De sociale en vrolijke Nanine verandert na de geboorte van haar zoontje Vic in een steeds banger persoon. Door een postpartum depressie, sterk beïnvloed door hormonen en slaapgebrek, krijgt ze steeds meer angsten en piekergedachten. ‘Ik veranderde in een bang vogeltje dat nergens meer naartoe durfde.’
Als we Nanine spreken heeft ze net ook een minder goede nacht achter de rug. ‘Maar onvergelijkbaar met hoe het twee jaar geleden was’, vertelt ze.
Moeite met slapen
‘Ik heb eigenlijk altijd wel moeite gehad met slapen, als ik veel stress had of een hoge werkdruk. Tijdens de zwangerschap werd het slechter slapen erger, door de lichamelijke kwalen en de druk die ik voelde als ik ‘s nachts weer wakker lag en dacht: ik moet morgen werken, ik moet nu slapen.’
Intussen groeide de baby in haar buik door. ‘Vic was een groot kind met 4,5 kilo. Ik keek erg op tegen bevallen maar wilde ook klaar zijn met de zwangerschap. In de dagen voor de bevalling sliep ik bijna niet meer. Ik had zo’n dikke buik en kon nauwelijks comfortabel liggen. De helft van de week sliep ik 3 tot 4 uur per nacht en dat brak me echt op.’
Inleiding en heftige bevalling
Op haar eigen verzoek werd Nanine ingeleid met 41 weken. De inleiding duurde 3 dagen en ze beviel uiteindelijk met een keizersnede. ‘Ik heb een hele heftige bevalling gehad en die twee nachten in het ziekenhuis nauwelijks geslapen. Toch voelde ik direct zoveel liefde voor Vic zodra hij er was. Het was direct huilen van geluk toen hij op mijn borst werd gelegd.’
Nanine wilde Vic graag borstvoeding geven, maar na de bevalling kwam de borstvoeding moeilijk op gang. ‘Ik wilde zo graag borstvoeding geven, het is toch de beste voeding voor je kleintje. Maar het ging zo moeizaam. Na twee weken wilde Vic niet meer uit mijn borst drinken. Hij was boos en ongeduldig met aanhappen. Ik kolfde fulltime, dag en nacht. Nu denk ik achteraf: waarom heb ik het mezelf zo zwaar gemaakt?’
Eindeloos rondjes met de kinderwagen
Haar vriend Aron ging na twee weken weer aan het werk en daar zag Nanine tegenop. ‘Ik voelde me zo machteloos in mijn eentje. Vic wilde niet drinken, ik was nog niet hersteld van mijn keizersnede en was aan mijn lot overgelaten. Overdag sliep Vic heel moeilijk, ik liep eindeloos met Vic de kinderwagen en met een kolf-bh aan door de tuin en het huis.’
‘Na ruim 2 maanden besloot ik om te stoppen met borstvoeding en fulltime kolven: het werd te zwaar. Door de borstvoeding sliep ik veel beter in die eerste weken na de bevalling. Dat komt door het hormoon prolactine in de borstvoeding, dat hielp enorm bij het in slaap vallen. Toen ik afbouwde met de borstvoeding startte de slapeloosheid.’
Ook het moment om weer te beginnen met werk kwam snel in zicht. ‘Hoewel ik weer zin had om aan het werk te gaan na de bevalling, kwam het moment eigenlijk veel te vroeg. In week 11 na de bevalling stond ik weer op de vloer als bedrijfsleider in een restaurant. Het was hoogzomer, topdrukte op de zaak en ik stond gelijk 100% aan. Terwijl ik voorraad aan het wegzetten was, voelde ik mijn keizersnede litteken trekken. De eerste week ging het wel, maar de tweede week ging het mis.’
‘Nadat ik op een avond alleen thuis kwam om half 9 – Aron was naar een congres – gaf ik Vic een fles en legde hem op bed. Ik ging zelf ook in bed liggen, in de hoop te kunnen slapen. Alleen er gebeurde niets, behalve heel veel piekeren. Ik zag ieder uur verstrijken en ik dacht alleen maar: ‘ik moet morgen werken’. Dat is de nacht waarop de slapeloosheid begon.’
