Anne-Mar wil onvruchtbaarheid uit de taboesfeer halen: “Natuurlijk vond ik het wel teleurstellend dat het ons ook overkwam”

Anne-Mar Zwart (‘85) is programmamaker en tv-presentatrice. Ze is de moeder van Fender (‘20) en getrouwd met Roger. In november kwam haar podcast ‘Willen jullie geen kinderen?’ uit, waarin ze onder andere met haar man Roger, hun fertiliteitsarts en andere ervaringsdeskundigen praat over onvruchtbaarheid en de soms uitdagende weg naar een zwangerschap.

Als ik Anne-Mar spreek heeft ze net de laatste aflevering van de podcast opgenomen. “Wekenlang speelde de podcast zo’n belangrijke rol in mijn leven, ik zat er volledig in. Het is gek dat het nu ineens achter de rug is.”

In de podcast bespreekt Anne-Mar alles wat met (on)vruchtbaarheid te maken heeft, en probeert ze ook antwoord te krijgen op de vraag: willen wij zelf nog een tweede kindje? Ik ben benieuwd, heeft ze antwoord gekregen op die vraag? “Luister vooral de podcast om de ontknoping te horen, haha. Nee hoor, we hebben inderdaad een antwoord op die vraag. Een antwoord wat mij eigenlijk verraste. Ik ging in de laatste uitzending weer met Roger in gesprek, zonder dit van te voren samen te hebben voorbereid. Een paar weken daarvoor waren we nog samen op pad en spraken we nog naar elkaar uit dat we ons realiseren veel geluk te hebben gehad met een gezonde zwangerschap en zoon. Don’t push your luck, dat idee. Ik snap jouw angst, zei ik tegen Roger. Maar… Zojuist in de aflevering zei Roger ineens: ik wil het toch wel. Ik vind het nog steeds wel spannend, maar dat gevoel overheerst niet. Een broertje of zusje voor Fender lijkt me toch heel leuk. Dus eh… Daar gaan we blijkbaar voor!”

Zou het voor jullie mogelijk zijn om ‘op de natuurlijke wijze’ zwanger te raken? 

“Onze fertiliteitsarts zei daarover: ik sluit nooit iets uit. Zelf als is het medisch gezien bijna onmogelijk, de natuur stuurt uiteindelijk zichzelf. Ik weet nog dat ik na de positieve zwangerschapstest als het ware werd ontslagen uit de fertiliteitskliniek en dat mijn arts zei: wees je ervan bewust dat je na je zwangerschap wel anticonceptie moet gebruiken als je niet direct weer zwanger wilt worden – want die kans bestaat wel. Ik weet nog dat ik me daar destijds even helemaal niks bij kon voorstellen, maar we kregen het na de bevalling inderdaad ook van de verloskundige te horen. Bij ons ligt het wel wat complexer, omdat ons traject te maken heeft met de zaadkwaliteit van Roger. De beweeglijkheid van zijn zaadcellen was zo minimaal, dat ICSI eigenlijk de enige optie is om zwanger te raken. Theoretisch gezien is de kans op een natuurlijke zwangerschap zeer minimaal, dus daar gaan we dit keer niet eens op wachten. We kloppen direct weer aan bij de kliniek. Het scheelt dat ik een groot en spannend deel van dat fertiliteitstraject al achter de rug heb. Er liggen nog 11 goede embryo’s die allemaal teruggeplaatst kunnen worden. Natuurlijk komen er wel een spuiten en hormonen bij kijken, maar het zal toch anders zijn dan de eerste keer.”

Zullen we nog even een stap terug zetten. Wanneer wist of voelde jij: ik ben klaar voor kinderen?

“Dat gevoel duurde bij mij wel even. Zo rond mijn dertigste waren veel vriendinnen al toe aan kinderen, sommige hadden zelfs al een tweede. Ik voelde die kriebels helemaal nog niet. Ik woonde in Amsterdam en gaf vooral veel gas op mijn carrière. Ik had veel ambities en plannen, wilde programma’s maken en zoveel mogelijk presenteren. Andermans zwangerschappen en kinderen vond ik wel leuk, maar ik voelde die wens zelf niet. Ik dacht er wel eens aan: ik hoop dat ik die rammelende eierstokken op den duur ook voel. Dat ik niet met kinderen ga beginnen omdat de tijd begint te dringen, maar omdat ik het zelf echt wil. En warempel, toen ik een jaar of 32 was veranderde ineens mijn gevoel en wist ik dat er ook klaar voor was. Roger merkte dat er ook bij hem wel wat was veranderd, dus we besloten er gewoon maar voor te gaan. 

Ik stopte met de pil en werd niet ongesteld. Heel optimistisch dacht ik: wow, ik ben gewoon direct zwanger! Dat bleek niet zo te zijn. Sterker nog, mijn cyclus bleef een rommeltje, de positieve test bleef uit en negen maanden later zat ik bij de huisarts. Het gekke is wel dat die negen maanden voorbij zijn gevlogen. Iedere maand dacht ik weer: nou, dan zal het de volgende keer wel raak zijn. Ik had gezocht hoe lang het duurde om te ontpillen en dat stelde me wel gerust. Ik had immers zolang aan de anticonceptiepil gezeten, het zou wel even kunnen duren voordat mijn lijf klaar was voor een zwangerschap. 

