RS-virus en vaccinatie

Het RS-virus is de meest voorkomende oorzaak van luchtweginfecties bij kinderen. Hoewel sommige kinderen alleen verkouden worden, kunnen met name baby’s ook erg ziek worden van het RS-virus. De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar vaccinaties om ziekte door het RS-virus te voorkomen.

Op dit moment zijn er twee middelen beschikbaar, een zwangerschapsvaccinatie en een vaccinatie voor baby’s. Beide zijn bewezen effectief en veilig. Het team van de BabyDoctors legt je uit hoe de vaccinaties voor RS-virus werken.

RS-virus vaccin voor zwangeren

Het eerste middel is een vaccin voor zwangere vrouwen, om baby’s direct vanaf de geboorte te beschermen. Dit werkt volgens hetzelfde mechanisme als de 22 weken prik tegen kinkhoest.

Na de vaccinatie wordt het immuunsysteem van de moeder geboost om antistoffen tegen het RS-virus aan te maken. Deze antistoffen worden via de placenta overgedragen aan de baby. Op die manier is de baby in de eerste kwetsbare maanden na de geboorte beter beschermd tegen het RS-virus.

Kosten RS-vaccinatie voor zwangeren

Deze vaccinatie kunnen zwangere vrouwen, op eigen kosten, bij de huisarts halen. Dit kost ongeveer 200 euro.

Als je zwanger bent nu, wanneer kun je de vaccinatie het beste halen?

Als je nu zwanger bent, dan kun je de prik het beste halen in het tweede of derde trimester. Het liefst tussen de 24 en 36 weken. Dat heeft ermee te maken dat je het lichaam in ieder geval even de tijd wil geven om die beschermende stoffen aan te maken en ook via de placenta naar je baby te laten gaan.

Er bestaat natuurlijk een risico wanneer je het vaccin wat later neemt, bijvoorbeeld na 34 weken en je kindje wordt met 35 weken ineens geboren, dat je kindje niet voldoende beschermd is tegen het RS virus. Dan moet je kindje in de toekomst nog het andere middel, nirsevimeb krijgen.

Stel dat je nu als zwangere vrouw weet – mijn uitgerekende datum is ergens in de wintermaanden zoals januari – dan kan het zeker zinvol zijn om nu nog het zwangerschapsvaccin te halen. Stel dat je bent uitgerekend in mei, dan is de kans dat je kindje RS-virus oploopt een stuk kleiner. Dan kun je het vaccin nog steeds halen, maar de kans dat je kindje überhaupt een RS-infectie zal oplopen is een stuk kleiner. Het virus komt vooral in de wintermaanden voor.

Bijwerkingen van de RS-vaccinatie voor zwangere

Vaccins worden altijd streng getest voordat ze worden goedgekeurd. De RSV-prik tijdens de zwangerschap is veilig en goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau. Omdat het een nieuwe prik is, worden mogelijke bijwerkingen goed in de gaten gehouden.

De meest gemelde bijwerkingen of reacties na de prik door zwangeren zijn: pijn op de prikplek, vermoeidheid en spierpijn. De bijwerkingen zijn meestal mild en binnen twee dagen over. Ook ongeboren baby’s hebben na vaccinatie van de moeder geen ernstige klachten door deze prik.

RS-virus vaccinatie voor baby

Het tweede middel is een vaccinatie voor de baby die na de geboorte gegeven wordt. Dit is een monoklonale antistof, wat betekent dat de baby passief geïmmuniseerd wordt. Deze antistof heet nirsevimab (beyfortus) en kan ervoor zorgen dat de baby tijdens de kwetsbare maanden beter beschermd is tegen ernstige ziekte door het RS-virus.

Ongeveer 1-2% van alle kinderen wordt zo ernstig ziek van het RS-virus dat zij in het ziekenhuis moeten worden opgenomen voor extra zuurstofondersteuning. In een aantal landen in Europa wordt dit vaccin al standaard toegediend aan pasgeboren baby’s, zoals in Spanje. Hierdoor is er in deze landen een sterke afname (ongeveer 80%) van het aantal baby’s dat door een RSV-infectie in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Bijwerkingen RS-vaccinatie bij baby

De RSV-prik voor baby is erg veilig en geeft bijna nooit bijwerkingen. Dat komt doordat het lichaam bij een passieve immunisatie niet zelf antistoffen hoeft aan te maken, zoals bij een vaccinatie wel het geval is. Als er bijwerkingen zijn, zijn die meestal mild en binnen twee dagen over.

Vaccinatie voor kind: beschikbaar in 2025

De Gezondheidsraad heeft besloten dat in het najaar van 2025 nirsevimeb beschikbaar komt. Deze keuze hangt af van meerdere factoren, maar eentje daarvan is dat wanneer je zwangerschapsvaccin geeft aan alle zwangeren, maar de vaccinatie voor kinderen niet beschikbaar stelt, je mogelijk alle te vroeg geboren kinderen niet genoeg beschermd tegen een RS-infectie. Mede daarom is het besluit genomen om alle kinderen te vaccineren tegen RS-virus, want zo weten we zeker dat ook de te vroeg geboren kinderen genoeg beschermd worden.

Vroeggeboorte en RS-virus

Wat is het beleid bij vroeggeboren kinderen en RS-virus? Gaat dit veranderen wanneer de RS-vaccinatie wordt opgenomen in vaccinatieprogramma?

Momenteel krijgen te vroeg geboren kinderen, die eerder dan 32 weken zwangerschapsduur geboren worden, palivizumab (Synagis) aangeboden. Ook is het beschikbaar voor kinderen met ernstige aandoeningen zoals een aangeboren hartafwijking. Synagis wordt dan gedurende het RSV-seizoen maandelijks toegediend met een prik in de spier. Dat zijn totaal 5 tot 6 prikken. 

Met één prik langer beschermd

Het verschil met de nieuwe vaccinatie bij baby’s, is dat één prik de baby gedurende het hele RSV seizoen kan beschermen. Het streven is om de prik vanaf het najaar van 2025 toe te voegen aan het Rijksvaccinatieprogramma en aan alle baby’s aan te bieden.

Medisch beoordeeld door:

De BabyDoctors is een initiatief van een team bestaande uit kinderartsen, arts-assistenten en medische studenten, met als missie om wetenschappelijk betrouwbare informatie te geven over baby’s van 0 tot 2 jaar. Lees meer over de BabyDoctors.