Wanneer ‘moet’ je op het werk vertellen over je zwangerschap?

Het is een vraag die veel zwangeren bezig houdt: wanneer deel ik het nieuws over mijn zwangerchap? Voor velen is de 12- of 13-weken echo een moment waarop het nieuws van een zwangerschap gedeeld wordt. Maar moet je dan ook je werkgever inlichten over je zwangerschap?

Jij bepaalt zelf wanneer je op je werk vertelt dat je zwanger bent. Er geldt wel één voorwaarde: je moet op zijn laatst 3 weken voordat je zwangerschapsverlof begint, je werkgever informeren.

Toch is het slim om op tijd je werkgever in te lichten. “Zodra je vertelt dat je zwanger bent heb je allerlei rechten”, zegt bedrijfsdoula Ina Heijnen.

Uiterlijk 3 weken voor zwangerschapsverlof inlichten

Als je in loondienst werkt, heb je recht op zwangerschapsverlof. Jouw werkgever vraagt dat zwangerschapsverlof aan bij het UWV. Daarom is het advies om je werkgever 3 weken voordat je met zwangerschapsverlof wilt gaan in te lichten over je zwangerschap.

De meeste vrouwen kiezen ervoor om rond de drie maanden zwangerschap hun werkgever in te lichten. Het is prettiger om je zwangerschap eerder te delen. Zo heeft je werkgever meer gelegenheid om je verlofperiode goed te organiseren en ervoor te zorgen dat je veilig je werkt kunt doen. Ook FNV raadt aan je werkgever op tijd in te lichten. Want zodra je werkgever op de hoogte is, heb jij wettelijk recht op extra bescherming tijdens je zwangerschap.

Wat regelt je werkgever bij zwangerschap?

Hoe eerder je vertelt dat je zwanger bent, hoe eerder jouw werkgever zaken kan regelen en rekening met je kan houden. Zo is een werkgever wettelijk verplicht om zwangere medewerkers te informeren over risico’s in het werk. “De bedrijfsarts kan je helpen om de risico’s van jouw werk inzichtelijk te maken. Dit kan fysiek zijn, maar ook mentaal of emotioneel,” vertelt bedrijfsdoula Ina Heijnen. “Je hebt altijd recht op een preventief consult bij de bedrijfsarts. Ook wanneer je zwangerschap vlekkeloos verloopt.”

Uit onderzoek van bedrijfsarts Monique van Beukering blijkt dat ruim de helft van de zwangere vrouwen risicovol werk doet na 20 weken zwangerschap. “Zorg er dus voor dat je op tijd een afspraak maakt en je werk indien nodig aanpast. Voor jou en je baby.”

Zwanger? Recht op extra pauze

Zodra je vertelt dat je zwanger bent heb je allerlei rechten. “Bijvoorbeeld het recht op extra pauze,” legt Ina Heijnen uit. “Je mag 1/8 van je werktijd rusten. Hoe je dit invult kun je samen met je werkgever bespreken. Wellicht vind je het fijn om een uurtje later te starten, een uurtje te rusten of juist wat eerder naar huis te gaan.”

Nog een belangrijk verschil wanneer je zwanger bent: je bent niet meer verplicht om ’s nachts te werken. Ook dat is wettelijk vastgelegd. Heb je hiermee te maken, dan is het verstandig om je zwangerschap zo snel mogelijk aan je baas te melden. “Ondanks dat je veel rechten hebt als zwangere, kan het regelmatig ingewikkeld zijn om ook daadwerkelijk te krijgen waar je recht op hebt. Sommige vrouwen moeten enorm voor zichzelf op komen en voelen zich erg kwetsbaar. Ook in die situaties kan de bedrijfsarts of een bedrijfsdoula je verder helpen,” adviseert Ina. “Het is goed om te onthouden dat al deze wetgeving er niet voor niets is. Het is geen luxe, maar je recht. Wanneer jij goed voor jezelf zorgt, is dit het beste voor jou, je baby en uiteindelijk ook je werkgever.”

Zwanger en zelfstandig ondernemer

Als je als zelfstandig ondernemer werkt, heb je geen werkgever. Wist je dat je wel recht heb op een zwangerschapsuitkering via het UWV? Het UWV adviseert om deze ZEZ-uitkering (Zelfstandige en Zwanger) vier weken voor ingang van je zwangerschapsverlof aan te vragen. Vraag de uitkering in elk geval uiterlijk 2 weken voor je verlof aan.

Wel heb je misschien opdrachtgevers of klanten die je ook wilt inlichten. Het kan dan slim zijn om hier wel wat ruimer de tijd voor te nemen, omdat zij misschien ook een vervanger moeten zorgen. Of jij met hen samen na kunt denken over vervanging in jouw verlof.

Ook zwangerschapswens delen

Soms is het prettig om je zwangerschapswens al kenbaar te maken bij je werkgever, bijvoorbeeld wanneer je met gevaarlijke stoffen werkt in een laboratorium. “In sommige gevallen wordt er aangeraden bij een zwangerschapswens al bepaalde werkzaamheden niet meer uit te voeren. Dit geldt trouwens ook voor aanstaande vaders,” voegt Ina Heijnen toe.