Via de huisarts werd ik doorgestuurd naar de gynaecoloog die een hormoonkuur voorstelde, clomid. Dat sloeg goed aan, want ik begon direct weer te menstrueren. Er werd ook voorgesteld dat Roger zich even zou laten checken, beetje lullig als het achteraf aan hem zou liggen. Met lichte tegenzin ging Roger ook naar de huisarts en na een paar weken kregen we een verwijzing voor verder zaadonderzoek in het AMC. Zijn zaadcellen bleken nauwelijks te bewegen. Onze gynaecologe in het AMC was een geweldig leuke vrouw. Lekker straightforward, maar heel behulpzaam. ‘Hier ga je niet zwanger worden’, zei ze, ‘maar ik ga je doorverwijzen naar een hele goede kliniek in Leiderdorp. Misschien wordt het IVF, misschien ICSI, maar je bent daar in goede handen.’

Het klinkt alsof jij of jullie alles met een vrij relaxte houding tegemoet zijn gegaan, klopt dat?

“Achteraf heb ik me pas gerealiseerd wat ons allemaal overkwam, destijds zat ik er gewoon in en roeide we inderdaad maar gewoon mee met de stroom. Ik denk dat het veel scheelt dat veel van onze vrienden ook met dergelijke vruchtbaarheidstrajecten te maken hebben gehad. Daardoor voelde het een stuk normaler. Als jij de eerste of enige bent in je omgeving, kun je denken ‘waarom overkomt mij dit, iedereen raakt gewoon zwanger.’ Dat voelde ik niet. Natuurlijk vond ik het wel teleurstellen dat het ons óók overkwam. Ik had met dat scenario eigenlijk geen rekening gehouden. Maar ik voelde me zeker niet alleen.”

Je besloot om na de bevalling Fender ook online te delen dat er een vruchtbaarheidstraject aan te pas was gekomen om zwanger te raken. Hoe was het om dat te delen?

Toen Fender eenmaal was geboren besloot ik het te benoemen. Als er vragen komen, beantwoord ik die wel in mijn DM, was mijn gedachte. Dat liep zo uit de hand, dat ik direct voelde: hier moeten we iets mee doen, dit moeten we openbreken. Zo ontstond het idee voor de podcast.”

“Tijdens het traject heb ik vaker overwogen of ik er al over wilde delen. Ik heb af en toe wel stukjes opgenomen, maar het voelde toch niet goed om het op dat moment al naar buiten te brengen. Ik was bang dat het teveel zou voelen als een cry for attention, maar wist ook niet of ik helemaal voor mezelf in kon staan. Ik hoorde van veel vrouwen dat ze zichzelf door de hormonen totaal niet meer herkenden. Ik had daar niet zo’n last van, maar wilde toch voorkomen dat ik gillend en smijtend met servies het internet over zou gaan, haha. 

Hoe bevalt het moederschap? 

“Tot een paar maanden geleden was het alleen maar super fijn en leuk en ging het moederschap heel goed samen met het leven dat ik al had. Ik snapte vrouwen die vertelde dat hun wereld op z’n kop stond en dat alles zo veranderde helemaal niet. Natuurlijk valt of staat alles met een gezonde en makkelijke baby. Fender was heel zoet, had geen krampjes, huilde nauwelijks en sliep goed. Die disclaimer wil ik wel even maken. Maar toch, ik ken ook mensen met makkelijke baby’s die het alsnog erg pittig vinden allemaal. Wat volgens mij bij veel ouders, of met name moeders, het geval is, is dat ze een voorstelling hebben gemaakt van hoe iets hoort te gaan. Als het daarvan afwijkt, vind je dat lastig of vervelend. Bij mij werkt het compleet andersom: ik bereid me nergens op voor en stel me nergens op in. Ik weet nooit hoe mijn dag eruit ziet, heb nooit dezelfde trein heen of terug. Ik heb gek en flexibel werk en het komt zo vaak voor dat ik niet even kan plassen of eten op momenten dat het mij uitkomt, haha.

Dat gezegd hebbende merk ik wel dat het sinds een maand of twee soms wat teveel is. Ik dacht dat het me wel lukt om al die ballen in de lucht te houden, maar ik snap af en toe niet hoe ik het allemaal moet combineren. Mijn werk is vol aan, ik heb wat dat betreft geen stap terug gezet. Dat was een lange tijd goed te doen, alleen nu moet ik weer eventjes puzzelen hoe dat moederschap en die carrière precies samengaan.”

Heb jij als afsluiting nog een tip of advies die jij aan een andere vrouw die bijvoorbeeld in een fertiliteitstraject zit zou willen meegeven? 

“Het is lastig om een advies te geven die voor alle vrouwen geldt, we zijn immers allemaal zo verschillend, maar ik kan wel vertellen wat mij hielp. Namelijk: zorgen dat alle andere ingrediënten in mijn leven heel erg leuk waren. Ze zeggen weleens ‘zoek afleiding’. Dat werkt wat mij betreft juist averechts. Als jij een Zumba-les gaat volgen ‘als afleiding’, ben je er vooral mee bezig dat je die Zumba-les om je af te leiden van het feit dat je een vervelend IVF-traject volgt. Probeer het constructiever aan te pakken, zorg dat alle andere facetten van je leven fijn, leuk en ontspannend zijn. Heb je geen leuke baan, heb je een rot relatie met je moeder of zit je in de knoop met een vriendschap die jou geen plezier brengt? Los die zaken dan eerst op. Ik genoot zo van mijn werk, dat ik regelmatig dacht ‘shit, ik moet snel naar huis om mijn spuit te zetten’. Dat gevoel kun je natuurlijk niet helemaal sturen, maar je kunt wel proberen om je leven structureel zo leuk mogelijk in te richten, dat je in feite geen afleiding nodig hebt.”

Fotocredits: Johan Dijkstra

Meer lezen?

Als het niet vanzelf gaat: “Het is bizar hoe erg je leven gefocust kan zijn op één onderwerp”

Momtalk – Florine