Emotioneel herstel na een keizersnede

Dat je lichaam speciale aandacht nodig heeft bij het herstel van een keizersnede is natuurlijk niet gek. De wond op je buik is heel duidelijk ‘bewijs’ dat je iets heftigs hebt meegemaakt en dat je nog niet op volle toeren kan meedraaien. Door alle focus op je lichamelijke herstel, kun je makkelijk vergeten dat een keizersnede (gepland of ongepland) ook emotioneel herstel betekent.

Bevallen met een keizersnede hoeft absoluut geen vervelende ervaring te zijn. Zeker in het geval van een geplande keizersnede ben je als vrouw vaak goed op de hoogte van wat er gaat gebeuren en kun je je hierop voorbereiden. Op een ongeplande keizersnede, met of zonder spoed, ben je als vrouw (meestal) minder goed voorbereid. Soms moet er snel gehandeld worden, en schiet heldere goede communicatie er bij in, of ontstaat er een spannende situatie.

Er zijn verschillende oorzaken te noemen waardoor een keizersnede als intens, heftig of zelfs traumatisch ervaren kan worden. Bijvoorbeeld:

• Het is heel anders gegaan dan gehoopt en verwacht. De meeste vrouwen gaan er vanuit dat ze vaginaal gaan bevallen, dus dan kan een keizersnede een schok of teleurstelling zijn.
• Je maakt de geboorte van je kindje minder bewust (bij een ruggenprik) of helemaal niet bewust (bij volledige narcose) mee. Daardoor kun je moeite hebben met het wennen aan je baby;
• Je kunt het gevoel hebben dat een ‘normale’ bevalling je ontnomen is, of dat je – hoe irrationeel het ook is – gefaald hebt;
• In zeldzame gevallen werkt de ruggenprik niet goed en krijg je juist “te veel” mee;
• Er kunnen last minute beslissingen genomen die met jouw lichaam of jouw baby te maken hebben (bijvoorbeeld de keuze om voor algehele narcose te gaan in plaats van een plaatselijke verdoving). Naast dat dit een teleurstelling kan zijn, kan het ook voelen alsof je bij deze beslissing niet veel in te brengen had;
• Je baby kan niet altijd direct bij jou liggen, doordat hij of zij extra ondersteuning nodig heeft, het met jou zelf niet goed gaat, of omdat het beleid van het ziekenhuis is om de baby met partner snel naar de kraamafdeling te laten gaan. Vrouwen hebben dan vaak het gevoel dat ze belangrijke eerste momenten hebben gemist.
• Je bent fysiek beperkt tijdens de kraamtijd – vooral de eerste dagen. Misschien had je gehoopt om bijvoorbeeld de eerste luier zelf te verschonen maar lukt dit nog niet, en heb je het gevoel dat je een aantal magische eerste momenten mist.

Een, of een combinatie, van deze oorzaken kan je behoorlijk onzeker of verdrietig maken. Omdat dit juist zo’n mooie tijd zou moeten zijn, kun je je ook nog eens naar voelen over het feit dat je niet (altijd) in de zevende hemel bent.

Praten, praten, praten

Je hoeft dit verdriet en deze zorgen niet in je eentje te ervaren en verwerken. Wees niet bang om je gevoelens te uiten en deel jouw verhaal en ervaring met de mensen om je heen, zoals de kraamzorg, je partner, vriendinnen of familie. Zijn er bepaalde delen van de bevalling die jij je niet goed meer herinnert, vraag dan of de mensen de erbij waren deze voor je in kunnen vullen. Heb je vragen over hoe bepaalde dingen zijn gelopen of waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt? Weet dat het mogelijk is om een afspraak in te plannen met jouw gynaecoloog om de bevalling nog eens na te bespreken. Dit kan tijdens de reguliere controle zes weken na de bevalling, maar ook daarvoor of daarna (zeker als je bij die afspraak niet met de gynaecoloog die de bevalling begeleidde hebt gesproken).

Marie-Claire vertelt: “Ik had gehoopt op een thuisbevalling in bad. Ik wist wel dat het helemaal anders kon lopen, maar ik had nooit verwacht dat mijn baby geboren zou worden met een spoedkeizersnede. Gelukkig was ik wel bij kennis gedurende de operatie, maar ze konden mijn baby pas na een half uur bij me leggen. De borstvoeding lukte niet goed en ik kon de eerste twee dagen eigenlijk niets.”

“Ik schaamde me. Was ik te kleinzerig geweest? Is de bevalling daarom ‘misgegaan’? En deed ik wel hard genoeg mijn best bij het geven van borstvoeding? Ik had de eerste twee dagen mijn baby niet eens naakt gezien. Kende ik mijn baby dan eigenlijk wel? Zou ik het door hebben gehad als iemand mijn baby per ongeluk had verwisseld?”

Angst om weer zwanger te raken

Het is goed om erbij stil te staan dat je ook pas na maanden of zelfs jaren – bijvoorbeeld op het moment dat je na gaat denken over een tweede kindje – last kunt krijgen van een bevalling die anders liep dan gepland. Ook al is het een tijd geleden, het is belangrijk om niet alleen rond te blijven lopen met deze gevoelens of angsten. Je kunt je zorgen aankaarten bij jouw huisarts, die je indien nodig kan doorverwijzen naar een gespecialiseerde psycholoog. Ben je bijvoorbeeld voor de tweede keer zwanger en spelen er dan ineens angsten of zorgen op, bespreek dit dan met je verloskundige of gynaecoloog.

“Wanneer je eenmaal een keizersnede hebt gehad, heb je bij volgende bevallingen een medische indicatie om in het ziekenhuis te bevallen”, vertelt Claire Stramrood, gynaecoloog in opleiding en gespecialiseerd in psychische klachten rondom zwangerschap en bevallen. “Dat heeft te maken met het litteken dat in je baarmoeder zit, en daarmee een zwakke plek is die in zeldzame gevallen kan scheuren tijdens de bevalling. Daarom zal de gynaecoloog de voors- en tegens van een vaginale bevalling en van een geplande keizersnede met je bespreken.”

“Belangrijk daarbij zijn niet alleen de kansen en risico’s, maar ook waar jij je goed bij voelt en of je nog ergens angst of zorgen over hebt. Voor beide scenario’s – een geplande keizersnee en vaginale bevalling – zijn er misschien dingen in communicatie of begeleiding die je heel belangrijk vindt. Aarzel niet om deze dingen te bespreken.”