Niet kunnen slapen na de bevalling
‘Ik sliep steeds slechter, en die slapeloosheid werd erger. Daar kwamen paniekaanvallen bij. Ik sleepte me echt naar mijn werk. De spanning bouwde overdag steeds meer op. ‘Wat als ik vannacht ook niet slaap’ spookte door mijn hoofd. Na een week nauwelijks slapen kreeg ik een paniekaanval. ‘Jij meldt je morgen ziek en we bellen de huisarts’ zei Aron, die mij trillend in bed zag liggen.’
‘In juli 2022 begon mijn depressie. In de week van de Vierdaagse heb ik me ziek gemeld en ging ik naar de huisarts. ‘Misschien moet je even rustig aan doen, je bent te hard van stapel gelopen’ kreeg ik te horen. Zorgverleners kunnen onbedoeld dingen zeggen die zo kwetsend of niet helpend zijn. De huisarts zag niet in dat constant aan staan, constant piekeren, angstig zijn en niet slapen signalen zijn van postpartum depressie. Ik kreeg kalmerende medicatie mee en dat werkte in het begin best aardig. Maar naarmate de depressie verergerde, werkte de medicatie steeds minder goed. En ik kreeg te horen dat ik het echt maar twee of drie nachten achter elkaar mocht gebruiken en dan weer zelf moest proberen te slapen, in verband met het risico op verslaving.’
‘Dat ging elke keer finaal mis: dan sliep ik niet of was ik de hele dag angstig voor de nacht die eraan zat te komen. Die opmerking triggerde mijn angst enorm. Ik was bang om te slapen én bang om verslaafd te raken aan de medicatie. ‘Mijn lijf is stuk!’ zei ik tegen Aron. Als de oxazepam uitgewerkt was, kwamen de angst en paniek vol terug.’
Niemand begreep écht hoe ik me voelde. Mijn omgeving maakte ook opmerkingen die niet helpend waren: ‘Nanine had altijd al een beetje slaapproblemen’. Ja, dat heb ik maar dit was zo’n ander kaliber. Die constante gedachtes die door mijn hoofd gingen, die steeds donkerder werden. Als je zo weinig slaapt, zit je bijna tegen een psychose aan.’
Bubbel van angst
‘Ik had angst voor de dag, zodra Aron de deur uit ging en ik er alleen voor stond. Ik kon nergens meer van genieten. ‘Het gaat nooit meer over. Dit gaat nooit meer weg. Zo’n lieve baby en ik kan er niet van genieten, wat ben ik voor een slechte moeder’ ging door mijn hoofd. Ik zat in die bubbel van angst, in een soort parallelle wereld. Mijn vriend Aron, die zelf arts is, zei dat ik een depressie had. Maar in mijn hoofd klopte dat niet: ik voelde wel een band met mijn baby, ik was keigek op Vic. Ik heb geen suïcidale gedachten, ik wil hem niets aandoen dus ik heb geen postnatale depressie, dacht ik.’
Via de huisarts komt Nanine in contact met een psycholoog. ‘Op het intakeformulier moest ik invullen welke therapievorm mij geschikt leek. Ik had ergens gelezen over cognitieve gedragstherapie. Achteraf gezien had ik eerst hulp moeten krijgen voor de insomnia, en daarna pas aan cognitieve gedragstherapie kunnen beginnen. We waren geen match, de psycholoog en ik. Ik zat trillend van slaapgebrek bij haar, terwijl zij probeerde te relativeren met woorden als ‘we slapen allemaal weleens slecht. Je gaat niet dood als je niet slaapt’.
Nanine belandde door zelf te zoeken op internet bij de Facebook groep ‘Slapeloos na krijgen kind’, met vrouwen die ook niet sliepen na de bevalling. Daar vond ze herkenning en las ze over de POP-poli. ‘Ik werd steeds wanhopiger, nadat de verschillende soorten slaap- en kalmerende medicatie van de huisarts niet werkten. Ik was zo op van de strijd met mezelf. ‘Als ik dood ben, dan heb ik deze gedachten niet meer’, ging door mijn hoofd. Ik zat maar apathisch thuis naar Vic te kijken. ‘Wat moet ik met jou de hele dag’, ging door mijn hoofd. Zo vaak ben ik uit huis gevlucht, naar het bos, om de rusteloosheid te verdrijven. Uren heb ik in het bos gelopen.’
