Is een muts bij pasgeboren baby nodig?

Baby’s krijgen vlak na de geboorte vaak een muts op. Het idee erachter is dat een mutsje het hoofd warm houdt. Maar een mutsje kan ook belemmeren in huid-op-huidcontact en zorgt ervoor dat de moeder haar baby minder goed kan ruiken, wat juist belangrijk is voor de werking van hormonen bij moeder en kind. Is een muts bij een pasgeboren baby echt nodig?

De reden waarom deze vraag vaker wordt gesteld, is omdat er inmiddels steeds meer bekend is over de werking van hormonen. Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf aanmaakt en die allerlei functies in het lichaam regelen en processen beïnvloeden. Tijdens en na de bevalling spelen hormonen bij moeder en baby een belangrijke rol, bijvoorbeeld in het op gang komen van borstvoeding.

Moeder en baby: niet meer uit elkaar

Navraag bij verloskundigen leert dat een muts bij een baby opzetten is ontstaan in de periode waarin baby’s na de geboorte direct weggehaald werden bij de moeder om te worden gewogen, gemeten en gewassen. 

Tegenwoordig verloopt de eerste periode na de bevalling heel anders. Zeker nu steeds meer bekend is over hoe belangrijk dat ‘gouden uur’ en huid-op-huid contact is, zegt verloskundige Naomi. ‘Wat we in de praktijk zien is dat een kindje de meeste warmte verliest via het hoofd. Daar staat tegenover dat juist huid-op-huidcontact zorgt voor goede thermoregulatie, dus het op peil houden van de temperatuur.’

Ruiken aan het hoofdje van de baby

Door een muts op het hoofd kan de moeder of ouder het hoofdje van de baby minder goed ruiken. Terwijl juist het ruiken aan de baby zorgt voor een flinke stijging van het hormoon oxytocine en daling van het hormoon adrenaline bij een vrouw. ‘De geur van de baby zorgt voor het vrijkomen van oxytocine, wat verloskundig gezien het voordeel heeft dat de placenta vlotter wordt geboren en er minder kans is op (veel) bloedverlies’, legt Naomi uit.

Is een muts voor de baby echt nodig?

Niet alleen bij verloskundigenpraktijken, ook in het ziekenhuis komt de vraag vaker voor of een muts bij de baby echt nodig is, zegt Nathalie Bonte, klinisch verloskundige in het Diakonessenhuis. ‘Ook bij ons komt steeds vaker het verzoek om het mutsje achterwege te laten na de bevalling. Ik weet dat er meer landen zijn waar ze het mutsje niet op doen. Maar een feit blijft dat pasgeborenen zonder iets over het hoofd snel afkoelen. Bij een kindje dat koud is werkt een dubbele muts heel goed om op temperatuur te komen. Je kunt natuurlijk een warme doek over het hoofdje leggen. Dan kan een pasgeboren baby wel ongestoord op de huid van de moeder of vader liggen.’

Wel of geen muts op bij de baby?

Wel of geen mutsje op, beide keuzes kunnen geen kwaad zolang het kindje zijn of haar temperatuur goed op peil houdt, zegt Naomi. ‘Belangrijkste in deze discussie is, vind ik, de wens van ouders. In een warme omgeving, lekker bij mama op de borst, moet het prima zijn om zonder muts het eerste uur door te brengen. Wat wij vaak als compromis voorstellen is dat we dan iets alerter zijn op de temperatuur van de baby.’

Interventie

Verloskundige Margot schrijft op haar blog: ‘Bij interventies waarbij de eigen hormooncyclus wordt verstoord – zoals een inleiding of ruggenprik – heeft de baby geen flinke adrenaline piek bij geboorte. En die adrenaline is nu juist precies nodig voor de temperatuurregulatie door middel van bruinvet verbranding.’ In dat geval kan een muts opzetten bij de baby slim zijn.

Volgens verloskundige Margot moeten we een muts opzetten ook zien als een interventie: ‘Kies zelf of deze interventie juist vóór of tegen je werkt.’

Volgens de verloskundigen is er nog geen wetenschappelijke onderbouwing voor wel of geen muts op na de geboorte. Het belangrijkste is dat een pasgeboren baby goed op temperatuur blijft. Want een pasgeboren baby kan zijn of haar temperatuur zelf nog niet reguleren en heeft daar hulp bij nodig.