts of koortsstuip na vaccinatie

Een veelvoorkomende bijwerking van vaccinatie is koorts. Er is sprake van koorts wanneer de lichaamstemperatuur 38 graden of hoger is. In de meeste gevallen ontstaat de koorts 6 tot 8 uur na vaccinatie. Na de BMR-vaccinatie kan koorts ook na 5 tot 12 dagen ontstaan. De koorts verdwijnt meestal binnen 1 tot 2 dagen. Als de koorts langer duurt dan 3 dagen of weer terugkomt na een aantal koortsvrije dagen, neem dan contact op met de huisarts. Lees hier meer over koorts na vaccinatie.

Als een baby koorts krijgt na vaccinatie, dan kan een koortsstuip optreden. Een typische koortsstuip treedt op bij kinderen met een leeftijd tussen de 6 maanden en 5 jaar. Het kind verstijft dan en schokt heftig met de armpjes en beentjes. Dit kan enkele minuten tot een kwartier duren. Leg je kind in het geval van een koortsstuip op de zij en zorg er voor dat hij of zij zich niet kan bezeren. Bel ook direct de huisarts. Een koortsstuip ziet er alarmerend uit en is naar om mee te maken, maar kan zelden kwaad.

Reacties en pijn op de prikplek

Baby’s krijgen de prik meestal in hun dijbeen, en eventueel in de bovenarm. Op de prikplek kan een reactie ontstaan, zoals roodheid, warmte, zwelling, pijn of jeuk. Het been of de arm kan door deze reactie pijnlijk zijn, ook zonder dat er iets te zien is op de prikplek. Ook kan er een klein onderhuids bultje overblijven op de prikplek. Reacties op de prikplek beginnen ongeveer 3 tot 24 uur na vaccinatie en kunnen een paar dagen aanhouden. De klachten verdwijnen vaak weer vanzelf na enkele dagen, zonder dat behandeling nodig is.

Vaccinatie baby prik

Zwelling na vaccinatie

In sommige gevallen raakt het gebied rond de prikplek dusdanig opgezwollen dat het over het schouder-, elleboog- knie- of heupgewricht heengaat, of rondom de hele bovenarm. Dit wordt ook wel ‘extensive limb swelling’ genoemd. Deze reactie ontstaat meestal binnen 1 tot 2 dagen na de vaccinatie. Het verdwijnt meestal vanzelf binnen 4 tot 5 dagen, zonder blijvende klachten en zonder dat behandeling nodig is.

Huilen en ontroostbaar

Het komt vaak voor dat baby’s ongeveer 3 tot 24 uur na vaccinatie hangerig of huilerig zijn. Soms zijn ze ontroostbaar en huilen ze langdurig en op een hoge, indringende toon. Ze kunnen pijn hebben op de plek waar geprikt is, maar het kan ook zijn dat ze onrustig of overstuur zijn door de vaccinatie. Huilen kan ook later na een vaccinatie optreden als gevolg van koorts of het zich niet lekker voelen. Dit kan een aantal dagen duren. Deze klachten gaan meestal over zonder behandeling. Wanneer de klachten over zijn, stopt het huilen ook. Lees hier meer over huilen na vaccinatie.

Goed om te weten: huilen bij baby’s is normaal, zeker in de eerste maanden na de geboorte. Ook bij normaal huilgedrag gaan baby’s na de geboorte geleidelijk meer huilen, met een piek rond de twee maanden. Op een leeftijd van 6 tot 8 weken kunnen baby’s gemiddeld 2 tot 2,5 uur per dag huilen, zonder dat er iets aan de hand hoeft te zijn of er sprake is van een huilbaby. Daarna neemt het aantal uren dat baby’s per dag huilen weer af. Rond de 3 maanden is de huiltijd weer 1 tot 1,5 uur per dag.

Slapen na vaccinatie

De meeste baby’s slapen de eerste 24 uur na vaccinatie veel. Het kan ook zijn dat de baby juist minder slaapt, omdat hij of zij zich niet lekker voelt. Dit kan een paar dagen duren en gaat meestal vanzelf over. Lees hier hoe het zit met niet lekker zijn na vaccinatie.

