‘Dat waar ik zo bang voor was, gebeurde toch wel’

Nadat haar eigen moeder na de zwangerschap in een psychose raakte, was Leonie zelf ook bang om moeder te worden. Na de geboorte van haar tweeling Lev en Viggo zakte ze steeds dieper weg in een postpartum angst- en stemmingstoornis. Nu, ruim vijf jaar later, kijkt ze terug. ‘Ik ben zo trots op de veerkracht van mijn gezin.’

Leonie is samen met haar vriend Serge ouders van twee zoons. Het gezin woont in Utrecht.

‘Mijn verhaal begint al voor de geboorte van mijn tweeling Lev en Viggo (2018). Ik ben kind van een moeder met psychiatrische problematiek en maakte in mijn jeugd een depressie mee. Dus kon ik met mijn medische tweelingzwangerschap en geschiedenis met depressie direct op gesprek komen bij de POP-poli: de afdeling Psychiatrie, Obstetrie (Verloskunde) en Pediatrie (Kindergeneeskunde) in het ziekenhuis.’

Bij de POP-poli

‘Mijn zwangerschap verliep gelukkig goed. Aan de ene kant was het fijn dat de gynaecoloog en het zorgteam er zo bovenop zaten. Maar aan de andere kant voelde het ook stigmatiserend, juist omdat het tijdens de zwangerschap eigenlijk erg goed met me ging. Ik herinner me nog goed dat de POP poli helemaal achter in een aangrenzend gebouw zat, we eindeloos lange gangen door moesten en er buiten de psychiater niemand zat. Het voelde echt weggestopt en dat gevoel droeg ik tijdens de zwangerschap met me mee.’

‘Ik beviel van Lev en Viggo met een spoedkeizersnede. Na de bevalling werden de kindjes direct van mij weggehaald. Serge bleef bij ze maar ik kon ze de eerste uren niet vasthouden. Het heeft even geduurd voordat ik echt voelde dat dit mijn baby’s waren. Gelukkig groeide dat verliefde gevoel in de weken na de bevalling.’

Tweeling borstvoeding geven

‘Het was enorm aanpoten met twee baby’s en herstellen van de keizersnede. Ik had veel moeite met borstvoeding geven aan de tweeling en doordat de melkproductie achterbleef, was mijn dag een aaneenschakeling van borstvoeding geven, aanvullen met flesjes kunstvoeding en vervolgens weer kolven. Enorm vermoeiend.’

‘Ik merkte dat ik bijna obsessief bezig was met of de kindjes wel voldoende binnenkregen. Ik realiseerde me dat dit hele borstvoedingsverhaal mij het plezier begon te ontnemen en ik niet goed van Lev en Viggo kon genieten. Daarom maakten we de lastige keuze om na tien weken te stoppen met de borstvoeding. Hoewel het voelde alsof ik ze tekortdeed, was dat het beste besluit dat ik kon nemen. Mijn baby’s kregen er een moeder voor terug die veel beter in haar vel zat en optimaal kon genieten. Dat waren heerlijke weken.’

Terug naar werk

‘Ik werkte voordat ik zwanger werd in de jeugdzorg, in een baan waar ik veel plezier uit haalde maar die ook zwaar was. De werkdruk lag hoog. Toen mijn werk vier maanden na de bevalling weer zou starten, ging ik daar steeds meer tegenop zien. Ik voelde me fysiek niet goed. Mijn lichaam gaf zo duidelijk aan dat dit niet goed ging. Ik heb het uiteindelijk drie weken volgehouden.’

‘Het moment waarop het mis ging heb ik als een beeld in mijn hoofd. De jongens waren ongeveer 4 maanden en lagen lekker te brabbelen in de box. Ik zat op de bank vertederd naar hen te kijken en ineens was het gevoel daar: de leeftijd die mijn jongens nu hebben, is de leeftijd die ik had toen mijn moeder werd opgenomen op de psychiatrische afdeling en niet meer thuis zou komen. Hoe kan je zo’n klein baby’tje nu achterlaten?’

‘Bij mijn moeder bleken de psychische klachten begonnen te zijn na de bevalling. Enkele maanden na mijn geboorte belandde mijn moeder in een psychose. Mijn moeder heeft in haar gezin van herkomst heftige dingen meegemaakt. De geboorte van mij bleek de trigger voor haar mentale klachten. Door haar manische depressiviteit en borderline verbleef ze altijd in instellingen. Maar noch mijn vader noch ik werden betrokken bij de behandeling van mijn moeder. Door de hulpverlening werden wij op een afstand geplaatst, terwijl ik me altijd heel verantwoordelijk voelde. Zoiets meemaken in je jeugd is heftig. Mijn oma heeft die moederrol overgenomen: bij haar voelde ik me veilig.’

