Misschien heb je het deze week gelezen in het nieuws of dit item gezien op Nieuwsuur: ‘duizenden vrouwen hebben pijn tijdens een keizersnede’. Een bericht waar je misschien van schrikt, zeker als je nog gaat bevallen. How About Mom spreekt met twee gynaecologen. ‘Pijn is altijd een signaal. En daar proberen we naar te handelen. ‘
In Nederland bevalt ongeveer 18% van de zwangeren met een keizersnede. De helft daarvan is ongepland, ook wel een spoedkeizersnede.
Nieuwsuur maakte een item waarin twee vrouwen na een (spoed)keizersnede aan het woord kwamen. Zij vertelden pijn gevoeld te hebben tijdens hun bevalling.
Uit een internationaal meta-onderzoek – een groot onderzoek naar beschikbare medische kennis – blijkt dat 10-15% van de vrouwen aangeeft hiermee te maken te hebben. Maar het is niet bekend hoe vaak het voorkomt in Nederland.
We spraken met gynaecoloog Laura Heman (St. Jans Gasthuis, Weert) en auteur van het boek De Bevalparadox, en gynaecoloog Koen Deurloo (Diakonessenhuis, Utrecht), auteur van het boek Door de ogen van een gynaecoloog. Zij herkennen allebei de berichtgeving. Wel geven ze aan: die genoemde percentages van 10-15% in Nieuwsuur lijken aan de hoge kant.
Laura legt uit: ‘Een keizersnede is een ingrijpende operatie: het is de enige grote buikoperatie die met ruggenprik en dus zonder algehele narcose wordt verricht. Bij de operatie openen we het buikvlies, wat kan zorgen voor een pijn die doorstraalt naar je bovenlijf. Dat is dus niet niks om te ervaren.’
‘Sowieso blijven vrouwen vaak de aanraking op en ín hun lijf voelen – ook zonder pijn – wat psychologisch gezien ook behoorlijk heftig is, bijvoorbeeld ook het geduw en getrek als de baby bijvoorbeeld vast zit in het bekken.’
Bij een keizersnede wordt een ruggenprik als verdoving gegeven. Hoe weet je of de verdoving werkt?
Gynaecoloog Koen Deurloo legt uit: ‘Voor ons als zorgverleners is één ding heilig: een vrouw mag geen pijn voelen tijdens de keizersnede. Daarom testen we altijd vooraf met een pincet op de huid. Als de vrouw dan iets voelt, stoppen we direct en overleggen we met de anesthesioloog. We gaan pas verder als de pijnstilling echt goed werkt.’
Baby zelf uit de buik tillen: dit is de moeder-geassisteerde keizersnede
‘In mijn eigen praktijk zie ik dat onvoldoende werkende ruggenprikken gelukkig weinig voorkomen. Maar elk geval is wat mij betreft er één te veel. Daarom blijven we alert en blijven we communiceren. Een vrouw moet voelen dat ze veilig is en dat we er voor haar zijn.’
Er zijn veel zaken die een rol spelen bij pijn, zoals angst, het verwachtingspatroon en duidelijke communicatie, hoeveel spoed en stress er is. Ook de soort ruggenprik maakt uit, een opgespoten epiduraal (EDA) of spinaal, legt Laura uit. ‘De ruggenprik luistert nauw: niet te hoog en niet te laag, want een te hoge verdoving kan weer andere problemen geven, bijvoorbeeld niet goed kunnen doorademen.’
Laura: ‘Het kán zijn dat de zenuwblokkade van de verdoving niet goed zit, of de verdoving niet goed werkt. Dit mag niet worden weggewuifd als angst bij de vrouw.’
‘Ik ben mij altijd erg bewust van zo’n signaal van een zwangere: er kan bij (te veel) pijn gekozen worden voor extra pijnstilling of toch nog algehele narcose. Er is ook zelden zoveel spoed dat er geen tijd of mogelijkheid is voor een nieuwe poging.’
Daar sluit gynaecoloog Koen Deurloo zich volledig bij aan. ‘Pijn wuiven we nooit weg. Pijn betekent altijd: stoppen. We luisteren naar de vrouw, we passen aan en als het moet, wachten we. Dat zijn we verplicht aan iedere vrouw.’
Koen: ‘Alleen in ernstige spoedsituaties waar de baby in nood is, kan narcose nodig zijn. Dat is verdrietig, want de moeder maakt het moment van geboorte dan niet mee en daarom proberen we dat zoveel mogelijk te voorkomen.’
Laura vult aan: ‘Een algehele narcose heeft ook nadelen: je bent als vrouw niet wakker bij de geboorte van je kind en een baby krijgt het narcosemiddel ook in zijn of haar bloed. Dus dit is altijd een lastige beslissing.’ Dat overkwam Sanne, die een algehele narcose kreeg.
Beiden gynaecologen zeggen dat één ding vast staat: pijn is altijd een signaal. Koen: ‘Wat ik vrouwen vooral zou willen meegeven: tijdens een keizersnede ben je niet alleen. Er is een heel team dat voor je werkt, ook al lig je daar alleen op tafel. Als jij zegt: dit voelt niet goed, dan handelen we en proberen we je zo goed mogelijk te begeleiden.’
Laura: ‘Al met al is het soms ingewikkeld: waar je nu het beste aan doet als dit zich voordoet op de operatiekamer. Maar door te blijven communiceren met het team en te overleggen met de zwangere, en wat zij op dat moment wilt, komen we er wel uit. Pijn is een belangrijk onderwerp, wat zeker leeft binnen de gynaecologie.’
Als je binnenkort een keizersnede krijgt en je maakt je zorgen: bespreek het. Bereid je voor: je zorgverleners zijn er om naar je te luisteren.
Meer lezen?
Zo maak je een geboorteplan – ook bij een keizersnede
Bang om te bevallen: wat kun je eraan doen?
How About Mom nieuwsbrief: korting, tips en de beste gelezen verhalen