Zwangerschapsjeuk

Een jeukende buik, jeukende borsten, jeukende armen, jeukende benen, jeukende handen of jeukende voeten. Ongeveer 1 op de 5 zwangeren heeft tijdens haar zwangerschap last van jeuk. Zwangerschapsjeuk komt in verschillende vormen voor: van eczeem tot zwangerschapscholestase tot ernstige zwangerschapsjeuk (PEP/PUPPP).

Foto van Nicolien van de Have

Nicolien van de Have

Nicolien van der Have is huisarts. Ze heeft een eigen praktijk als leefstijlarts, gespecialiseerd in kinderwens en zwangerschap.

Huisarts Nicolien: ‘Door hormonale veranderingen kunnen bestaande huidafwijkingen verergeren, verminderen of er kunnen nieuwe afwijkingen ontstaan.’

‘Van alle zwangeren heeft 14-20% last van zwangerschapsjeuk. Er zijn 6 huidaandoeningen die jeuk tijdens de zwangerschap kunnen veroorzaken: 5 daarvan gaan gepaard met huidafwijkingen. Ik vertel je er meer over én geef advies wat je kunt doen bij deze verschillende vormen van jeuk.’

Prurigo gestationis

In het eerste en tweede trimester ontstaan kleine jeukende bultjes op de benen of armen. Deze zijn erg hinderlijk, maar onschadelijk voor moeder en kind en trekken vaak na de bevalling weer weg. De jeuk kan behandeld worden met vette zalven, hormoonzalven of anti-allergie tabletten.

Prurigo gestationis - zwangerschapsjeuk

Zwangerschapscholestase

Indien er jeuk is maar er is niets te zien op de huid is er een hoge verdenking op zwangerschapscholestase. Dan stijgt de hoeveelheid galzouten wat jeuk veroorzaakt op de handpalmen en voetzolen.

Vaak neemt de jeuk toe gedurende de dag en vaak ook ’s nachts. Dit is geassocieerd met risico’s voor de foetus zoals vroeggeboorte. Het is dan belangrijk om bloed te laten prikken.

Liekte maakte zwangerschapscholestase mee: ‘Door  zwangerschapscholestase waren mijn galwaarden te hoog en dat kon zowel gevaarlijk zijn voor mezelf als voor de baby. Uiteindelijk beviel ik van Sep met een keizersnede. Dat was best een klap die ik moest verwerken.’

Zwangerschapseczeem

Zwangerschapseczeem treedt op bij 7-10 % van alle zwangerschappen. Soms gaat het om opvlamming van al bestaand eczeem, maar bij de meeste vrouwen is het een eerste keer dat eczeem voorkomt. De oorzaak is mogelijk een sterke toename van het antistof IgE, noodzakelijk om de zwangerschap niet af te stoten.

Het eczeem vormt geen risico voor moeder en kind. De behandeling bestaat uit vette zalven, hormoonzalven of anti-allergie tabletten.

zwangerschapseczeem

Pruritische zwangerschapsfolliculitis

Pruritische zwangerschapsfolliculitis is pruritic folliculitis of pregnancy in het Engels, afgekort PFP.

PFP is een ontsteking van de haarfollikels en treedt op na de tiende week in het tweede trimester. Bij deze huidaandoening is er sprake van puisten en rode bulten. Meestal begint het op de romp en spreidt het erna uit. Je hoeft geen jeuk te hebben.

Meestal verdwijnt pruritische zwangerschapsfolliculitis binnen een maand na de bevalling, maar soms ook al tijdens de zwangerschap.

PFP vormt geen gevaar voor moeder en kind. Wat goed helpt is hormoonzalf of een combinatie zalf met 10 % benzoylperoxide en 1% hydrocortison. De jeuk is het beste te verhelpen met anti-allergie tabletten.

Pruritische zwangerschapsfolliculitis PFP jeuk zwangerschap

PUPPP: bulten en blaasjes op de huid

Ongeveer één procent van de zwangere vrouwen krijgt te maken met PUPPP, wat staat voor pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy.

Een andere naam is polymorphic eruption of pregnancy of pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy (PEP/PUPPP). Dit zijn twee namen voor dezelfde aandoening.

De oorzaak van PUPP is onbekend maar heeft mogelijk verband met het oprekken van de buik. Het ontstaat in het tweede of derde trimester of na de bevalling. Het begint met rode bultjes op de armen of benen en soms in de striae op de buik. Het is ongevaarlijk voor moeder en kind en de klachten verdwijnen binnen 3 dagen tot een week post partum. Hormoonzalf werkt vaak goed.

Ervaring met PUPP

Kelly had last van PUPPP, een extreme vorm van zwangerschapsjeuk. ‘PUPPP kan zorgen voor jeukende bultjes, kleinere of grotere galbulten en soms ook blaasjes. De jeukende bultjes en blaasjes breidde zich uit over de rest van mijn lijf. Ze zeggen weleens dat jeuk erger is dan pijn. Daar kan ik me 100% in vinden.’

Zwanger jeuk PUPP
PEP PUPPP zwangerschapsjeuk

Pemphigoid gestationis (PG), ook wel herpes gestationis genoemd

Pemphigoid gestationis of PG Dit is een auto-immuunziekte. Dit is een zeldzame aandoening. Je hebt er hoger risico op als je dit al een keer gehad hebt of als je een andere auto-immuunziekte hebt.

In het tweede of derde trimester, of direct na de bevalling, ontstaan blaasjes op een rode ondergrond zonder betrokkenheid van striae. Daarna verschijnen vanuit de navel korsten en  ontvellingen die zich uitbreiden naar het hele lichaam.

PG is niet zonder risico’s voor moeder en kind en een vermoeden hierop is altijd een indicatie voor een verwijzing naar een gynaecoloog of dermatoloog.

Pemphigoid gestationis (PG)

Huisarts Nicolien: ‘Ik hoop dat ik je met deze uitleg van deze huidaandoeningen meer informatie heb kunnen geven over hoe jeuk ontstaat tijdens de zwangerschap.’

‘Merk je afwijkingen op je huid of merk je dat de jeuk continu aanwezig is en ook een stuk heviger wordt, vraag dan advies aan je verloskundige of huisarts.’

How About Mom: een 'onmisbare app voor aanstaande moeders' 📲