Heeft de smartphone invloed op de band met je kind?

Verpest smartphone de band met je kind? Het is een vraag die jou misschien ook wel eens bezighoudt. Hersenonderzoeker Marion van den Heuvel bestudeerde 50 vrouwen en hun baby’s en concludeert: ja, smartphonegebruik bij jonge baby’s en kinderen is schadelijk.

Al tijdens je zwangerschap bouw je een band op met je baby. Die hechting met je baby begint in de buik en gaat door zodra je kindje geboren is. De basis voor een goede hechting tussen ouders en baby wordt in het eerste levensjaar van de baby gelegd, en blijft zijn of haar hele leven van belang.

Smartphone gebruiken bij baby

Inmiddels zijn smartphones niet meer weg te denken uit ons leven. Maar is smartphonegebruik in de buurt van een baby of klein kind schadelijk? Het antwoord is ja, volgens hersenonderzoeker Marion van den Heuvel van Tilburg University. Ze deed een ‘still face’-onderzoek in haar laboratorium met 50 vrouwen en hun baby’s.

Still face: beroemd psychologisch experiment

Marion baseerde haar smartphone-onderzoek op een beroemd psychologisch onderzoek om de interactie tussen baby’s en hun ouders of verzorgers te bestuderen. Psycholoog Edward Tronick bedacht in 1975 een experiment om te onderzoeken welke impact een ‘still face’ (een uitdrukkingsloos gezicht) van een ouder heeft op de emoties en het gedrag van een kind. 

Het experiment gaat als volgt: in het onderzoekslaboratorium speelt een ouder eerst met de baby. Daarna verandert de ouder zijn of haar gezichtsuitdrukking door alle interactie met het kindje te stoppen en uitdrukkingsloos voor zich uit te kijken. De ouder toont geen emotie, reageert niet op het kind en vermijdt oogcontact.

De baby’s vonden dit heel verwarrend en gingen hierdoor vaak tekenen van stress en ongemak vertonen. Ze begonnen te huilen, pogingen te doen om de aandacht te trekken of zich terug te trekken. In de derde en laatste fase van het experiment (het herstel) reageert de ouder weer positief op het kind.

Het interessante en aangrijpende resultaat van dit still face experiment is dat baby’s heel snel reageren op het ‘still face’-gedrag van hun ouder. Die reactie toont aan dat baby’s sterk afhankelijk zijn van de interactie en het emotionele contact met hun ouders voor hun emotionele welzijn en ontwikkeling. De laatste fase, waarin de ouder opnieuw positief reageert en contact maakt, is bedoeld om te laten zien hoe de interactie weer positief kan worden hersteld, en het kind weer geruststelt en troost.

Uitdrukkingsloos naar smartphone staren

Fast forward naar 2023. In Marions onderzoek werden 50 baby’s en moeders gevolgd in het onderzoekslaboratorium. Plaats van een still face keken de moeders nu naar hun smartphone. In het experiment is te zien dat een 9 maanden oude baby de aandacht van haar moeder probeert te trekken, wanneer ze merkt dat mama alleen gefixeerd is op de smartphone.

Op je scherm turen en daarbij je omgeving vergeten is ‘bijna een dagelijks stillface experiment voor baby’s’, aldus Marion. Die smartphone kan in de weg zitten bij de interactie en het emotionele contact met een baby, en – bij veel smartphonegebruik – negatieve invloed hebben op baby’s emotionele welzijn en ontwikkeling.

Onderzoeker Marion, zelf moeder van een baby van 6 maanden, is duidelijk. ‘Nadat ik dit onderzoek heb gedaan en alles wat ik nu heb gezien, zou ik zeggen dat een telefoon eigenlijk geen plek heeft in een gezin. In ieder geval niet in het eerste jaar’, vertelt ze in deze video van de Universiteit van Nederland.

Echt contact maken

Door oogcontact stemmen moeder en baby op elkaar af, maar dat gaat niet als mama alleen maar naar het scherm staart. Het gaat erom dat een kind vooral echt contact nodig heeft: knuffelen, spelletjes spelen, zingen en aanrakingen.

Je hoeft je smartphone echt niet weg te gooien: de telefoon is nou eenmaal onderdeel van ons leven. Maar het is belangrijk om erop te letten dat je smartphone niet ten koste gaat van één op één tijd met je baby.

Meer lezen?
Hier lees je waarom je kind afleiden met een smartphone geen goed idee is

Wat kun je doen om je smartphone minder te gebruiken als ouder?