Symptomen van een bevallingstrauma

Een bevalling kan de meest fantastische dag van je leven zijn, de meest verschrikkelijke en alles daartussenin. Maar hoe herken je nou of je daadwerkelijk een bevallingstrauma hebt opgelopen? In dit blog deel ik mogelijke symptomen van een bevallingstrauma en geef je en tool waarmee je zelf kunt onderzoeken of het zinvol voor je zou zijn om professionele hulp te zoeken om jouw bevalling te verwerken.

Het pallet aan symptomen en klachten die je kunt ervaren na een traumatische bevalling is groot. Van fysieke stressklachten tot emotionele klachten zoals een lage zelfwaardering en een moeilijke hechting met je kindje. Dit komt omdat er verschillende dingen in je lichaam gebeuren tijdens een traumatische bevalling. Zo wordt ons stresssysteem geactiveerd en blijft dit actief lang na je bevalling. Je lichaam blijft hierdoor in standje ‘alarm’ staan. De hoge stress levels ontregelen je hormonale systeem en daarmee alle andere systemen in je lichaam, waaronder je spijsverteringsstelsel of zenuwstelsel. Alles in ons lichaam is namelijk met elkaar verbonden.

Daarnaast is het van nature de bedoeling dat een fysiologisch programma wordt afgedraaid wat er onder andere voor zorgt dat je als moeder voor je kindje wilt zorgen en dat de band tussen hem/haar en jezelf wordt gevormd. Zie het als software die moet worden geïnstalleerd zodat je een nieuwe functie kunt vervullen. Als er iets ‘mis’ gaat tijdens je bevalling, ontstaat er een error in dat proces en kan de installatie van de ‘moeder-software’ niet goed worden voltooid.

‘Ik herken mezelf niet meer’

Vaak worden alleen PTSS-achtige symptomen vermeld, bijvoorbeeld nachtmerries, wanneer men het heeft over een bevallingstrauma, maar dit geeft geen volledig beeld. Sommige klachten zijn een stuk subtieler dan PTSS verschijnselen, andere ‘horen erbij’ volgens de volksmond. Denk aan slaapproblemen, vermoeidheid of mombrain.

Wat zijn symptomen van een bevallingstrauma?

• Je bent snel boos, verdrietig of gefrustreerd
• Je bent het vertrouwen in jezelf of waardering voor jezelf kwijt
• Je ervaart paniek, angsten, nachtmerries of flashbacks
• Je hebt moeite met dingen of gevoelens onder woorden brengen en met hulp vragen
• Je hebt geen zin meer in of energie voor de dingen die je voor je bevalling leuk vond (bijv. spontaan uit eten of afspreken met vriendinnen)
• Je bent snel overprikkeld, kunt je niet concentreren of hebt moeite met gesprekken volgen
• Je hoofd is sneller vol, je kunt geen overzicht meer houden en je kunt minder aan qua taken/werkzaamheden
• Je bent hyperalert, hebt het gevoel niet meer te kunnen ontspannen
• Eigenschappen die je een beetje had, zijn extreem uitvergroot (bijv. controledrang wordt controledwang)
• Je voelt je eigen grenzen niet meer (bijv. vermoeidheid of honger)
• Je bent vaak ziek, hebt fysieke stressklachten of slaapproblemen
• Je ervaart een gevoel van machteloosheid of onmacht, de wereld voelt een stuk onveiliger dan voor je bevalling
• Je wordt steeds weer getriggerd in een gevoel van falen – ‘zie je nou wel, dit kan ik ook al niet’

‘Ik heb niet het gevoel dat ik moeder ben’

Een bevallingstrauma heeft daarnaast, doordat je ‘moeder-software’ niet goed/volledig geïnstalleerd is, ook een grote impact op je hechting met je kindje en hoe je je voelt in het moederschap. Hier ook weer: het ene gevolg is subtieler dan het andere. 

Dit zijn de dingen die ik vaak hoor in mijn praktijk:

• Je kunt niet praten over je bevalling en vermijd het liefst gesprekken die gaan over de bevalling van anderen
• Of: je kunt er makkelijk over praten, maar je voelt er helemaal geen emoties bij. Je voelt je afgevlakt
• Je wil de slechte start koste wat kost goedmaken met je kindje en voelt je intens schuldig
• Je hebt extreme moeite met het loslaten van je kindje, vertrouwt niemand anders met hem of haar en wil ook de verzorging voor je kindje niet uit handen geven (ook niet aan je partner)
• Je ervaart veel spanning of stress wanneer je kindje huilt, je hebt het gevoel alsof je lichaam dan op tilt slaat
• Je voelt je (extreem) onzeker als moeder.
• Je hebt nog een kinderwens, maar durft niet opnieuw zwanger te worden (en hierdoor ook geen sex meer te hebben)
• Je ervaart problemen in de hechting met je kindje, hebt het gevoel dat je niet van hem/haar geniet of zelfs houdt
• Je ervaart spanning of stress in je lijf rondom de verjaardag van je kindje.

Zelfonderzoek bevallingstrauma: is het zinvol om hulp te zoeken?

Sommige moeders ervaren een hele waslijst aan symptomen of klachten na een traumatische bevalling, bij anderen lijkt het op het eerste gezicht allemaal wel mee te vallen. Daarnaast kan het zo zijn dat je wel veranderingen bij jezelf ervaart, maar dat je die niet direct koppelt aan hoe je je bevalling hebt ervaren. Met de onderstaande tool van Het Centrum voor Geboorte en Trauma kun je de mogelijke impact van je bevalling bij jezelf onderzoeken.

Lees de stellingen hieronder en schrijf het voor jou meest passende antwoord en de bijbehorende score op:
0 = helemaal niet mee een
1 = niet mee eens
2 = niet mee eens en niet mee oneens
3 = mee eens
4 = helemaal mee eens

Tel je behaalde scores bij elkaar op. Heb je een score lager dan 30? Dan kun je zeggen dat je een bevallingstrauma hebt opgelopen en dat het zeer zinvol voor je zou zijn om professionele hulp te zoeken. 

Meer lezen?
Mijn bevalverhaal: een prachtige thuisbevalling, na een eerdere traumatische ervaring
Een bevallingstrauma: ‘Maar je baby is toch gezond?!’