Verkleurde beentjes

Vooral jonge zuigelingen kunnen verkleuringen van de beentjes krijgen na een inenting. Het gaat om warme, rode beentjes of juist blauwe of bleke, koude beentjes die 3 tot 4 uur na vaccinatie ontstaan. Ze hebben er vaak last van en huilen erbij. De verkleuring kan ook op de onderbuik optreden. De verkleuring is vaak scherp begrensd, en begint en stopt vrij plotseling. Het houdt meestal enkele uren aan. Deze verkleurde benen zijn onschuldig, maar kunnen wel zorgen voor ongerustheid bij de ouders. Hier lees je meer over verkleuringen van de huid na vaccinatie. 

Huiduitslag

Huiduitslag na de vaccinatie komt regelmatig voor. Het ontstaat meestal binnen 24 uur na de vaccinatie. Huiduitslag na een BMR-vaccinatie kan 5 tot 12 dagen na de vaccinatie nog ontstaan. Als er verder geen andere verschijnselen te zien zijn zoals zwellingen van de ledematen, dan is er vrijwel nooit sprake van een allergische reactie. De huiduitslag verdwijnt meestal vanzelf na een paar dagen.

Galbulten of netelroos

Vaccinatie kan galbulten veroorzaken, ook wel netelroos of urticaria genoemd. Er verschijnen roze of rode vlekken op de huid, soms met een witte rand eromheen. Ze kunnen licht opzwellen, erg jeuken en branderig aanvoelen. Galbulten kunnen binnen enkele minuten, maar ook pas een paar dagen na de injectie, ontstaan. Het komt op alle leeftijden voor, ook bij baby’s. Galbulten zijn vervelend maar onschuldig, en verdwijnen meestal weer binnen een dag. Lees hier meer over galbulten na vaccinatie.

Bleek en slap na vaccinatie (HHE)

Baby’s kunnen binnen 48 uur na de vaccinatie plotseling heel slap en bleek worden en een verminderd reactievermogen hebben. Dit wordt ook wel HHE (hypotonische hyporesponsieve episode) genoemd en komt vooral voor bij jonge zuigelingen, van rond de twee maanden. Het kan er beangstigend uitzien, maar is vrijwel altijd onschuldig. Meer informatie over HHE lees je hier.

Zeldzaam: allergische reactie

Acute, ernstige allergische reacties na een vaccinatie zijn heel erg zeldzaam en ontstaan vaak binnen enkele minuten tot een half uur na de vaccinatie. Niet alle huidreacties zijn allergische reacties. Als je baby klachten krijgt zoals luchtwegklachten, zwellingen in het gezicht of de keel of bij een verlaagd bewustzijn, dan is het belangrijk om direct 112 te bellen.

Toch een langdurige bijwerking?

Neem contact op met de huisarts bij ernstige of aanhoudende klachten na een vaccinatie bij een baby. Een langdurige bijwerking betekent dat de klacht voor 2 weken aanhoudt. Neem ook contact op met de huisarts als je baby erg suf is en/of kreunt, of als je je zorgen maakt. Het is belangrijk om jouw gevoel als ouder te volgen. Mogelijk is er iets anders aan de hand dan een bijwerking. 

Meld een (vermoedelijke) bijwerking bij Lareb

Heeft je baby een opvallende bijwerking na een vaccinatie? Of een (vermoedelijke) bijwerking veroorzaakt door de vaccinatie die lang aanhoudt? Meld deze dan bij het Lareb, de organisatie die hier onderzoek naar doet. Meldingen van bijwerkingen leveren nieuwe kennis op. Nieuwe kennis helpt mee aan een veilig gebruik van geneesmiddelen en vaccins.

Vaccinatie tijdens de zwangerschap of in de borstvoedingsperiode

Moeders van Morgen is het Nederlandse kenniscentrum van Lareb op het gebied van geneesmiddelen bij kinderwens, tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding. Op hun website vind je meer informatie over verschillende vaccinaties rondom de zwangerschap, onder andere de 22 weken prik, de griepprik en coronavaccinatie.

Meer lezen?

Koortsstuip bij baby’s en kinderen: wat moet je doen?

Huilende baby’s: wat is normaal?

Gratis een wekelijkse update?

How About Mom nieuwsbrief: korting, tips en de beste gelezen verhalen