Ik ging overcompenseren

‘Toen ik naar mijn kinderen in de box keek, knapte er iets. De druk van werk, het besef dat mijn moeder ziek werd en nooit meer beter zou worden. Dat was het begin van een enorm zware periode waarin ik steeds sterkere angsten kreeg om mijn kinderen te verliezen, de zorg niet uit handen wilde geven en de relatie met mijn eigen moeder opnieuw moest definiëren.’

‘Mijn verleden kwam opnieuw voorbij. Nu ik zelf moeder was geworden moest ik beelden en gebeurtenissen een plek geven. Alle boosheid, onbegrip, het opnieuw verwerken van mijn eigen jeugd, met als coping dat ik ging overcompenseren. Dat was enorm vermoeiend. Ik was alleen maar thuis, wilde de zorg voor Viggo en Lev niet uit handen geven. Ik hield obsessief alle schema’s en aantekeningen bij in de notities van mijn telefoon.’

‘Het gevoel van paniek, angst, de huilbuien: ik voelde aan alles dat het niet goed met me ging. Met een partner die heel erg op me lette en dankzij de huisarts die adequaat handelde, werd ik doorverwezen naar een psycholoog die gespecialiseerd is in postpartum problematiek. Daar heb ik behandeling gehad voor mijn postpartum angst- en stemmingsstoornis. Ook traumatherapie in de vorm van EMDR hielp om de heftige gevoelens vanuit mijn jeugd in relatie tot mijn moeder milder te maken.’

‘Wat mijn moeder is gebeurd, gaat mij niet overkomen, dacht ik. Maar waar ik zo bang voor was, gebeurde toch wel. Ook pas maanden na de bevalling kunnen psychische klachten ontstaan.’

Afscheid nemen van mijn moeder

‘Mijn moeder beëindigde in mei 2022 haar leven middels euthanasie. Voor haar was dit het enige waar ze wel controle over kon hebben. Het psychisch lijden werd voor haar te groot. Al 36 jaar streed zij tegen haar psychische problemen. Ze was op. Het proces naar de euthanasie hebben Serge en ik samen met haar meegemaakt, tot aan het hospice en moment van overlijden aan toe.’

‘Het klinkt misschien gek, maar de periode naar de euthanasie toe, is een periode geweest waar mijn moeder en ik dingen uit het verleden hebben kunnen herstellen. Er was erkenning voor elkaars pijn en het gemis van een moeder, en het gemis van een dochter. Vanuit verbinding hebben we elkaar kunnen loslaten. Soms vraag ik me nog wel eens af, als haar psychische problemen na de geboorte eerder waren opgepikt en zij hier de passende behandeling voor had gekregen, of het dan anders voor ons was gelopen.’

Het is niet mijn schuld

‘Mijn moeder was ziek. Ik heb me vaak afgewezen gevoeld als kind. Wanneer je al zo jong gescheiden wordt van je moeder, er door hulpverlening geen oog is voor de ouder-kindrelatie en je als kind niet kan bevatten wat er gebeurd, dan betrek je dat als kind op jezelf: het is mijn schuld, want het is begonnen met mijn geboorte. Inmiddels weet ik dat het niet mijn schuld is dat mijn moeder ziek is geworden, maar het raakt me nog steeds. De EMDR-therapie heeft geholpen om de scherpe randjes eraf te halen. Dat was het begin van herstel.’

‘Als ik terugkijk op de afgelopen jaren, ben ik trots op de veerkracht van mijn gezin. Serge is een geweldige partner die een eigen bedrijf combineerde met de zorg voor een tweeling en voor mij zorgde. Ik ben trots op hoe veerkrachtig wij zijn. Ik zelf ook. Ik heb mijn eigen pijn aan durven kijken om beter te worden. Mijn moeders geschiedenis herhaalt zich niet. Hier stopt het verhaal.’

Meer over Leonie: bekijk haar website en Instagram

Dit wil Leonie meegeven over een postpartum depressie

• ‘Tegen hulpverleners zou ik willen zeggen: de ouder met postnatale klachten staat niet alleen. Die heeft een partner, een baby en wellicht oudere kinderen. Gezinsgerichte hulp is essentieel. Heb oog voor de ouder-kind relatie en verbinding binnen het gezin.’
• ‘Ik vond het zo fijn dat de huisarts aangaf: ‘als het niet goed gaat, kun je ons altijd bellen’. Dat gaf een gevoel dat ik er terecht kon.’
• ‘Het leven met een pasgeboren baby (of meerling) is hectisch. Juist wanneer een vriend of vriendin geen reactie geeft en jij je zorgen maakt, blijf dan hulp bieden. Wat kan ik voor je doen? Blijf contact zoeken en kijk wat je kunt doen, ook als je weinig of niets hoort.’

Dit interview met Leonie is onderdeel van de serie ‘De vele gezichten van een postnatale depressie’. Met dit fotoproject willen How About Mom en fotografe Sanne Ravensbergen het taboe rondom postnatale depressie doorbreken. In deze serie worden tien vrouwen geportretteerd die een postpartum depressie hebben meegemaakt.