Huilend bellen naar de POP-poli
De huisarts verwees haar door naar de POP-poli, maar die heeft een wachtlijst. ‘Ik belde na een week huilend naar de poli. Ik weet niet meer hoe ik voor mijn kindje moet zorgen, ik heb hulp nodig, gaf ik aan. De doktersassistente die ik sprak nam me serieus en ik werd die middag teruggebeld: ik kon binnen 3 dagen langs voor de intake.’
Bij de POP-poli in het CWZ Ziekenhuis, waar ze ook bevallen is, begon de lange weg naar herstel voor Nanine. ‘De psychiater schreef naast twee soorten slaapmedicatie ook sertraline voor, een antidepressivum. Het zorgde ervoor dat ik niet om 3 of 4 uur ‘s nachts met razend hart en stress wakker werd. Ik heb gehuild van geluk toen ik weer een nacht 8 uur had geslapen.’
‘Na twee weken merkte ik dat ik minder angstig werd. Na een week of vijf had ik weer zin om te koken en naar de supermarkt te gaan. Ik begon me echt beter te voelen. Eindelijk kon ik weer een fijne mama zijn. Ik voelde nog meer liefde voor Vic en voelde me tegelijkertijd zo verdrietig dat ik al die maanden gemist had.’
Eerder goede hulp had klachten verminderd
‘Ik heb me zo verloren voelen. Achteraf gezien had de huisarts er veel meer bovenop moeten zitten. Als ik eerder goede hulp had gekregen was ik minder depressief geworden. Ik was zo angstig: ik kon geen boodschappen meer doen, durfde niet meer naar grote groepen mensen, niet meer met vrienden af te spreken. Zo ben ik helemaal niet: ik ben het sociaalste van onze vriendengroep. Door de angst was ik veranderd in een bang vogeltje dat nergens meer naartoe durfde.’
De weg naar herstel gaat met ups en downs. Nanine blijft de arts-psychiater en verpleegkundig specialist van de POP-poli zien, als ze terugvallen heeft. ‘Ik schrok daar erg van. Ik herinner me een babyshower bij mijn schoonzus. Ineens werd het me allemaal teveel en ik kreeg een paniekaanval. De hele weg naar huis heb ik gehuild en was ik zo overstuur. Die kut depressie! De verpleegkundig specialist vroeg me daarna in welke fase van mijn cyclus ik zat. Ik moest ongesteld worden. Blijkbaar zijn de hormonen voor mij nog een grote trigger voor mijn mentale gezondheid. Ook heb ik EMDR-therapie gehad, wat de scherpe randjes eraf haalde.’
‘Nu, twee jaar later, ben ik trots op hoe ik het allemaal heb gedaan. Een postnatale depressie en zorgen voor een baby. En ik ben trots als ik naar mijn zoon kijk. Vic is echt een mama’s kindje. Hij heeft er niets van gemerkt dat ik ziek was.’
Tips van Nanine
- ‘Als het niet goed met je gaat is de drempel om zelf te bellen heel hoog. Als de huisarts of assistent had gebeld na een aantal weken om te vragen hoe het toen met me ging, was veel eerder duidelijk dat het niet goed ging.’
- ‘Zoek online naar hulp en informatie. Ik voelde me zo alleen en zat hier thuis met mijn angsten. Ik ontdekte een Facebookgroep met lotgenoten, ‘Slapeloos na krijgen kind’. Die verhalen lezen en dat contact was zo fijn.’
- ‘Vrouwen die veel piekeren of zich niet goed genoeg vinden: loop er niet te lang mee rond. Praat erover. Hoe eerder je het onderschept, hoe makkelijker het is om de ergste klachten hopelijk voor te zijn.’
- ‘Blijf op je strepen staan als je merkt dat het niet goed gaat. Ik kreeg in het begin vaak te horen; Ja, je bent net moeder geworden. Dat is nou eenmaal zwaar. En alle jonge ouders slapen slecht. Je moet gewoon even wennen… Kom voor jezelf op, hoe lastig het ook is.’
De vele gezichten van een postnatale depressie
Dit interview met Nanine is onderdeel van de serie ‘De vele gezichten van een postnatale depressie’. Met dit fotoproject willen How About Mom en fotografe Sanne Ravensbergen het taboe rondom postnatale depressie doorbreken. In deze serie worden tien vrouwen geportretteerd die een postpartum depressie hebben meegemaakt.
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd op 06 juni 2024. Laatste update: 17 februari 2025.