Hoe komt het dat veel vrouwen tijdens de momenten van ‘niets’ doen, juist veel druk ervaren? En hoe kun je deze zomervakantie wél een meer ontspannen gevoel ervaren? Ik geef je 3 tips.
‘De meest ontspannen moeders ter wereld.’ Zo werden Nederlandse moeders in 2015 beschreven in een artikel in de Washington Post.
Toch komt uit peilingen en rapportages een heel ander beeld: zo blijkt dat 64 tot 76% van de werkende moeders structureel teveel stress ervaart door de combinatie werk en gezin. En dat verandert niet opeens in de zomervakantie. Sterker nog, er zijn verschillende factoren die de druk juist tijdens die weken kunnen verhogen. Je bent meer samen, de structuur valt weg, of je combineert je werk met kinderen die vrij zijn wat betekent: meer regelen.
Je loopt op je tandvlees
En samen vakantie hebben kan daarnaast ook werken als vergrootglas voor irritaties die al langer speelden omdat je meer tijd bij elkaar bent: irritaties met je partner of de driftbuien van je kind die je nu nóg minder goed kan hebben. Weet dus dat dit niet aan jou ligt, je bent niet de enige. Maar weet ook dat je hier invloed op hebt.
Omgaan met vakantie-stress
Voordat ik je 3 tips geef hoe je dit tackelt, is het goed om eerst stil te staan bij hoe het komt dat veel vrouwen tijdens die momenten van niets doen, juist veel druk ervaren.
Hoe komt het dat veel vrouwen druk ervaren ook tijdens momenten van ontspanning?
Een van de grootste verklaringen zit in de dubbele belasting. Sinds de jaren ’50 zijn vrouwen veel meer gaan werken, zo bestaat 70% van de gezinnen inmiddels uit tweeverdieners. Maar de verdeling thuis is niet evenredig mee veranderd. De meeste zorgtaken, huishoudelijk werk en het onzichtbare ‘mentale werk’ blijft vaak bij vrouwen liggen.
Ondanks dat veel vrouwen deeltijds werken, is het aantal uren vrije tijd nagenoeg gelijk: mannen en vrouwen hebben zo’n 43 à 44 uur vrije tijd per week. En we weten uit onderzoek dat ouders van jonge kinderen de minste vrije tijd hebben.
Ook blijkt dat het weekend voor vrouwen gemiddeld minder ontspannend is dan voor mannen. Dat komt deels doordat vrouwen een groter deel van hun vrije tijd doorbrengen in aanwezigheid van kinderen – ook wel kindgebonden vrije tijd genoemd. Daarnaast komen ze minder vaak toe aan écht ontspannende activiteiten. Een reden is dat veel vrouwen het lastig vinden om te ontspannen als er nog van alles ‘moet’. Het gaat dan niet alleen om concrete zorgtaken of huishoudelijke klussen maar ook om het in de gaten houden of alles goed loopt, of iedereen zich prettig voelt: de emotionele zorg.
En dat gaat tijdens een zomervakantie natuurlijk gewoon door.
Wat werkt goed om makkelijker in die flow van ontspanning te komen: 3 tips
Kortom: ook als vrouwen vrij zijn, staan ze nog vaak ‘aan’. Maar hoe kun je, juist op die momenten samen met je kinderen, toch vaker momenten van ontspanning ervaren?
1. Verwachtingsmanagement
Heb jij vooraf goed helder wat jouw verwachtingen zijn van de vakantie maar ook de verwachtingen die je hebt van jezelf? Als je als doel stelt om ‘lekker te ontspannen op vakantie’ en je hebt drie kinderen onder de 5 jaar met onregelmatige slaapschema’s dan kan deze verwachting ongemerkt een (onrealistische) meetlat worden waar de realiteit nauwelijks aan kan voldoen.
Vooraf alvast je verwachtingen bedenken – en realistisch bijstellen – kan enorm veel rust geven.
- Maak bijvoorbeeld de switch van “ik wil uitrusten” naar “ik wil herinneringen maken”.
- Van “dit uitstapje wordt gezellig, want we gaan iets leuks doen” naar “het mag even niet leuk zijn, dat hoort erbij”.
- Van: “Ik moet mijn kind vermaken” naar: “Ik mag ook momenten voor mezelf plannen zodat ik daarna een leukere ouder ben”
Je kind mag even boos of verdrietig zijn. Dat betekent niet dat jij iets verkeerd doet of het direct moet oplossen. Het betekent ook niet dat je hele dag mislukt is. Het helpt als je jezelf hieraan blijft herinneren. Wanneer je meer grip op de verwachtingen en deze kunt bijstellen naar realistische(re), zul je merken dat je ook meer rust in je hoofd gaat ervaren.
Wil je aan de slag met jouw eigen (onbewuste) patronen en overtuigingen? In mijn boek De ontspannen ouder neem ik je daar stap voor stap in mee.

2. Maak een plan
“Ik zie wel hoe het loopt” klinkt relaxed – maar het is vaak geen helpende strategie als je jezelf snel vergeet. Vooraf een plan maken geeft houvast én ruimte. Weet je van jezelf dat je als co-ouder na een week alleen met kinderen compleet bent leeggelopen? Probeer dan op voorhand al iets te regelen voor de tweede week: hulp van familie, een oppas of ga samen met een vriendin op pad. Als je samen opvoedt dan is het fijn om dit soort vragen samen met je partner te bespreken: wat heb jij nodig deze week, en wat heb ik nodig van jou?
Of misschien helpt het jou om ‘s middags even te wandelen: plan het op voorhand in. Zet het in je agenda. En stem met anderen af: de kans dat je het hierdoor daadwerkelijk gaat doen vergroot daardoor, weten we uit onderzoek. Momenten voor jezelf zijn geen luxe. Ze zijn jouw brandstof zodat je daarna met meer energie bij je kind(eren) kan zijn.
3. Korte check-in: hoe voel je je?
Een kort lontje komt zelden uit het niets. Vaak leven we op de automatische piloot en stroomt onze emmer langzaam vol – tot hij overloopt. Tussenmomenten van bewust inchecken helpen je om eerder te signaleren wat je nodig hebt.
Bijvoorbeeld: Tijdens elk eetmoment even stilstaan bij deze vragen: Hoe voel ik me nu? Zit er ergens spanning in mijn lijf? Waar heb ik behoefte aan?
Zo voel je sneller wanneer je vermoeid of geïrriteerd raakt en daardoor wordt het makkelijker om te bepalen wat je nodig hebt. Daarop inspelen is dan stap 2. Dit hoeft ook niet groot te zijn, even wandelen of bellen met een vriendin kan al een fijn oplaadmoment zijn. Ben je niet met een mede-opvoeder: weet dat je ook heel veel oplaadmomenten kan creëren als je kind erbij is. Even lekker dansen op muziek, fietsen in de natuur of je een minuut lang focussen op je ademhaling.
Juist die kleine momenten hebben de grootste impact.
Meer artikelen van Loes lezen?
Bronnen:
- SCP: Vrije Tijd (2016)
- CBS: Werken en zorgen. Emancipatiemonitor 2022.
- Kok, E. (2023, januari). Scheve balans: De ongelijke verdeling van werk en zorg voor kinderen tussen mannen en vrouwen.