Helpt een dieet bij endometriose?

Vrouwen die endometriose hebben – naar schatting 1 op de 10 – willen graag weten wat ze kunnen doen om de pijn en klachten te verminderen. Helpt een dieet bij endometriose? Emma Huijs, diëtist-onderzoeker in het Radboudumc, vertelt meer over de rol van voeding en dieet bij endometriose.

Endometriose is een chronische aandoening die naar schatting 10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft. Vaak wordt pas na jaren ontdekt dat iemand endometriose heeft. Bij endometriose ontstaan ontstekingsreacties door weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies, maar dat zich buiten de baarmoederholte bevindt. Veel vrouwen met endometriose ervaren pijnklachten. Er is veel behoefte aan een behandeling of verlichting van deze symptomen.

Huib van Vliet, gynaecoloog in het Catharina Ziekenhuis dat een expertisecentrum endometriose heeft, zegt daarover: ‘Endometriose kan een enorme invloed hebben op het sociale-, werk- en privéleven van jonge vrouwen.’

Behandeling van endometriose

Er zijn verschillende therapeutische behandelmogelijkheden van endometriose, pijnstillers, hormonale medicijnen of een operatie. Maar vanwege het beperkte succes van behandelingen en het chronische karakter van endometriose hebben veel vrouwen behoefte om zelf invloed uit te oefenen op de symptomen van endometriose. Er is steeds meer aandacht voor de invloed van voeding en leefstijl op endometriose. ‘Daar wilde ik graag meer onderzoek naar doen’, zegt Emma Huijs, diëtist-onderzoeker bij het Radboudumc.

Welke invloed hebben dieet en voeding bij endometriose?

Hoewel er nog meer onderzoek nodig is, zijn er steeds meer vrouwen die ervaren dat voeding en leefstijl een positieve invloed hebben op hun endometriose en de pijnklachten. ‘Hoe dat werkt weten we nog niet precies’, aldus Emma. ‘Voeding kan invloed hebben op je hormoonhuishouding, immuunsysteem en darmgezondheid, ook wel microbioom genoemd. Mogelijk heeft het om die reden ook invloed op de endometriose en kan voeding bijdragen in het verminderen van klachten.

Een ontstekingsremmend dieet bij endometriose

Emma volgt met haar onderzoek vrouwen met endometriose die een ontstekingsremmend dieet gaan volgen. ‘Het ontstekingsremmend dieet is voornamelijk gebaseerd op de Richtlijnen goede voeding, waarbij de focus ligt op de inname van groente, fruit, noten, peulvruchten, volkoren granen, noten, vis en voldoende zuivelproducten. Er is een beperking van de inname aan rood en bewerkt vlees, alcoholische en suikerhoudende dranken, zout, toegevoegde suikers en verzadigde vetzuren. ’

Klinkt ingewikkeld, maar eigenlijk is het simpel: probeer zo veel mogelijk onbewerkte, gezonde en meer plantaardige voedingsmiddelen te eten. ‘We willen het zo haalbaar mogelijk maken voor mensen met endometriose, en juist niet te veel restricties.’

Het onderzoek naar het ontstekingsremmende dieet loopt nog, intussen behandelt Emma als diëtist ook wekelijks patiënten in haar diëtistenpraktijk. ‘Ik zie in de praktijk ook veel positieve effecten van een aanpassing in dieet bij vrouwen met endometriose.’ Als je endometriose hebt en op zoek bent naar begeleiding bij het aanpassen van je leefstijl of vragen hebt over voeding, tipt Emma het netwerk van Endometriose Diëtisten Nederland (EDN).

Onderzoek met menstruatiebloed

In het Radboudumc worden deelnemers aan het onderzoek begeleid bij het opvolgen van het dieet en het maken van aanpassingen in het voedingspatroon. Naast vragenlijsten wordt er ook bloed, menstruatiebloed, ontlasting en vaginale vloeistof verzameld om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen, vertelt Emma.

‘Ontsteking is een belangrijke factor in de ontwikkeling, toename en de symptomen van endometriose. Verschillende onderzoeken hebben gesuggereerd dat voedingsstoffen met ontstekingsremmende eigenschappen effectief kunnen zijn bij het verminderen van endometriose-geassocieerde pijn.’

De relatie tussen voeding, endometriose en ontstekingen is echter nog niet helemaal duidelijk. Wij denken dat een ontstekingsremmend dieet de functie van immuuncellen zou kunnen verbeteren. En ontstekingen kan verminderen, wat zou kunnen resulteren in een verbeterde gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit en vermindering in pijnscores. Het zou fijn zijn als we iets kunnen betekenen voor zo’n grote groep vrouwen’, besluit Emma.