Dit is waarom een ‘harde’ opvoeding en toxische mannelijkheid samenhangen

De nieuwe Netflix hitserie ‘Adolescence’ houdt de gemoederen bezig en confronteert ouders met een spiegel. Zijn we genoeg betrokken bij onze kinderen? Weten we wat er daadwerkelijk bij ze speelt? Zijn we er echt voor ze op het moment dat ze het moeilijk hebben? Kennen we de gevaren van beeldschermen en social media en beschermen we onze kinderen hier genoeg tegen?

Maar in mijn ogen gaat de serie vooral ook om een ander thema: tough love en toxische mannelijkheid. Twee begrippen die wat mij betreft hand in hand gaan.

Help jij je kind omgaan met emoties?
Krijg direct bruikbare tips in dit webinar

De harde aanpak? Tough love

Ook in mijn werk als pedagoog kom ik het tegen en het bevestigt keer op keer mijn mening over tough love: ‘hard’ omgaan met kinderen maakt ze op de lange termijn juist breekbaar. Het doet meer kwaad dan goed. Maar nog altijd sijpelen er diepgewortelde, schadelijke overtuigingen door in onze huidige generatie over hoe kinderen gedisciplineerd moeten worden en vooral hoe een ‘man’ hoort te zijn.

Mannen tonen geen emoties

Weinig emoties tonen, huilen is voor zwakken, praten is voor pussys, niet te veel affectie en genegenheid en vooral macht, dominantie, discipline en vergelding. “Daar worden ze hard van”, die jongens. Een perfecte voorbereiding op de toekomst, maar niet heus!

Want zoals voormalig Special Forces militair Sander Aarts zegt: “wat hard is kan breken”. Het is het recept voor jonge jongens met een laag zelfbeeld, die hierdoor gevoelig worden voor groepsdruk en geen gezond moreel kompas ontwikkelen. Een moreel kompas dat nodig is om, bij het loskomen van je ouders, goede keuzes te maken in het leven voor jezelf en je omgeving.

Zo help je jouw kind juist wel omgaan met (moeilijke) emoties

Toxische mannelijkheid

Toxische mannelijkheid zorgt ook voor een leegte en jongens die maar wat graag gezien willen. Die behoefte gaan ze dan vaak buitenshuis zoeken, meestal niet op veilige en gezonde manieren. In de serie ‘Adolescence’ probeert de vader van het hoofdpersonage met man en macht patronen te doorbreken. Hij zweerde zijn zoon nooit aan te doen wat zijn vader hem had aangedaan. En deels lukt dat: hij is in staat liefde te tonen en gezelligheid in huis te creëren. En hij heeft zijn zoon nooit met een vinger aangeraakt.

Maar wat hij alsnog tegenkomt is het niet op gezonde manier kwijt kunnen van zijn emoties en boosheid, waardoor zijn zoon hier wel vaak getuige van is. Ook stuit de vader op het onvermogen om in verbinding te blijven met zijn zoon op momenten dat het moeilijk wordt. Hij kijkt letterlijk weg als zijn zoon faalt tijdens voetbalwedstrijden.

Ik wil het anders doen als ouder

Want hoe doe je dat, “het anders doen?”, als jij als jong jongetje een ander voorbeeld kreeg en jouw brein al hele diepe paden heeft aangelegd? Dat vergt veel moed, oefening, zelfreflectie en vooral: steun. Dat is niet iets wat je alleen kunt en hoort te doen.

Toxische mannelijkheid creëert borrelende vulkanen die ieder moment kunnen uitbarsten. Want wat als niemand je leert praten over je binnenwereld? En dat alles wat je daar voelt en ervaart een naam heeft, dat het normaal is en niks om je voor te schamen? En er niemand is die je vertelt of voordoet hoe je op een handige manier met al je emoties om kunt gaan?

Dus onbewust vragen we iets onmenselijks, namelijk alles inhouden en opkroppen. Tot de boel ontploft, in de serie ‘Adolescence’ met verregaande gevolgen. Het toont de diepe wonden die tough-love en toxische mannelijkheid generaties lang achterlaat, ondanks de wil om het anders te doen.

Jongens leren om emoties te verwerken

Jason Wilson, auteur van het boek The Man the Moment Demands noemt het “je menselijkheid onderdrukken”. Hij legt in het boek een verband met agressieproblemen bij mannen. “Als je als jonge jongen leert om je pijn en ongemak te onderdrukken, verdwijnt het niet maar wordt het levend begraven. We moeten ze helpen om hun emoties te verwerken zodat ze hun eigen doel, relaties en toekomst niet saboteren. Het begint met eerlijk durven zijn en de vrijheid om te voelen.” Hij pleit voor meer mannen die jongens deze ruimte geven en daar sluit ik me bij aan.

We hebben meer mannen nodig die een voorbeeld geven in menselijkheid. En we moeten ook een hand aanreiken aan degenen die dit graag willen maar moeilijk vinden.

Geen hardheid maar flexibiliteit

De beste voorbereiding op de toekomst is niet hardheid maar juist buigzaamheid. Flexibel om kunnen gaan met de stress en teleurstellingen van het leven, zelfinzicht verwerven, inlevingsvermogen hebben, empathie en sociale vaardigheden ontwikkelen, je grenzen kunnen aangeven op een handige manier en emoties niet onderdrukken maar kunnen erkennen, benoemen en verwerken.

Daarvoor moeten we als ouders tijd spenderen mét onze kinderen en niet naast onze kinderen.  Écht verbinden en praten, niet alleen over de oppervlakkige dingen, onze eigen kwetsbaarheid durven tonen en niet wegkijken bij fouten maar juist ook er simpelweg zijn op de moeilijke momenten.

Jouw eigen opvoeding als ouder

En als ouder vraagt het om naar je eigen gevoelens en gedachten te kijken. Juist als het opvoeden moeilijk of uitdagend is.Wat heb je van huis uit meegekregen? Wat vind je zelf belangrijk? Waarom vind je bepaalde momenten moeilijk, wat zijn je triggers? Waar zou dat mee te maken kunnen hebben wat in jou en je verleden ligt? En hoe kun je hier rekening mee houden?

Er zit altijd een stuk waar wij zelf verantwoordelijkheid in kunnen nemen. Maar voor de duidelijkheid: we streven niet naar perfectie maar naar ‘goed genoeg’ ouderschap. Fouten kunnen toegeven en herstellen is hier een heel belangrijk onderdeel van.Want op die manier leven we onze ‘menselijkheid’ voor.

Geen ‘nee’ verkopen aan je kind

In mijn vorige artikel schreef ik over de Gentle Parenting trend: veel ouders willen juist bewust voorkomen dat hun kind op bovenstaande manier beschadigd raakt maar durven daardoor helemaal geen grenzen te stellen en geen ‘nee’ te verkopen aan hun kind.

Ik hoop niet ouders dat uit de serie Adolescence halen. Laat het vooral een uitnodiging zijn om op te letten. Opvoeden gaat zeker niet om altijd maar ‘zacht’ zijn. In een liefdevolle opvoeding maak je soms juist ook keuzes die het kind helemaal niet leuk vindt of als liefde ervaart maar waarvan jij als ouder weet dat het kind er op de lange termijn beter van wordt.