Momguilt: wie heeft er geen last van?

Ik moet de eerste moeder nog tegenkomen die het niet voelt: momguilt. Een schuldgevoel dat samenhangt met het moeder zijn en alle keuzes die je daarin maakt. Wat maakt momguilt anders dan ‘gewoon’ schuldgevoel? En kun je er iets aan doen?

‘Lekker gekookt, mama’, zegt mijn dochter van 3,5 smakkend als ik haar een bordje spaghetti met spinazie a la crème uit de vriezer serveer. Ik ben blij dat ze lekker eet, maar direct voel ik me schuldig: welke loedermoeder zet haar kind zo’n maaltijd voor? Een vriendin belt als ik net onderweg ben naar de crèche om de kids op te halen. In plaats van direct te melden dat ik later terugbel (wat ik meestal doe en daarna vergeet) en door te lopen, besluit ik op een bankje in de zon te gaan zitten en met haar te bellen. Wat is het fijn om weer even bij te praten. Een half uur later, vijf minuten voor sluitingstijd, stap ik met een schuldgevoel de crèche binnen.

Ik voel het als ik de kindjes ‘s ochtends met haast wegbreng zodat ik zelf nog een uur kan sporten voor mijn werk of als ik me op een ‘moeder-dag’ te veel laat afleiden door mijn telefoon. Ik voel het als ik stylinglotion in Olivia’s haar spuit om te maskeren dat we het gisteravond zijn vergeten te wassen en als ik Jacob met Olivia mee televisie laat kijken zodat ik zelf even rustig kan ontbijten. En ik voel het al helemaal als ik op donderdagochtend de kids naar de creche breng voor de derde dag op rij. Hoewel ik weet dat ik ze de dag erna bij me thuis heb, kan ik op dat moment alleen denken: waarom doe ik dit ook al weer?

Wat maakt momguilt nou zo anders dan ‘gewoon’ schuldgevoel? Ik geloof dat er drie factoren een rol spelen (die ook weer met elkaar te maken hebben):

• Je bent verantwoordelijk voor iemand die zelf nog geen keuzes kan maken en van jou afhankelijk is. Natuurlijk is Olivia steeds meer een autonoom persoon dat zelf haar kleding uitkiest, verzoeknummers heeft in de auto en laat weten dat ze op haar vrije dag graag naar de Hema wilt fietsen voor een ijsje. Maar wat we haar als avondeten voorzetten, hoeveel avonden in de week ik doorwerk, of we haar op zwem- of dansles laten gaan, of we drie of juist geen boeken voorlezen, hoe we omgaan met schermtijd: dat zijn keuzes die wij als ouders nemen en die een effect op haar hebben.
• Je hebt minder tijd, dus moet je prioriteiten stellen en keuzes maken. Als je kiest voor één ding, betekent dit dat je iets anders moet laten. Kies je voor meer tijd of aandacht voor je kindje, dan voelt dit (bijna) altijd goed. Kies je voor je werk, het huishouden, je relatie of – the horror – jezelf, dan kan dit snel een schuldgevoel opleveren.
• Je hebt te maken met verwachtingen van de maatschappij, van vrienden, familie en afkomstig van sociale media. Niet alleen van mensen om je heen, maar zelfs van wildvreemden op straat. Wat hoor jij als moeder te doen (en vooral te laten) en wat kun je allemaal anders, beter, sneller, of leuker aanpakken? Zeker als je zwanger of net moeder bent, ben je ontzettend gevoelig voor al deze tips, opmerkingen en adviezen. Je trekt je dingen snel persoonlijk aan en het heeft een direct effect op je schuldgevoel.

Uiteindelijk hebben we zelf vaak nog het allerstrengste oordeel over onszelf. We leggen veel druk op onszelf en veroordelen onze eigen keuzes het hardst van iedereen. Deel maar eens iets waar je je schuldig over voelt met een andere moeder of vriendin en ze zal zeggen: joh, waar maak je je druk om! Zij zal in de meeste gevallen een voorbeeld geven van iets waar zij zich schuldig over voelt. Zo zie je: we ervaren deze gevoelens allemaal.

Ook goed om bij stil te staan: de dingen waar jij je schuldig over voelt als moeder, worden door je kind enerzijds niet zo ervaren, maar vooral ook niet herinnerd. Wanneer jij en je kindje een goede band hebben, mag en kun je heel veel ‘fouten’ maken (als in: een keer niet gezond koken, later naar bed). Ook als je een keer heel boos wordt op je kind is dat een kans om te laten zien hoe je het goed maakt en dat je ruzie kunt herstellen.

We ervaren allemaal deze schuldgevoelens, maar we doen ook allemaal ons best. We maken de keuzes waarvan wij denken dat ze goed zijn voor ons kindje, maar ook voor onszelf. Dat betekent dat je soms een uitgebalanceerde biologische maaltijd maakt en ‘s avonds vijf boeken voorleest, en dat het soms een tv-diner met vissticks en een dikke knuffel voor het slapengaan is. Iedere dag draag je de zorg voor jouw kindje(s) en doe je daarnaast nog 101 andere dingen. Alsof het niets is. Je hebt er misschien zelf geen erg meer in, maar dat is wel een prestatie. Als je een keer iets laat zitten, met minder aandacht doet of een duidelijke keuze voor jezelf maakt, dan mag dat gewoon. Je doet het goed mom, je hoeft niet aan jezelf te twijfelen.