De afkorting PCOS kennen we wel, maar we weten niet precies wat het inhoudt, waar die afkorting voor staat (Polycysteus Ovarium Syndroom) en al helemaal niet hoe we dat foutloos uitspreken.
PCOS is een hormonale afwijking die ervoor zorgt dat je eierstokken minder goed werken. Normaal gesproken horen je eierstokken veel vrouwelijke hormonen en een klein beetje mannelijke hormonen aan te maken. Bij PCOS is het evenwicht tussen vrouwelijke en mannelijke hormonen verstoord. Dat verstoorde evenwicht tussen mannelijke en vrouwelijke hormonen heeft vaak als gevolg dat je eisprong achterblijft en je minder of onregelmatiger ongesteld wordt. Andere symptomen zijn acné of overbeharing (door de mannelijke hormonen), haaruitval, overgewicht en cystes op je eierstokken.
PCOS is een goedaardige aandoening, maar het heeft mogelijk wel een effect op je zwangerschapswens. De kans bestaat dat je minder vruchtbaar bent en dat het langer duurt – of in een uiterst geval zelfs niet lukt – om zwanger te worden. Dat gegeven en het feit dat vijf tot tien procent van de vrouwen in hun vruchtbare leeftijd een vorm van PCOS hebben, maakt het een aandoening die veel impact kan hebben op je leven.
Waardoor PCOS wordt veroorzaakt, is niet bekend. Er zijn wel aanwijzingen dat erfelijkheid een rol speelt. Doordat PCOS zich op verschillende manieren kan uiten, is het een complexe aandoening om te diagnosticeren. Een (huis)arts kan daardoor makkelijk de diagnose PCOS ‘missen’. Door middel van een echo of bloedonderzoek kan vast worden gesteld je de aandoening hebt.
PCOS heeft verschillende uitingsvormen en de klachten die jij ervaart kunnen anders zijn dan een andere vrouw met PCOS. De diagnose PCOS wordt gesteld als je twee van deze drie kwalen hebt:
Bij Linda werd een paar jaar geleden de diagnose PCOS gesteld. “Ik stopte na acht jaar met de pil en mijn ongesteldheid bleef maandenlang uit. Na een jaar ging ik naar de huisarts, het voelde niet goed om helemaal niet ongesteld te worden. Hij wees ‘ontpillen’ aan als oorzaak. Ik wist dat er iets anders aan de hand moest zijn en kreeg uiteindelijk een doorverwijzing. Op de echo bij de gynaecoloog waren vochtblaasjes op mijn eierstokken te zien. Zo werd de diagnose PCOS gesteld.”
Afhankelijk van jouw klachten en wensen op dat moment – wil je bijvoorbeeld graag zwanger raken – zal er een advies worden gegeven. In feite is er geen behandeling of medicatie voor PCOS, maar er zijn wel opties om klachten te verminderen of je kans op een natuurlijke zwangerschap te vergroten.
Als je last hebt van overgewicht, dan is afvallen vaak de eerste stap. Hoewel (de meeste) huisartsen of gynaecologen geen concrete leefstijl adviezen geven, is er wel steeds meer bekend over het positieve effect van beweging, minder stress en gezonde voeding op PCOS klachten zoals een ontregelde cyclus. Afvallen kan als gevolg hebben dat je menstruatie zich op natuurlijke wijze herstelt. Maar dit is helaas geen garantie. Een vervolgstap kan zijn om een behandeling te starten waarbij je ovulatie door middel van medicatie wordt opgewekt (ovulatie-inductie). Meer informatie over deze behandeling kun je bijvoorbeeld lezen in deze patiëntfolder van het LUMC.
Heb je (nog) geen kinderwens maar kamp je wel met andere problemen die worden veroorzaakt door teveel mannelijke hormonen (zoals overbeharing en acne), dan kunnen deze klachten soms minderen door het gebruik van de anticonceptiepil of een Mirena spiraal. Je kunt voor advies hierover het beste terecht bij je huisarts.
